Sa mạc Atacama nằm dọc theo bờ biển phía Tây Nam Mỹ, trải dài qua vùng ven biển phía Bắc Chile và một phần nhỏ vào Peru. Nó được gọi là "Sa mạc khô nhất thế giới" với những đặc điểm địa chất độc đáo khiến nó khác biệt so với những sa mạc khác. Một trong những yếu tố chính góp phần tạo nên tính chất khắc nghiệt này là sự hiện diện của dãy núi Andes, chạy song song với bờ biển Thái Bình Dương tạo thành một rào cản tự nhiên cho phép không khí mát mẻ ẩm ướt từ Thái Bình Dương chảy ngược lên, dẫn đến lượng mưa ít hơn đáng kể ở sa mạc.

Một yếu tố quan trọng khác là hiệu ứng đảo chắn, làm giảm lượng mưa do tác dụng che chắn của Dãy núi Andean đối với không khí ẩm ướt đang di chuyển về phía bắc từ Thái Bình Dương. Điều này dẫn đến độ ẩm thấp và điều kiện khô cằn trong sa mạc. Ngoài ra, vị trí của Sa mạc Atacama gần Vành đai cận nhiệt đới Thái Bình Dương cũng góp phần gây hạn hán, vì khu vực này nổi tiếng với những cơn gió mạnh thổi theo chiều ngang theo hướng đông tây có thể vận chuyển hơi ẩm ra khỏi khu vực.

Do sự kết hợp giữa địa hình đồi núi, hiệu ứng đảo chắn và vị trí của chúng trong vành đai cận nhiệt đới Thái Bình Dương mà sa mạc Atacama trở nên vô cùng khan hiếm nước ngay cả khi nhận được lượng mưa rất thấp.Nhiều năm nghiên cứu đã chỉ ra rằng trong nhiều thập kỷ hoặc thậm chí hàng thế kỉ, một số nơi trong sa mạc không nhận được bất kỳ lượng mưa nào, trong khi những nơi khác chỉ thấy vài milimét mỗi năm…

Tóm lại, sự tồn tại của sa mạc Atacama ở bờ biển tây nam châu Mỹ chủ yếu là do địa hình độc đáo của chấn lưu Andes, hiệu ứng đảo chắn và vị trí của nó liên quan đến vành đai cận nhiệt đới Thái Bình Dương, tất cả đều kết hợp để tạo ra một môi trường khô cằn và khắc nghiệt.