Nam Cao, tên thật là Trí Phú, là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học hiện thực phê phán Việt Nam đầu thế kỷ 20. Hai tác phẩm tiêu biểu của ông là "Trăng sáng" và "Đời thừa", cả hai đều khai thác sâu sắc tâm tư, tình cảm và số phận con người trong xã hội thực dân phong kiến.

### **1. Nội dung và chủ đề**

**"Trăng sáng":**
- Tác phẩm là một bức tranh hiện thực về cuộc sống của những người trí thức nghèo trong xã hội phong kiến.
- Xây dựng hình ảnh nhân vật Thạch Lam, một trí thức sống trong nghèo khó nhưng vẫn giữ được nhân cách và lý tưởng sống. Tác phẩm thể hiện niềm khao khát chân thật và sự cô đơn của những người trí thức giữa cuộc đời tăm tối.

**"Đời thừa":**
- Tác phẩm nói về cuộc sống của nhân vật Nhĩ, một người trí thức không tìm thấy hướng đi trong cuộc đời. Anh cảm thấy vô nghĩa và bế tắc trước sự xô bồ của xã hội.
- Tác phẩm gửi gắm thông điệp về sự lạc lõng và tha hóa của con người trước xã hội hiện đại, phản ánh sự khủng hoảng tinh thần của những người trí thức.

### **2. Nghệ thuật**

**"Trăng sáng":**
- Nam Cao sử dụng lối viết tinh tế, giàu hình ảnh và biểu cảm. Ông khéo léo tạo ra không gian tĩnh lặng, thanh bình với ánh trăng để gợi tả tâm trạng của nhân vật.
- Ngôn ngữ trong tác phẩm nhẹ nhàng, lắng đọng và giàu chất thơ, khiến người đọc cảm nhận sâu sắc được những cảm xúc của nhân vật.

**"Đời thừa":**
- Tác phẩm mang phong cách hiện thực phê phán rõ nét hơn, với các tình huống gây cấn và mâu thuẫn rõ rệt.
- Nam Cao xây dựng cốt truyện chặt chẽ, thể hiện sự bế tắc trong suy nghĩ và cuộc sống của nhân vật. Ngôn ngữ sắc sảo, phản ánh rõ nét tâm trạng nhân vật.

### **3. Tư tưởng và thông điệp**

**"Trăng sáng":**
- Thông điệp chính của tác phẩm là sự trân trọng giá trị nhân văn và những lý tưởng cao đẹp của con người. Dù sống trong cảnh khổ cực, con người vẫn cần giữ vững niềm tin và hy vọng.

**"Đời thừa":**
- Tác phẩm phản ánh sự bi quan về số phận con người trong xã hội đầy rẫy những bất công và áp bức. Nó chỉ ra những hạn chế và sự tha hóa của con người khi không thể tìm thấy ý nghĩa của cuộc sống.

### **Kết luận:**

Cả "Trăng sáng" và "Đời thừa" đều thể hiện sự nhạy cảm của Nam Cao đối với những vấn đề xã hội và tâm lý con người. Trong khi "Trăng sáng" mang đến cảm giác nhẹ nhàng, sâu lắng và lạc quan, thì "Đời thừa" lại phản ánh được tâm trạng bế tắc và đầy bi kịch của những người trí thức trong xã hội đang bị áp bức. Tùy thuộc vào góc nhìn của người đọc, cả hai tác phẩm đều có giá trị sâu sắc trong việc phản ánh hiện thực xã hội và tâm lý con người.