1. Giới thiệu vấn để

• Giới thiệu hai tác giả, tác phẩm: Lãng lẽ Sa Pa - Nguyễn Thành Long và Những ngôi sao xa xôi - Lê Minh Khuê
• Hai đoạn trích nằm trong truyện ngắn này đều nói lên những suy nghĩ của thế hệ thanh niên trẻ thời kháng chiến chống Mĩ.

2. Phân tích, bình luận

2.1. Đoạn trích trong Lặng lẽ Sa Pa - Nguyễn Thành Long

• Đoạn trích thuật lại lời của anh thanh niên nói chuyện với ông họa sĩ và cô kĩ sư
• Giới thiệu khái quát anh thanh niên: làm công tác khí tượng kiểm vật lí địa cầu trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2600 mét. Anh là người yêu nghề, có trách nhiệm cao với công việc, có phẩm chất và lối sống, quan niệm sống cao đẹp.

• Qua lời anh thanh niên cho thấy những điều tốt đẹp ở anh:
  • Anh thanh niên được mọi người yêu quý: “Nhân dịp Tết. một đoàn các chú lái máy bay lên thăm cơ quan cháu ở Sa Pa. Không có cháu ở đây. Các chú lại cứ một chú lên tận đây.” Sự quan tâm, quyết tâm phải gặp bằng được anh thanh niên của các chú bộ đội phòng không không quân cho ta thấy anh thanh niên rất được mọi người yêu mền, quý trọng.
  • Anh kể về chiến công của mình tự nhiên, bộc lộ cảm xúc bất ngờ, đột ngột. Với con người ấy, chiến công không phải là chuyện đáng tự hào mà là chuyện đáng làm và nên phải làm. Và làm được thì anh sống thật hạnh phúc.
  • Anh còn là người khiêm tốn, thành thực cảm thấy công việc và những đóng góp của mình chỉ là nhỏ bé. Khi ông họa sĩ muốn vẽ chân dung anh, anh đã từ chối vì nghĩ mình không xứng đáng, rồi anh nhiệt tình giới thiệu với ông những người khác mà anh cho rằng đáng cảm phục hơn.

• Nghệ thuật: Ngôn ngữ đối thoại, là lời kể trực tiếp của nhân vật anh thanh niên nên tạo độ chính xác, tin cậy tuyệt đối cho người nghe.

=>Đoạn trích làm nổi bật nhân vật anh thanh niên. Đó là con người miệt mài làm việc, nghiên cứu khoa học, trong lặng lẽ mà rất khẩn trương vì lợi ích của đất nước, vì cuộc sống của con người.

2.2. Đoạn trích trong Những ngôi sao xa xôi - Lê Minh Khuê

• Đoạn trích thuật lại những suy nghĩ của nhân vật Phương Định trong lúc làm nhiệm vụ phá bom, chờ cho bom nổ.
• Giới thiệu khái quát nhân vật Phương Định: một cô gái Hà Nội trẻ trung, tự tin, có tấm lòng yêu nước nồng nàn, yêu thương đồng đội và trách nhiệm cao với công việc. Cô nằm trong tổ trình sát mặt đường có nhiệm vụ phá bom để cho đoàn xe đi qua được an toàn. Công việc nguy hiểm nhưng cô vẫn kiên cường, dũng cảm.
• Tâm lí Phương Định được miều tả rõ nét trong, lần chờ bom nổ:

• • Đối mặt với sức nóng của thời tiết, của bom rơi đạn nổ: mồ hôi thấm vào môi tôi, mằn mặn, cát lạo xạo trong miệng.
  • Phá bom là công việc quen thuộc. Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần.
  • Đối mặt với cái chết nhưng cô dũng cảm, bình tĩnh. Có nghĩ đến cái chết nhưng đó chỉ là cái chết mờ nhạt, không cụ thể.
  • Điều cô quan tâm nhất là liệu mìn có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai? Đây là biểu hiện chân thực của một con người có trách nhiệm cao trong công việc.
  • Vì có trách nhiệm với công việc, Phương Định cũng có trách nhiệm với chính bản thân mình, luôn cẩn trọng để không xảy ra chuyện, vì mình bị thương thì cũng ảnh hướng đến tiến độ công việc và ảnh hưởng đến cả những đồng chí, đồng đội của mình. Tôi nghĩ thế, nghĩ thêm: đứng cẩn thận, mảnh bom ghim vào cánh tay thì khá phiền.

=> Chiến tranh khốc liệt đã tôi luyện cô gái nhạy cảm trở thành một bản lĩnh phi thường.

• Nghệ thuật:
  • Tác giả sử dụng thành công nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật với những biến chuyển tinh vi của tâm hồn nhân vật.
  • Có những câu văn ngắn, nhịp nhanh, rút gọn, nói được sự khốc liệt, gấp rút, khẩn trương của công việc phá bom nơi chiến trường ác liệt.

3. Nhận xét về về đẹp của tuổi trẻ Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Mĩ cứu nước

• Đặt trong hoàn cảnh lịch sử đặc biệt, anh thanh niên và Phương Định là đại diện cho tuổi trẻ Việt Nam thời chống Mĩ.
• Họ đều là những người thanh niên có lí tưởng cách mạng, yêu nước, biết yêu thương con người, có trách nhiệm với công việc, dũng cảm, can đảm đối mặt với khó khăn, thử thách.
• Hoàn cảnh sống của họ khác nhau nhưng họ đều sẵn sàng hi sinh vì Tổ quốc, đều lấy lẽ sống cống hiến làm mục đích cuối cùng của cuộc đời.

=> Đó là những thanh niên đại điện cho cả thế hệ những người "Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước/ Mà lòng phơi phới dậy tương lai “, những người anh hùng của dân tộc.