Văn học là một trong những môn học bắt buộc ở nhà trường các cấp. Văn học không chỉ mang đến cho chúng ta những lời hay ý đẹp mà quan trọng tiềm ẩn sâu trong đó là cách giáo dục những đạo lý làm người của cha ông suốt mấy ngàn năm qua. Thế nhưng bên cạnh những bạn học văn rất tốt, rất say mê môn học này cũng còn một số bạn vẫn còn tỏ ra lúng túng và khó tiếp thu cách học văn. Vậy phải làm sao để học văn có kết quả tốt? Có lẽ nó cũng cần có một số những kinh nghiệm , trau dồi nhất định.

Xưa kia tục ngữ đã có câu “Có công mài sắt có ngày nên kim”, hay  “cần cù bù thông minh”. Con người sinh ra không phải ai cũng ngẫu nhiên mang cho mình một bộ óc vĩ đại toàn năng có thể chứa bất cứ thứ gì trên đời. Não chúng ta cũng tiếp nhận mọi thứ một cách có chọn lọc. Đối với những thứ mình thích và cảm thấy hứng thú thì dù có tiếp xúc một, hai lần cũng có thể ghi nhớ trong một thời gian dài. Còn đối với những việc ta không thích thì dù có nghe đi nghe lại hàng ngày bạn cũng không thể có cách nào tiếp nhận nó được.

Tình trạng học văn hiện nay cũng vậy. Bên cạnh những bạn học rất tốt bộ môn này, thậm chí say mê thì cũng còn những bạn không thể học tốt được nó. Lí do để các bạn đưa ra là do văn dài, nhiều chữ khó thuộc khó vào….Vậy phải làm sao để học văn có hiệu quả? Học văn cũng cần phải có mẹo riêng, những kinh nghiệm riêng giống như bạn làm việc bất kì có kế hoạch sẽ thực hiện một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn. Vậy kinh nghiệm để học văn là gì?

Đầu tiên là việc học trên lớp. Bạn cần phải tập trung cao độ cho những giờ học văn. Việc chuyên chú học tập sẽ khiến bạn tiếp thu bài giảng của giáo viên một cách tốt nhất. Bất cứ một môn học nào không kể là văn học thì việc bạn tập trung, lắng nghe sẽ mang lại nhiều kết quả tốt. Đặc biệt với những bạn không dành thời gian ở nhà cho môn học thì đây là cách học hiệu quả nhất.

Vì thế nên trong giờ học văn bạn không nên nói chuyện riêng hay làm việc riêng, hãy tập trung 100% tâm trí cho bài học của mình. Ngoài ra bạn cũng chú ý nên ghi chép đầy đủ. Nhiều bạn tự cho rằng chỉ cần lắng nghe bài truyền giảng của giáo viên là đủ và có thể ghi nhớ toàn bộ, tuy nhiên trí óc của con người không phải là một chiếc ổ cứng có thể lưu trữ bất cứ thứ gì vào đó. Sẽ có rất nhiều việc tác động khiến bạn phải để tâm vì thế thay vì chỉ biết lắng nghe bạn nên ghi chép thành một sơ đồ cây để học nhanh và hiệu quả hơn.

Ngoài việc tiếp thu các bài học trên lớp thì việc học thêm ở nhà cũng có vai trò vô cùng quan trọng. Mỗi ngày về nhà bạn nên dành khoảng mười lăm phút cho việc ôn tập lại bài cũ, hệ thống tất cả các kiến thức đã học được ban ngày thành một sơ đồ tư duy có ý chính ý phụ để ghi nhớ lâu hơn.

Bên cạnh việc tiếp thu kiến thức trên lớp, học thêm ở nhà thì việc học hỏi bạn bè cũng là điều vô cùng cần thiết. Các cụ ta xưa thường nói “học thầy không tày học bạn”. Nói như thế không có nghĩa là hạ thấp việc học trên lớp mà cho thấy việc học hỏi bổ sung kiến thức từ bạn bè cũng là điều vô cùng quan trọng và cần thiết. Cách học này mang đến cho bạn hiệu quả rất cao.

Hiện nay, để phục vụ nhu cầu học tập của học sinh có rất nhiều các loại sách văn học tham khảo ra đời có thể kể đến như: Văn mẫu các lớp, hướng dẫn soạn văn, giải bài tập văn…. Để các bạn có thể tham khảo hướng giải bài nhanh và hiệu quả hơn.

Học văn không phải là việc quá khó khăn thậm chí nó còn trở nên vô cùng dễ dàng nếu chúng ta tìm được những điểm thú vị của nó, cũng như có một phương pháp học đúng cách hiệu quả. Văn học không chỉ mang đến cho con người những kiến thức bổ ích mà còn giúp chúng ta trau dồi lời lẽ, cách lập luận và phản biến một vấn đề một cách cặn kẽ và sâu sắc nhất có thể. Vì thế học sinh chúng ta cần phải trang bị cho mình những kinh nghiệm học văn thật tốt.

I. Mở bài

• Giới thiệu khái quát về kinh nghiệm học văn

Trong cuộc đời mỗi chúng ta ai cũng có khoảng thời gian cắp sách đến trường với bao mộng mơ và hoài bão. Những kỉ niệm, khoảnh khắc về thời gian ấy khiến ta luôn cảm thấy bồi hồi và mong muốn quay lại để làm những điều mình chưa làm. Nhưng thời gian ấy, đâu chỉ có những mộng mơ, hoài bão mà cũng có những chán chường và ngán ngẫm với những môn học không mấy hứng thú. Một trong những môn học mà đa số phần học sinh ngán ngẫm nhất đó là môn văn. Nhiều người nói rằng môn văn như một liều thuốc ngủ, cứ thấy quyển sách văn là mắt cứ nhắm riết lại. đó là bởi bạn chưa có một phương pháp học hiệu quả môn học này. Do vậy cần có những cách học văn và kinh nghiệm học văn chính xác.

II. Thân bài

1. Mô tả lại quá trình trải nghiệm của bản thân để có được kinh nghiệm đó

• Trước đây, rất ghét môn văn do môn văn rất dài và nhiều kiến  thức, học rất khó nhớ. Thường học hôm trước thì sáng hôm sau e đã quên luôn rồi. Từ đó, kết quả học tập môn Văn rất thấp, làm ảnh hưởng đến kết quả chung trong học tập.
• Sau khi học được tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du, cảm nhận được tình hiếu thảo của nàng Kiều và nhiều đức tính tốt đẹp khác của nàng, em thấy ngưỡng mộ tác giả vô cùng và dân trở nên yêu thích môn Văn. Từ đó, em quyết tâm tìm được phương pháp học môn này cho hiệu quả nhất.
• Sau nhiều thời gian nghiên cứu và áp dụng các phương pháp khác nhau đã giúp tôi lựa chọn được phương pháp phù hợp cho bản thân mình. Nhờ vậy, kết quả học tập môn Văn của tôi được cải thiện nhiều.

2. Phổ biến kinh nghiệm học văn

• Chủ động nắm kiến thức bằng cách tự nghiên cứu, tìm hiểu ở nhà trước. Với bước này sẽ giúp các bạn tiếp  thu cơ bản phần kiến thức của bài, không bị động trước các kiến thức mà thầy cô giáo đưa ra. Việc nghiên cứu này có thể bằng nhiều nội dung đa dạng khác nhau như: tìm hiểu về tác giả, hoàn cảnh sáng tác tác phẩm, bài học mà tác giả giử gắm,…
• Lên lớp cố gắng nghe giảng. Đây là quá trình củng cố lại phần kiến thức mà bạn đã tự chuẩn bị trước đó, xem bản thân đã đúng phần nào, sai phẩn nào để hoàn thiện nội dung bài học. Đây là giai đoạn rất  quan trọng, bởi các kiến thức mà cô giáo đưa ra thường là kiến thức chuẩn, nền tảng để học sinh dựa vào đó mà phát triển bài học tốt nhất.
• Chủ đông hỏi các phần kiến thức chưa hiểu. Những thắc mắc của bài mà ta chưa hiểu, chưa nắm vững, chúng ta nên hỏi các bạn xung quanh, hoặc hỏi trực tiếp thầy cô giáo. Tuyệt đối không được giấu  dốt, bởi như thế cô giáo sẽ không biết chúng ta bị hổng phần kiến thức nào để tập trung, làm rõ các nội dung đó.
• Có niềm yêu thích với các tác phẩm. Đây là nội dung quan trọng, Bởi nếu bạn không có tình cảm với tác phẩm, lượng kiến thức sẽ không lưu trữ trong trí nhớ của chúng ta được lâu. Để có niềm yêu thích tác phẩm, chúng ta cần nắm vững tư tưởng, nội dugn chính của tác phẩm. Bởi tất cả các tác phẩm được đưa vào trong quá trình học đều là các kiến thức bổ ích và có ý nghĩa sâu sắc trong việc hoàn thiện nhân cách mỗi người.

 3. Đánh giá, vận dụng phương pháp

• Thúc đẩy quá trình tự học, tự lĩnh hội kiến thức và làm chủ kiến thức với chiếc chìa khóa hữu hiệu trong tay, giúp ta phát huy được tính tích cực, chủ động của mình trong việc học.
• Vận dụng kinh nghiệm đó sẽ giúp mỗi học sinh chúng ta nắm được tác phẩm một cách dễ dàng và đặc biệt khi làm văn không lung túng, lạc đề.

 III. Kết bài

• Nêu cảm nghĩ của em về kinh nghiệm học văn

Văn là một môn học không khó, nhưng nếu chúng ta không cố gắng, nổ lực và có phương pháp tốt thì chúng ta không thể tiếp nhận được kiến thức của môn học này một cách dễ dàng. Do vậy, phương pháp học tâp chính là chìa khóa  thành công để chinh phục môn Văn tuy khó mà lại dễ này.

Mở bài:

Giới thiệu khái quát về kinh nghiệm học văn hoặc làm văn (kinh nghiệm thuộc thơ, tóm tắt truyện, lập dàn ý, viết bài…).

Thân bài:

• Mô tả lại quá trình trải nghiệm của bản thân để có được kinh nghiệm đó.
• Phổ biến lại kinh nghiệm.
• Đánh giá vai trò, tác dụng của kinh nghiệm học và làm văn.

Kết bài:

Khẳng định lại ý nghĩa của kinh nghiệm học và làm văn.

3. Dàn ý chi tiết

Mở bài:

• Hiện nay, có hiện tượng HS ngại học văn vì cho rằng đây là môn học khó và khổ. Nguyên nhân là do các bạn chưa tự rút ra cho mình những kinh nghiệm cần thiết cho môn học.
• “Nắm tác phẩm theo đặc trưng thể loại” là một kinh nghiệm giúp bạn có thể chiếm lĩnh được môn học và ngày càng yêu thích, say mê văn chương.

Thân bài:

- Mô tả lại quá trình trải nghiệm của bản thân để có được kinh nghiệm đó:

• Mỗi nhà văn trong sáng tác đều tuân theo lí thuyết về đặc trưng thể loại. Có 3 phương thức sáng tác: tự sự, trữ tình, kịch. Mỗi phương thức có cách chiếm lĩnh đời sống và phương tiện nghệ thuật riêng biệt.
• Khi học bài trên lớp hay trong quá trình dạy, giáo viên đều hướng dẫn HS tìm hiểu theo đặc trưng thể loại của tác phẩm. Ví dụ tìm hiểu tác phẩm “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng, thầy cô sẽ hướng dẫn chúng ta tìm hiểu từ tình huống truyện, nhân vật, ngôn ngữ…
• Việc soạn bài, tìm hiểu tác phẩm trước ở nhà cũng trên cơ sở các câu hỏi về đặc trưng thể loại đó. Khi soạn truyện cười “Nhưng nó phải bằng hai mày”, HS sẽ được hướng dẫn soạn từ kịch tính của màn kịch, từ nghệ thuật gây cười mà suy ra tính cách nhân vật.

- Phổ biến kinh nghiệm:

• Quan niệm: nắm tác phẩm theo đặc trưng thể loại là dựa vào thể loại để tìm hiểu tác phẩm. Từ đó làm định hướng cho việc tìm ý và làm văn (thuyết minh, nghị luận, biểu cảm…).
• Muốn vậy, trước hết ta phải nắm chắc kiến thức về thể loại tác phẩm. Khi học phần văn học dân gian ở học kì I, ta phải nắm được thế nào là sử thi, thế nào là ca dao, thế nào là truyện cười… Khi học phần văn học trung đại, phải nắm được thế nào là phú, thế nào là hịch, cáo, chiếu, biểu.
• Sau đó, căn cứ vào đặc trưng thể loại, ta sẽ tìm hiểu nội dung và hình thức nghệ thuật của tác phẩm. Rồi từ đó vận dụng vào làm văn.

Ví dụ: khi tìm hiểu những đoạn trích trong sử thi “Đăm Săn”, ta phải nắm được đặc trưng của sử thi anh hùng. Về nội dung: Sử thi anh hùng chủ yếu ca ngợi những nhân vật anh hùng có nhiều chiến công trong lãnh đạo cộng đồng thị tộc làm ăn sản xuất hay chiến đấu chống kẻ xâm chiếm cộng đồng. Về nghệ thuật, sử thi anh hùng thường dùng nhiều so sánh, phóng đại, trùng điệp, ngôn ngữ giàu tính hình tượng… Căn cứ vào kiến thức về thể loại đó, khi học và tìm hiểu đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây”, ta phải tìm hiểu hai nội dung trọng tâm: thứ nhất, đó là vẻ đẹp của người anh hùng Đăm Săn trong trận giao chiến với Mtao Mxây (hành động, sức mạnh, lời nói, phẩm chất anh hùng); thứ hai, là sinh hoạt của cả cộng đồng trong lễ ăn mừng chiến thắng. Ngoài ra, còn phải chú trọng phân tích nghệ thuật so sánh, phóng đại, trùng điệp trong miêu tả.

• Cuối cùng, mô hình hóa cách nắm tác phẩm theo đặc trưng thể loại thành đề cương ôn tập để làm tư liệu vận dụng ôn thi hay làm văn. Chẳng hạn, khi ôn tập, chúng ta sẽ phân loại tác phẩm theo thể loại (tự sự, trữ tình) để ôn. Ở các tác phẩm truyện, cần nắm được hình tượng thơ, tứ thơ, hình ảnh, ngôn ngữ, nhịp điệu…

- Đánh giá, vận dụng:

• Kinh nghiệm nắm tác phẩm theo đặc trưng thể loại sẽ giúp chúng ta phát huy được tính tích cực, chủ động của mình trong việc học.
• Thúc đẩy quá trình tự học, tự lĩnh hội kiến thức và làm chủ kiến thức với chiếc chìa khóa hữu hiệu trong tay.
• Vận dụng kinh nghiệm đó sẽ giúp HS chúng ta nắm được tác phẩm một cách dễ dàng và đặc biệt khi làm văn không lung túng, lạc đề.

Kết bài:

Môn Ngữ văn là bộ môn có tính nghệ thuật kết hợp với tính khoa học cao. Rút được kinh nghiệm học văn và làm văn tốt sẽ giúp cho chúng ta khám phá được những bí ẩn của văn chương. “Nắm tác phẩm theo đặc trưng thể loại” là một trong những kinh nghiệm như thế.