Phương pháp:  

- Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng). 

- Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,…) để tạo lập một văn bản nghị luận văn học.

Cách giải: 

Yêu cầu hình thức: 

- Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập văn bản.

- Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không  mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp. 

Yêu cầu nội dung: 

I. Giới thiệu chung 

- Hoàng Phủ Ngọc Tường là một nhà trí thức yêu nước, một nhà văn chuyên về bút kí. Nét đặc sắc trong sáng  tác của ông là sự kết hợp giữa chất trí tuệ và tính trữ tình, nghị luận sắc bén, suy tư đa chiều được tổng hợp từ vốn kiến thức phong phú ở nhiều lĩnh vực, lối hành văn hướng nội, súc tích, mê đắm và tài hoa. 

- “Ai đã đặt tên cho dòng sông” là một bút kí xuất sắc viết tại Huế năm 1981 rút trong tập kí cùng tên.

- Khái quát vấn đề: Phân tích hình tượng sông Hương trong đoạn văn trên; từ đó nhận xét cái tôi của tác giả trong đoạn trích trên. 

II. Phân tích 

1. Phân tích đoạn trích: 

* Vị trí đoạn trích: Đoạn trích là vẻ đẹp của sông Hương khi ở ngoại vi thành phố Huế.

- Cách liên tưởng, so sánh của nhà văn thật đặc biệt, dưới ngòi bút của tác giả, sông Hương như người gái đẹp  bừng tỉnh sau giấc ngủ dài. Có lẽ, trước đây, khi chưa có người tình xứ Huế, dòng chảy sông Hương chỉ lặng  lẽ, vô hồn. Chỉ khi xứ Huế xuất hiện, dòng chảy sông Hương mới trở nên sống động, có linh hồn đến thế. Bởi  ở cánh đồng Châu Hóa, sông Hương như nàng công chúa, chờ đợi chàng hoàng tử xứ Huế đến đánh thức. Và  câu chuyện tình yêu mới được bắt đầu. 

- Lúc sông Hương bừng tỉnh, cũng là lúc cuộc hành trình kiếm tìm tình yêu của người con gái sông Hương  được bắt đầu, bằng sự chuyển dòng, những khúc quanh đột ngột, đó là cuộc tìm kiếm mang trong đó sự ý  thức, sự khát khao, đó chính là những bước chân của người con gái lần đầu tìm đến với tình yêu. 

- Cuộc hành trình sông Hương đến với Huế, đó là một cuộc hành trình lắm gian nan, nhiều chông gai, của  người con gái lần đầu đến với tình yêu. Và qua cuộc hành trình ấy, người con gái sông Hương càng hoàn thiện  hơn vẻ đẹp của mình.  

- Vẻ đẹp của sông Hương là vẻ đẹp được tô điểm qua thử thách. Khi chảy qua lòng vực sâu dưới chân núi  Ngọc Trản, giống như là một bể lọc lớn, để nước sông Hương trở nên xanh thẳm, phải chăng giống như người  con gái, sông Hương đang tự làm mới mình.  

- Khi trôi qua những dãy đồi sừng sững, sông Hương phải uốn dòng chảy, và qua hướng chảy lắt léo đó, sông  Hương đã phô ra được những đường cong quyến rũ của nó. Tại nơi đây, sông Hương mềm đi như một dải lụa. 

- Đặc biệt hơn, khi uốn mình qua hai dãy đồi sừng sững như thành quách, những ngọn đồi này tạo nên những  mảng phản quang nhiều màu sắc trên nền trời tây nam thành phố: “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím”, hay nói  cách khác, những ngọn đồi ấy đã tạo nên chiếc áo màu sắc để khoác lên mình người con gái Hương giang.  Khiến cô gái ấy thêm phần lộng lẫy và xinh đẹp.  

- Nhưng Hương giang không chỉ có vẻ đẹp của nhan sắc, người con gái còn hiện lên trong vẻ đẹp của trí tuệ,  của văn hóa và sự hiểu biết. Khi dòng sông chảy qua những đồi thông u tịch, nơi phong kín giấc ngủ ngàn  năm của những vị vua chúa, dòng sông ấy mang vẻ đẹp trầm mặc như triết lý, như cổ thi. Sự nghiêm trang,  lặng lẽ và khẽ khàng của Hương giang giống như người con gái ý tứ, lịch thiệp, không muốn làm kinh động  đến giấc ngủ ngàn năm của các vị vua chúa.  

- Thế nhưng, chảy trôi đến chân đồi Thiên Mụ, dòng chảy tự lự, cái trầm mặc ấy còn giống sự băn khoăn của  người con gái dù đã qua một hành trình dài, vẫn chưa tìm thấy người tình. 

2. Nhận xét cái tôi của tác giả. 

- Cái tôi của tác giả được thể hiện ở sự tài hoa uyên bác. 

+ Trí tưởng tượng sáng tạo: Tác giả đã nhìn sông Hương giống như một thiếu nữ lãng mạn, hành trình của  sông Hương về với Huế được cảm nhận giống như một cuộc tìm kiếm có ý thức. 

+ Cảm nhận sông Hương bằng một tình yêu mê đắm. 

+ Văn phong tao nhã, hương nội, tinh tế, tài hoa,… 

+ Thể hiện qua vốn kiến thức sâu rộng về địa lí, lịch sử,… 

III. Kết luận 

- Khái quát lại vấn đề nghị luận.