Hệ thống sông Hồng và hệ thống sông Mê Kông là hai hệ thống sông lớn ở khu vực Đông Nam Á. Tuy cùng thuộc vào khu vực này, nhưng chúng có một số khác biệt về chế độ nước và cách phản ứng khi có mưa lớn.
1. Chế độ nước:
- Hệ thống sông Hồng: Chế độ nước của sông Hồng là chế độ nước sông, tức là nước trong sông chủ yếu đến từ mưa và tuyết tan. Sông Hồng có mùa mưa rõ rệt, thường từ tháng 5 đến tháng 10, và mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4. Trong mùa mưa, lượng mưa lớn dẫn đến lũ tập trung nhanh và mực nước sông tăng cao.
- Hệ thống sông Mê Kông: Chế độ nước của sông Mê Kông là chế độ nước lũ, tức là nước trong sông chủ yếu đến từ lũ lụt. Sông Mê Kông có mùa mưa rải rác và mùa khô kéo dài. Trong mùa mưa, lượng mưa không gây ra lũ tập trung nhanh nhưng tạo ra lũ lụt dài hạn. Lũ lụt này thường xảy ra từ tháng 6 đến tháng 11.
2. Nguyên nhân lũ tập trung nhanh trên sông Hồng:
- Địa hình: Hệ thống sông Hồng chảy qua vùng đồng bằng phía Bắc Việt Nam, có địa hình phẳng, không có nhiều đồi núi. Điều này làm cho nước mưa dễ dàng chảy vào sông và tập trung nhanh chóng.
- Hệ thống sông con: Sông Hồng có nhiều sông con, như sông Đuống, sông Lô, sông Đáy, tạo thành một mạng lưới sông phức tạp. Khi có mưa lớn, nước từ các sông con sẽ đổ vào sông chính, làm tăng lượng nước chảy và gây ra lũ tập trung nhanh.
- Hệ thống hồ chứa: Sông Hồng có nhiều hồ chứa lớn như hồ Thác Bà, hồ Sơn La, hồ Hoà Bình. Khi có mưa lớn, các hồ chứa này phải xả nước để tránh quá tải, dẫn đến lũ tập trung nhanh trên sông Hồng.
Tóm lại, chế độ nước và nguyên nhân lũ tập trung nhanh trên sông Hồng khác biệt so với hệ thống sông Mê Kông do địa hình và cấu trúc sông khác nhau.