Câu 1: Đoạn trích trên được trích trong bài thơ "Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ" của Nguyễn Khoa Điềm.

- Giới thiệu đôi nét về tác giả: Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943 trong một gia đình trí thức cách mạng, quê ở làng An Cựu, xã Thuỷ An, thành phố Huế. Ông thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc.

Câu 2: Nội dung chính của đoạn trích: khúc hát ru của người mẹ thương con, thương dân làng.

Câu 3:

- Từ "lưng" trong cụm từ "lưng mẹ" là nghĩa gốc.

- Từ "lưng" trong cụm từ "lưng núi" được hiểu theo nghĩa chuyển, chỉ bộ phận lưng chừng núi.

- Phương thức chuyển nghĩa bằng cách ẩn dụ.

- Ý nghĩa của câu thơ: câu thơ vừa có nghĩa đen, vừa có nghĩa biểu tượng, đã gợi ra sườn núi mênh mông rộng lớn còn bóng dáng của người mẹ lại rất nhỏ bé. Hai vế của câu thơ tương phản đối lập nhau còn nói lên nỗi vất vả nhọc nhằn của người mẹ trong công việc tỉa bắp. Bao mồ hôi của người mẹ đã thấm xuống lưng núi để có hạt bắp lên đều.

Câu 4: Trong hai câu thơ: "Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi,/Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng". Từ “mặt trời” trong câu thơ thứ hai được sử dụng theo biện pháp tu từ từ ẩn dụ.

- Không thể coi đây là hiện tượng một nghĩa gốc của từ phát triển thành nhiều nghĩa vì: Nhà thơ gọi em bé (đứa con của người mẹ Tà ôi là “mặt trời” dựa theo mối quan hệ tương đồng giữa hai đối tượng được cảm nhận theo chủ quan của nhà thơ. Sự chuyển nghĩa của “mặt trời” trong câu thơ chỉ có tính chất lâm thời, nó không làm cho từ có thêm nghĩa mới và không thể đưa vào để giải thích trong từ điển.

Câu 5: Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ tự do.

Câu 6: Cụm từ "Con mơ cho mẹ" trong câu thơ "Con mơ cho mẹ, hạt bắp lên đều" có ý nghĩa: người mẹ đã gửi trọn niềm mong mỏi vào giấc mơ của đứa con.

Tham khảo thêm: Phân tích Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

Một số câu hỏi khác có thể ra trong đề Đọc hiểu bài thơ Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ:

- Ước mơ thật giản dị mà cao đẹp của người mẹ trong từng lời ru:

+ “Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần – Mai sau con lớn vung chày lún sân” ->  mẹ mong muốn giã được thật nhiều gạo để nuôi bộ đội, mơ ước cu Tai sau này sẽ có sức khỏe vạm vỡ, cường tráng “vung chày lún sân”, trở thành một chàng trai dũng mãnh.

+ “Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều – Mai sau con lớn phát mười Ka-lưi” -> mẹ ước mong hạt bắp lên đều để dân làng vượt qua đói khổ, mong muốn con trai sau này sẽ là một dũng sĩ có sức khỏe phi thường, “phát mười Ka–lưi”, đem lại cuộc sống no ấm đầy đủ cho buôn làng.

+ “Con mơ cho mẹ thấy được Bác Hồ - Mai sau con lớn làm người Tự do…” -> mẹ ước mong trong giấc mơ của con cho mẹ được thấy Bác Hồ. Mẹ ước mơ sau này cu Tai sẽ thành người tự do. Đó là ước mơ cháy bỏng, ước mơlớn lao nhất, đẹp đẽ nhất.