II
1. Có thể nói, ngày nay, các mạng xã hội như: Facebook, Wechat… đã phủ sóng khắp toàn cầu. Người ta vẫn đang sử dụng mạng xã hội mọi lúc, mọi nơi, thậm chí bất cứ khi nào họ rảnh là lôi chiếc điện thoại ra lướt mạng như một thói quen mà phớt lờ sự thật: Mạng xã hội là con dao hai lưỡi. Nó đem lại cho ta rất nhiều lợi ích nhưng cũng không ít tác hại.Trước tiên, fb mang lại lợi ích cho chúng ta bằng nhiều cách. Nó cung cấp cho chúng ta nhiều thông tin từ mọi nơi trên thế giới. Nó giúp chúng tôi biết về những gì đang xảy ra trên trái đất và cập nhật chúng tôi với những tin tức gần đây nhất. Ngoài ra, fb giúp chúng tôi mở rộng mạng lưới xã hội của chúng tôi với nhiều người bạn ở mọi quốc gia trên thế giới Hơn nữa, nó giải trí cho chúng tôi. Đôi khi chúng ta có thể dành thời gian nghe nhạc hoặc xem phim trên một số trang web. Tuy nhiên, fb cũng gây ra nhiều vấn đề. Thứ nhất là sức khoẻ của chúng tôi. Một số người dành quá nhiều thời gian tìm kiếm và chơi trên fb, điều này không tốt cho não và mắt của họ. Tiếp theo, nó cũng ngăn cản chúng ta từ một số hoạt động như đọc sách hoặc đi với bạn bè của chúng tôi. Ngoài ra, một số chương trình trên fb có chứa một số nội dung xấu như bạo lực hoặc tình dục không tốt cho đời sống tinh thần của người trẻ tuổi.

2.
Trong nền văn học Việt Nam từ xưa đến nay, có rất nhiều tác phẩm hay viết về tình cha con. Nhà thơ Y Phương cũng đã có một bài thơ hay nói về tình cha con, đó là bài Nói với con. Bài thơ đã thể hiện rõ nét được những cảm xúc, mong muốn của người cha dành cho người con, qua đó thể hiện tình cảm gia đình ấm cúng, ca ngợi truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương.
Những lời thơ trong bài thơ Nói với con gợi cho ta nhớ về cội nguồn sinh dưỡng của mỗi người, gợi về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của quê hương. Con được lớn lên trong tình yêu thương của cha, mẹ và trong cuộc sống lao động của quê hương. Mỗi câu thơ trong bài như chính lời nói của người cha nhắc nhở con phải nhớ đến những gì mà quê hương đã làm cho con, phải nhớ đến đức tính cao đẹp của người đồng mình và hơn nữa là phải có sức mạnh bền bỉ, tự biết vươn lên của cuộc sống.
Tình yêu thương của cha mẹ, sự đùm bọc của quê hương đối với con là vô cùng to lớn:
Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Bốn câu thơ này đã thể hiện được phần nào tình cảm yêu thương của cha mẹ dành cho con. Người con lớn lên trong sự yêu thương, nâng đỡ, đùm bọc của cha mẹ. Cha mẹ luôn dành cho con những tình cảm nồng ấm nhất. Mỗi bước đi, tiếng nói, tiếng cười của con đều được cha mẹ đón nhận. Con lớn lên trong cuộc sống lao động, trong thiên nhiên thơ mộng, nghĩa tình của quê hương. Con gắn bó với đan, với cài, ken từ nhỏ đến lớn. Thiên nhiên và quê hương đã nâng đỡ tâm hồn, sự sống của con, giúp con trưởng thành. Mai sau, khi con khôn lớn, khi con bước đi trên đường đời thì cha mẹ và quê hương vẫn sẽ luôn ở bên con, giúp đỡ cho con, giúp con vững bước trong tương lai. Cha mẹ, quê hương đã dành cho con mọi tình cảm đẹp đẽ nhất.
Qua khổ thơ thứ hai, người cha muốn nói cho con biết được những đức tính cao đẹp của người đồng mình. Người đồng mình Cao đo nỗi buồn - Xa nuôi chí lớn. Tuy cuộc sống vất vả nhưng họ bền bỉ gắn bó với quê hương Người đồng mình mộc mạc, giàu chí khí, niềm tin và ý chí mạnh mẽ. Bằng sự lao động cần cù của chính mình, họ đã làm nên phong tục, tập quán tốt đẹp. Người đồng mình sống nghĩa tình, thuỷ chung với quê hương. Họ biết chấp nhận, vượt qua gian lao thử thách bằng ý chí, niềm tin của chính mình. Con cần phải tự hào với truyền thống quê hương, tự tin vững bước trên đường đời:
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
Đây chính là những mong muốn, tình cảm của người cha đối với con. Cha dành cho con tình yêu thương trìu mến, thiết tha, niềm tin tưởng. Cha mong muốn cho con dù con có ở đâu, như thế nào thì con cũng phải biết vươn lên. Con hãy cứ vững bước tiến lên bởi đằng sau con luôn có cha, cha sẽ nâng đỡ con mỗi khi con ngã; giúp đỡ con mỗi khi con gặp khó khăn. Cha muốn con sống như sông như suối, cho dù đi đâu, gặp phải điều gì thì cũng không lo cực nhọc, phải có ý chí, quyết tâm tiến lên, tiếp tục bước đi trên con đường đời, tương lai đang chờ con ở phía trước:
Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ được nhỏ bé Nghe con.
Điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền cho con chính là lòng tự hào với sức sống mạnh mẽ, bền bỉ, với truyền thống cao đẹp, tự tin khi bước vào đời.
Cha mẹ là những người dành cho con những tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ nhất. Đặc biệt là cha, cha đã dành cho con sức sống bền bỉ, sự tự tin trong cuộc sống, ý chí vươn lên mỗi khi gặp khó khăn. Bài thơ đã giúp ta hiểu thêm về sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của một dân tộc miền núi, gợi nhắc tình cảm gắn bó với truyền thống, với quê hương.

1.
Facebook là mạng xã hội tiện ích do Mark Zuckerberg sáng tạo ra ho phép mọi người kết nối với nhau mà không bị cản trở bởi khoảng cách địa lý. Dù hai người ở hai đầu của địa cầu, chỉ cần có mạng Internet, họ có thể sử dụng Facebook để liên lạc. Nghiện facebook là hiện tượng người sử dụng luôn chăm chăm vào mạng facebook, không thể rời ra và cảm thấy thiếu thốn, không thể sống được nếu thiếu facebook. Facebook ngày càng phổ biến với những tiện ích nhất định nên lượng người sử dụng gia tăng rất nhanh và cao. Theo như thống kê, Việt Nam là nước có số lượng người sử dụng facebook nhiều nhất, và thời gian đăng nhập sử dụng lâu nhất đứng hàng đầu thế giới. Giới trẻ là độ tuổi sử dụng facebook nhiều nhất và nhiều bạn trẻ không thể rời xa facebook một chút nào. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng nghiện Facebook. Khi nhu cầu kết bạn tăng, đặc biệt kết bạn toàn cầu thì người sử dụng facebook muốn dành nhiều thời giờ sử dụng và lâu dần trở thành thói quen. Trên mạng xã hội, người sử dụng buồn vui được bày tỏ quan điểm của mình mà không sợ ai quản lý. Đó chỉ là mạng xã hội ảo, nên họ luôn có quan điểm nếu bị chỉ trích cũng không sợ vì tất cả chỉ là ảo. Điều này càng thu hút người sử dụng online Facebook nhiều hơn. Trên mạng xã hội, người dùng có thể ẩn danh tính, không cần phải là chính mình nên họ càng muốn dùng facebook nhiều hơn. Hơn thế, nhiều bạn trẻ nổi tiếng nhờ Facebook bởi vậy vì mong muốn nổi tiếng mà nhiều người dùng facebook để tăng độ phổ biến của mình.

2
Tình cảm gia đình, tình yêu đối với quê hương xứ sở là những tình cảm nguyên sơ nhưng là những tình cảm thiêng liêng nhất đối với con người Việt Nam. Lòng yêu thương con cái, ước mong thế hệ sau tiếp nối xứng đáng truyền thống của tổ tiên, dân tộc, quê hương là sự thể hiện cụ thể của tình cảm cao đẹp đó. Nhiều nhà thơ đã giãi bày những sắc thái tình cảm ấy lên trang giấy. Chúng ta bắt gặp trong bài thơ Nói với con của tác giả Y Phương những lời tâm tình thiết tha, những lời dặn dò ân cần của người cha đối với con được diễn đạt bằng cách nói mộc mạc, chân chất của người miền núi, bằng những hình ảnh giản dị tưởng như thô ráp nhưng vẫn mang vẻ đẹp tinh khôi của cảnh và tình nơi rừng núi quê hương. Không dừng lại ở đó, "người đồng mình" còn hiện lên là những con người bản lĩnh, mạnh mẽ, giàu nghị lực sống và luôn mang trong mình lòng tự tôn dân tộc với khát vọng dựng xây đất nước:
Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục.
Nghệ thuật đối lập tương phản: giữa ngoại hình và tâm hồn. Hình ảnh "thô sơ da thịt" diễn tả vẻ đẹp mộc mạc, bình dị, chân chất, khẳng khái của "người đồng mình". Nhưng họ không hề "nhỏ bé" về tâm hồn mà ngược lại rất giàu lòng tự trọng, giàu chí khí, niềm tin cao đẹp với khát vọng dựng xây, phát triển quê hương. Muốn vậy, "người đồng mình" phải lao động:
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục.
Câu thơ có hai lớp nghĩa tả thực và ẩn dụ. Và tác giả đã miêu tả cuộc sống lao động của họ qua cụm từ "tự đục đá" thường thấy của người dân miền núi cao. Công việc của họ rất vất vả, nặng nhọc nhưng họ sẵn sàng tự nguyện làm vì sự phát triển của quê hương mình. Nhưng hình ảnh "kê cao quê hương" còn là hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng cho lòng tự hào, tự tôn dân tộc của "người đồng mình". Chính những con người cần cù, nhẫn nại, bằng đôi tay lao động của mình đã làm nên quê hương, làm nên phong tục tập quán lâu đời tốt đẹp của dân tộc mình.
Tóm lại, với cách tư duy diễn đạt giàu hình ảnh của người miền núi, kết hợp với hình thức tâm tình, trò chuyện nhẹ nhàng của người cha, Y Phương đã làm nổi bật lên những vẻ đẹp về ngoại hình và phẩm chất của những người con miền núi. Đó là những con người khéo léo, tài hoa và luôn có ý thức, trách nhiệm công dân cao độ đối trong công cuộc dựng xây, phát triển quê hương, đất nước. Khép lại trang thơ, người đọc không chỉ thấy được chất Tày thấm đượm trong từng câu chữ, hình ảnh mà còn thấy được cả sức sống và vẻ đẹp diệu kì của người dân miền núi. Qua đó, chúng ta thấy được tình yêu quê hương sâu sắc của nhà thơ Y Phương đối với dân tộc mình.