Nhà máy thuỷ điện Thác Bà là đứa con đầu lòng của ngành thuỷ điện Việt Nam, là nhà máy thuỷ điện được xây dựng đầu tiên ở miền Bắc nước ta trong thời kỳ qúa độ đi lên chủ nghĩa xã hội. Thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III, là xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Miền Bắc, đấu tranh giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.

Quán triệt tinh thần nghị quyết của đại hội với chủ trương “ Điện phải đi trước một bước”. Đảng và Nhà nước ta đã quyết định xây dựng nhà máy thủy điện Thác Bà trên dòng Sông Chảy, thuộc địa bàn huyện Yên Bình - Tỉnh Yên Bái. Công trình thuỷ điện đầu tiên của Việt Nam do sự giúp đỡ của nhà nước Liên Xô cũ nay là nước Cộng hoà liên Bang Nga.

            - Công trình được khởi công xây dựng ngày 19/8/1964.

            - Công suất thiết kế: 108 MW

            - Sản lượng bình quân: 400 triệu kWh/năm.

Là một công trình trọng điểm trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm lần thứ nhất của nước ta (1960 - 1965). Là nền móng cơ sở vật chất,  kỹ thuật cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội của đất nước.

Nhà máy được xây dựng trong thời kỳ đế quốc Mỹ tập trung mở rộng quy mô đánh phá ra miền Bắc bằng không quân, hòng phá hoại công cuộc xây dựng CNXH của nhân dân ta, ngăn cản sự chi viện của hậu phương lớn miền Bắc đối với sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất tổ quốc.

Ngày 9/7/1965 cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ lan rộng khắp miền Bắc, công trường xây dựng nhà máy thuỷ điện Thác Bà là một trong những mục tiêu trọng điểm đánhphá của máy bay Mỹ. Công trường xây dựng nhà máy liên tục bị chiến tranh phá hoại của không lực Hoa Kỳ nên tiến độ bị chậm lại, nhiều lúc phải dừng hẳn để đối phó đánh trả máy bay Mỹ. Mãi đến năm 1968 khi giặc Mỹ ngừng ném bòm công trường mới được tiếp tục xây dựng.

Ngày 22/2/1970 dòng Sông Chảy đã bị chặn lại bởi bàn tay và sức lao động của con người.

Ngày 5/10/1971 sau buổi lễ long trọng Đồng chí Thủ tướng Chính phủ nước ta Lê Thanh Nghị và đồng chí phó chủ tịch Hội Đồng Bộ trưởng Liên Xô đã cắt băng khánh thành và khởi động tổ máy số 1, chính thức phát điện lên lưới điện Quốc gia.

Từ đó trở đi ngày 5/10/1971 hàng năm trở thành ngày kỷ niệm truyền thống, ngày ra đời lịch sử của nhà máy thuỷ điện Thác bà và cũng từ ngày đó dòng điện Thác Bà đã bắt đầu toả sáng tiếp sức cho công cuộc xây dựng CNXH ở miền Bắc, đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, thống nhất đất nước.

Trải qua gần 40 năm vừa xây dựng, chiến đấu và vận hành sản xuất, các thế hệ CBCNV của nhà máy luôn nêu cao tinh thần đoàn kết nhất trí, không ngừng nỗ lực phấn đấu vươn lên, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chiến đấu, xây dựng và sản xuất cung ứng điện xây dựng nền kinh tế xã hội.