Tôi hát bài ca ngợi ca cây lúa và người trồng lúa cho quê hương. Quê hương ơi, có gì đẹp hơn thế. Đồng lúa hẹn hò những mùa gặt”…(Hát về cây lúa hôm nay - Nhạc sĩ Thụy Vân). Những lời hát ấy được nghệ sĩ Trọng Tấn cất lên tràn đầy niềm tự hào và phấn khởi. Cây lúa đã đi vào âm nhạc một cách tự nhiên như thế. Nó trở thành loài cây gần gũi và có quan hệ mật thiết với đời sống con người.

Chắc hẳn không ai cảm thấy xa lạ khi nhắc đến cây lúa bởi lúa là giống cây trồng đã xuất hiện từ rất lâu đời. Xuất thân từ một nước nông nghiệp nên lúa trở thành cây lương thực không thể thiếu. Trải dọc mảnh đất hình chữ S, chúng ta dễ dàng bắt gặp những cánh đồng lúa mênh mông nối tiếp nhau trải dài đến ngút ngàn. Nó không chỉ là cây lương thực chính của nước ta mà còn là cây lương thực chính của các nước ở châu Á. Đây là loại cây thuộc nhóm ngũ cốc, cung cấp lương thực, thực phẩm cho con người. Chính loài cây này đã giúp nước ta vươn lên vị trí thứ ba về xuất khẩu gạo trên thế giới sau Thái Lan và Ấn Độ.

Lúa là cây một lá mầm, bộ rễ chùm giúp chúng hút được nhiều chất dinh dưỡng trên một diện rộng để nuôi cây. Sống ở đất nước có khí hậu nhiệt đới gió mùa nên lúa ưa sống dưới nước. Nếu thiếu nước, cây lúa sẽ không phát triển được như bình thường, gây thiệt hại về năng suất và sản lượng cho người trồng. Nước được coi là yếu tố hàng đầu trong việc trồng và chăm sóc cây lúa. Chẳng vậy mà nhân dân ta có câu “Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống”. Thân lúa nhỏ, cao khoảng nửa mét. Nó khá mềm vì bên trong hoàn toàn rỗng. Bao bọc xung quanh thân cây là những chiếc lá màu xanh dài và nhọn. Đến một thời điểm nhất định, lúa sẽ ra bông. Những bông lúa có màu trắng sữa mang theo hương thơm thoang thoảng phả vào trong gió làm nên một không gian thanh bình, thơ mộng. Một thời gian sau, những bông lúa trở nên nặng hạt, chúng rủ xuống và có lớp vỏ ngoài màu vàng, hạt gạo bên trong màu trắng. Người nông dân bắt đầu quá trình thu hoạch lúa. Có lẽ đây là khoảng thời gian mà họ mong chờ nhất vì được nhận những thành quả do bàn tay mình làm ra.

Để có được mùa màng bội thu, người nông dân phải có quá trình trồng trọt, chăm sóc lúa vô cùng cẩn thận, kĩ càng. Trước tiên, chúng ta phải chọn những loại lúa giống tốt, cho năng suất cao rồi mang ngâm trong nước và ủ đến khi hạt nảy mầm. Tiếp đến là công đoạn ném mạ, đất dùng để ném mạ là đất đã được trộn các loại phân đảm bảo cho việc cung cấp chất dinh dưỡng cho cây. Sau khoảng 15 – 20 ngày, người ta nhổ những cây mạ mang đi cấy ở ruộng đã cày bừa, có sẵn nước. Trong suốt thời gian sinh trưởng của lúa, người ta thường bón phân, phun thuốc để phòng trừ sâu bệnh. Khi những bông lúa chuyển sang màu vàng cũng là lúc người nông dân thu hoạch lúa về nhà.

Là loại cây lương thực nên lúa giữ vai trò chủ đạo trong việc cung cấp lương thực, thực phẩm cho con người. Những hạt gạo dẻo thơm là nguồn thức ăn chính của mỗi chúng ta. Không chỉ nấu được cơm, gạo còn được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như xôi, cháo, bún, sữa gạo hay các loại bánh được làm từ gạo tẻ và gạo nếp như bánh tẻ, bánh rán, bánh mật, bánh chưng,…đậm đà hương vị quê nhà. Đồng thời cũng góp phần tạo nên một nền ẩm thực truyền thống, đa dạng nhưng vẫn đậm đà bản sắc Việt Nam. Ngoài ra, lúa gạo còn là thức ăn cho các loài vật nuôi như gà, lợn,… Lúa trở thành mặt hàng buôn bán và xuất khẩu sang nước ngoài đem lại cho nước ta nguồn lợi nhuận không nhỏ. Vì vậy, nền kinh tế của nước ta cũng được cải thiện. Nhiều năm qua, Việt Nam luôn giữ vị trí top đầu về xuất khẩu gạo trên thế giới. Điều này khiến mỗi người dân Việt Nam vô cùng tự hào. Chúng ta đã từng biết đến Lang Liêu dùng gạo để làm thành bánh chưng, bánh giầy dâng lên tổ tiên. Chúng ta cũng từng biết đến những câu thơ của Nguyễn Đình Thi viết về cánh đồng lúa:

“Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn”

Hay những bức tranh sơn dầu, tranh dán tường về cảnh gặt lúa, cảnh trồng lúa,... Như vậy, cây lúa đã trở thành đề tài, nguồn cảm hứng cho biết bao người nghệ sĩ ở các lĩnh vực khác nhau như văn học, âm nhạc, hội họa.

Sẽ là một thiếu sót lớn nếu nhắc tới Việt Nam mà không nhắc tới cây lúa. Cây lúa đã gắn bó mật thiết với nhân dân ta từ bao đời nay và trở thành nét đặc trưng riêng góp phần làm nên bản sắc văn hóa Việt.

Thuyết minh về cây lúa Việt Nam là đề bài thường gặp trong các đề tập làm văn, đề thi học kì. Để củng cố thêm những kiến thức và kĩ năng cho nội dung viết văn thuyết minh, các em có thể tham khảo thêm: Thuyết minh về cây dừa, Thuyết minh về chiếc nón lá, Hãy thuyết minh về con trâu ở làng quê Việt Nam, Thuyết minh về Hồ Gươm.

Quê hương là nơi chôn rau cắt rốn nên luôn có một vị trí đặc biệt trong tâm hồn của mỗi người. Quê hương tôi được biết đến là vùng đất của những cây bưởi - vùng Phú Diễn, Bắc Từ Liêm.

Bưởi Diễn quê tôi là loài cây ăn quả lâu năm, thuộc nhóm cây có múi, thân gỗ. Thân bưởi cao, khi trưởng thành có thể cao tới hàng chục mét cành lá xù xì. Là một loại cây dễ trồng, bưởi thích hợp trồng và phát triển tốt nhất là trên đất thịt. Để trồng bưởi Diễn, người ta thường lựa chọn chiết cành nhiều lá, lá to và xanh ngắt làm cây con. Khi cành ấy mọc rễ, ta có thể trồng xuống đất như một cây con. Bưởi chiết khi mới trồng sẽ rụng hết lá để bắt đầu một cuộc sống mới, như cách mà loài rắn lột da để trưởng thành hơn vậy. Sau một năm, bưởi được chăm sóc tốt sẽ bắt đầu ra lá, thân to hơn và cành bắt đầu mọc nhiều hơn. Cây bưởi Diễn khi trưởng thành và bắt đầu cho thu hoạch sẽ có chiều cao khoảng trên 2 mét, bề rộng tán cũng vậy. Bưởi Diễn thường ra hoa vào tháng hai, một năm chỉ ra quả một lần, thường quả sẽ chín vào đúng dịp Tết. Hoa bưởi có màu trắng như nước da nõn nà của các thiếu nữ thôn quê với năm cánh, mịn, mọc thành từng chùm lấp ló trong tán lá. Khi hoa nở, cánh hoa uốn cong xuống dưới lộ ra nhị hoa vàng. Hoa có mùi thơm thoang thoảng, dịu dàng và tinh tế. Mùi hương ấy quyện với gió lan tỏa khắp cả khu vườn. Mỗi sáng tinh mơ thức dậy bước ra vườn, không khí trong lành cùng mùi hương ngọt mát ấy theo gió tràn cả vào trong nhà. Chao ôi là dễ chịu. Ngửi được mùi hương bưởi tháng hai cũng có nghĩa là Tết đã đến, xuân đã về, ngày sum họp đoàn tụ cũng đã về rất gần rồi.

Bưởi Diễn quê tôi không giống với bưởi da xanh, bưởi đào và những giống bưởi khác. Bởi quả bưởi Diễn có kích thước nhỏ với đường kính khoảng 15cm, trọng lượng cũng chỉ dao động từ 0.8 - 1kg một quả mà thôi. Phần cùi và vỏ của quả rất mỏng nên khi bổ, người gọt phải thật cẩn thận và khéo léo nếu không lưỡi dao sắc sẽ cắt vào thịt quả. Múi bưởi cong hình vầng trăng khuyết, có tôm vàng, hạt bên trong se nhỏ. Từng tép bưởi sẽ mọng nước và có mùi thơm rất đặc trưng. Khi ăn múi bưởi Diễn, người ta sẽ thấy vị ngọt đậm đà lưu lại trên đầu lưỡi. Đặc biệt, chỉ những người sành ăn mới biết, bưởi Diễn càng để lâu, quả bưởi xuống nước và khô lại thì múi bưởi ăn sẽ càng thơm và ngọt hơn. Có lẽ vì thế mà người ta vẫn lặn lội từ khắp những thành phố xa xôi để về Phú Diễn mua cho kì được vài quả bưởi về làm quà cho người thân, cho bạn bè.

Bưởi là một loại quả của vùng nhiệt đới, có hàm lượng vitamin A,C,E rất lớn và hàm lượng axit tự nhiên tốt cho cơ thể con người. Đặc biệt, trong bưởi có chất pectin giúp làm giảm lượng cholesterol trong máu, hỗ trợ người béo phì, tiểu đường trong quá trình điều trị. Trong các bài thuốc dân gian, bưởi cũng là một vị thuốc với nhiều công dụng, dùng để trị các bệnh như tiêu đờm, cảm cúm, rối loạn tiêu hóa.

Bưởi Diễn được xem là loại cây có giá trị kinh tế cao nhưng những năm gần đây, do sự phát triển của đô thị và quy hoạch của thành phố, số lượng bưởi Diễn cung cấp cho thị trường ngày càng ít. Cùng với việc bán quả và cây giống, việc phát triển mô hình bưởi cảnh cũng trở thành một xu hướng được người dân chú ý và phát triển, đặc biệt là mỗi dịp tết đến, xuân về.

Trong kí ức của tôi và những người con Phú Diễn sẽ vẫn luôn là hình ảnh của những vườn bưởi xanh mướt với quả bưởi tròn lúc lửu trên cành dưới cái nắng ấm của những ngày đầu xuân. Mai này có đi đâu xa, mỗi khi nhớ đến hình ảnh ấy, tôi sẽ cảm giác như quê hương vẫn luôn ở rất gần...

Dừa là loại cây dễ trồng ở nước ta. Xu hướng dùng hàng thủ công mĩ nghệ từ cây dừa ngày càng được ưa chuộng trên thế giới. Các sản phẩm từ dừa đang có tiềm năng xuất khẩu rất lớn, đem nhiều ngoại tệ về cho đất nước.

Dừa được trồng rải rác khắp các làng quê Nam Bộ, nhiều nhất là ở tỉnh Bến Tre, Bình Định. Tiềm năng sản xuất và xuất khẩu của cây dừa rất lớn, đã hình thành cả công nghệ chế biến: Ngâm tẩm chống mối, tạo dáng, đánh bóng, phủ lớp nhựa chống thấm lên bề mặt sản phẩm.

Xu hướng dùng hàng thủ công mỹ nghệ từ cây dừa: Giỏ xách, dĩa, chén, bình, tách, đũa, khay, hộp. Ở các nước phương Tây ngày càng được ưa chuộng.

Từ dừa có thể làm vô vàn thứ: cọng dừa tước bỏ lá, đan giỏ xách, làm chổi; gáo dừa làm than hoạt tính, làm chén, dĩa, tô, thân dừa lão làm đũa, làm cột nhà, vỏ dừa làm dây buộc. Mùa nắng nước dừa là một thứ giải khát tuyệt chiêu vừa sạch vừa bổ. Cơm dừa già làm nguyên liệu chế biến các món ăn và thức uống, nấu dầu dừa và chế biến xà phòng. Nước ta chê biến được nhiều sản phẩm như: bánh dừa, kẹo dừa, các loại mứt dừa và còn nhiều món ăn truyền thống dân tộc chế biến từ dừa: Bánh tét, chuối nướng.

Đặc biệt, nước dừa được tạo thành sản phẩm thông qua quy trình công nghệ sinh học. Nước dừa nuôi nấm men Saccharomyces tạo ra prô-tê-in đơn bào bổ sung nguồn đạm thực vật dùng cho người. Giấm ăn hoặc các sản phẩm nước uống lên men từ nước dừa như nước giải khát đóng chai, nước dừa có ga. Nước dừa còn chế biến thành rượu có hương vị đặc trưng. Nước cốt dừa tạo sữa dừa đóng hộp, sản phẩm chiết từ cơm dừa nạo chế biến sữa đặc có đường. Gần đây các nhà khoa học còn dùng vi khuẩn tạo ra thạch dừa.

Thạch dừa là đặc sản ăn vừa dai, vừa giòn, góp phần tăng cường các chất xơ giúp cơ thể bài tiết, kích thích tiêu hóa, gây cảm giác khoái khẩu.

Doanh nghiệp Trường Ngân ở Bến Tre đã thành công trong việc tìm được thị trường riêng cho sản phẩm của mình bằng hàng trăm mặt hàng gia dụng như: Giỏ xách đi chợ, giỏ đựng hoa (lẵng hoa) và đựng quà cáp, rổ rá, bình hoa, cùng nhiều chủng loại: Tách, chén, dĩa, khay trà và đồ dùng trang trí nội thất khác như: Voi khỉ, ngựa, gà, và các tranh treo tường.

Sản phẩm dừa của Trường Ngân đã có mặt tại một số cửa hàng lớn ở Đài Loan, Nhật, Mĩ, Ca-na-đa, từ những dụng cụ bếp núc, đồ gia dụng: Hộp đựng hành, tỏi, khay đựng trái cây, bộ bàn ghế nhỏ, đến những dụng cụ văn phòng: Hộp đựng viết, khay đựng giấy tờ, hộp đựng danh thiếp, kệ đựng sách báo, kệ đựng đĩa nhạc CD. Mỗi tháng cơ sở Trường Ngân xuất xưởng ít nhất là 30 sản phẩm từ cây dừa lão, chào hàng khách nước ngoài thu về một khoản tiền lớn.