- Phần 1: 4 câu đầu: Gợi tả khung cảnh ngày xuân

- Phần 2: 8 câu tiếp: khung cảnh lễ hội đạp thanh trong tiết thanh minh

- Phần 3: Còn lại: Cảnh chị em Thúy Kiều trở về

Câu 1 (trang 86 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Những chi tiết gợi tả khung cảnh mùa xuân

    - Con én đưa thoi

    - Cỏ non xanh rờn

    - Thiều quang sáng rực

    - Cành lê đang ra hoa kết trái

Khung cảnh mùa xuân trong lành, khoáng đạt, nhẹ nhàng, thanh khiết, tràn đầy sức sống

Tác giả sử dụng bút pháp ước lệ vừa gợi thời gian vừa gợi không gian kết hợp với những hình ảnh tiêu biểu, đặc sắc của mùa xuân để gợi tả màu sắc, đường nét, cái hồn của cảnh vật

Câu 2 (trang 86 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

- Phong tục tảo mộ (viếng mộ, sửa sang phần mộ của người thân) và du xuân (hội đạp thanh)

- Không khí rộn ràng của lễ hội mùa xuân được gợi lên bởi hàng loạt các từ ghép tính từ, danh từ, động từ:

    + Từ ghép danh từ: yến anh, chị em, tài tử, giai nhân.

    + Từ ghép động từ: sắm sửa, dập dìu.

    + Từ ghép tính từ: gần xa, nô nức.

- Không khí lễ hội đông vui, rộn ràng, náo nức gần xa. Người đi lễ hội là tài tử giai nhân dáng điệu khoan thai, ung dung thanh thản. Người người vừa đi vừa đốt tiền giấy để cúng những linh hồn đã khuất. Đó là một truyền thống văn hóa tâm linh của người phương Đông.

Câu 3 (trang 86 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

- Cảnh vật không khí mùa xuân ở 6 câu thơ cuối không còn sống động, tràn đầy sức sống mà nó êm đềm, nhẹ nhàng, yểu điệu, thướt tha. Vì tâm trạng của con người khi trở về có sự nuối tiếc

- Các từ “tà tà, thanh thanh, nao nao” vừa gợi tả cảnh vật vừa nói lên tâm trạng. Không vội vã về, chưa muốn về ngay nên vẫn từ từ, thong dong. Từ “nao nao” diễn tả tâm trạng sâu sắc nhất. Tâm trạng buồn man mác nhưng không hiểu mình buồn vì điều gì.

- Khung cảnh thiên nhiên chìm dần trong tĩnh lặng, tâm trạng con người cũng buồn man mác.

Câu 4 (trang 87 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

Tác giả đã sử dụng nhiều từ ngữ giàu chất tạo hình những từ láy gợi hình, tính từ tả màu sắc, từ ghép… Tác giả kết hợp tài tình bút pháp tả cụ thể, chi tiết và bút pháp gợi có tính chất chấm phá, điểm xuyết.

- Phần 1 (bốn dòng thơ đầu): khung cảnh ngày xuân.

- Phần 2 (Tám dòng thơ tiếp): khung cảnh lễ hội trong tiết thanh minh.

- Phần 3 (sáu dòng thơ cuối): cảnh chị em Kiều du xuân trở về.

Đoạn thơ miêu tả bức tranh thiên, lễ hội mùa xuân tươi đẹp, trong sáng, mới mẻ được gợi lên qua từ ngữ, bút pháp miêu tả giàu chất tạo hình của Nguyễn Du.

Câu 1 (trang 86 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Vẻ đẹp riêng của mùa xuân:

   + Màu sắc: Màu xanh mướt của cỏ.

   + Đường nét: Cành lê điểm vài bông hoa.

Không gian: chim én chao liệng như thoi đưa trên bầu trời, ánh sáng đẹp, trời xuân cao rộng.

⇒ Khung cảnh mùa xuân: tươi đẹp, giàu sức sống, tinh khôi.

- Nhận xét về cách dung từ ngữ và bút pháp nghệ thuật của Nguyễn Du

   + Cách dùng từ chọn lọc, tinh tế, biểu cảm thể hiện qua từ “điểm” khắc họa cảnh vật sinh động, có hồn.

   + Bút pháp nghệ thuật: chấm phá, lấy tĩnh tả động.

Câu 2 (trang 86 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Không khí rộn ràng của lễ hội mùa xuân được gợi lên bởi hàng loạt các từ ghép tính từ, danh từ, động từ:

   + Các danh từ (yến anh, chị em, tài tử, giai nhân…): gợi tả sự đông vui nhiều người cùng đến hội.

   + Các động từ (sắm sửa, dập dìu…): thể hiện không khí náo nhiệt, rộn ràng của ngày hội.

   + Các tính từ (gần xa, nô nức…): làm rõ hơn tâm trạng người đi hội.

- Khắc họa lễ tảo mộ (viếng mộ, sửa sang phần mộ của người thân, đốt vàng vó, tiền giấy để tưởng nhớ đến người đã khuất), du xuân (hội đạp thanh, giẫm lên cỏ xanh). “Lễ” là hồi ức và tưởng niệm quá khứ theo truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, “hội” là khát khao và hoài vọng nhìn về phía trước cuộc đời. Lễ và hội trong tiết Thanh minh là một sự giao hòa độc đáo.

Câu 3 (trang 86 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Cảnh vật và không khí mùa xuân trong sáu câu thơ cuối có điểm giống và khác với bốn câu thơ đầu:

   + Điểm giống: vẫn mang nét thanh dịu của mùa xuân.

   + Khác nhau bởi thời gian, không gian thay đổi (sáng - chiều tà; vào hội - tan hội).

Vì tâm trạng con người cuối ngày cũng đã thấy mệt mỏi.

- Các từ: Tà tà, thanh thanh, nao nao không chỉ tả thiên nhiên đẹp nhưng nhuốm màu tâm trạng: con người bâng khuâng, xao xuyến, bần thần, uối tiếc, buồn man mác về một ngày vui sắp hết, sự linh cảm về một điều sắp xảy ra. Vì không khí rộn ràng của lễ hội không còn nữa, tất cả nhạt dần, lặng dần.

- Cảm nhận về khung cảnh thiên nhiên và tâm trạng con người trong sáu câu thơ cuối: cảnh hoàng hôn êm đềm, đượm buồn và cảm xúc con người du xuân trở về bâng khuâng, xao xuyến.

Câu 4 (trang 87 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

Thành công về nghệ thuật miêu tả thiên nhiên:

- Miêu tả thiên nhiên theo trình tự thời gian, không gian.

- Từ ngữ giàu chất tạo hình, sáng tạo, độc đáo; sử dụng thành công các từ láy, danh từ, động từ, tính từ.

- Sử dụng bút pháp cổ điển: tả cảnh gắn với tả tình, tả cảnh ngụ tình, tình và cảnh tương hợp.

- Chỉ bằng vài nét gợi tả mà khung cảnh chiều xuân gợi lên rõ nét.