Trước mùa xuân lớn của đất nước, nhà thơ tâm niệm về mùa xuân riêng mỗi cuộc đời và dạt dào một khát vọng hiến dâng. Ta làm con chim hót Ta làm một cành hoa Ta nhập vào hòa ca Một nốt trầm xao xuyến Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạc. Nhà thơ nguyện ước làm con chim hót trong giọng hót của muôn chim dâng cho đời tiếng ca vui, làm bông hoa trong hương sắc của muôn hoa, làm nốt trầm xao xuyến trong bản hòa tấu muôn điệu, muôn lời ca, làm một mùa xuân nho nhỏ đế hòa góp vào mùa xuân chung lớn lao của đất nước. Đó là khát vọng sống hòa nhập vào cuộc sống của đất nước, cống hiến phần tốt đẹp dù nhỏ bé của mình cho cuộc đời chung - một quan niệm sống đẹp và đầy trách nhiệm. Điều tâm niệm ấy lại được thể hiện một cách chân thành trong những hình ảnh đẹp của tự nhiên và đến một cách tự nhiên trong mạch cảm xúc của bài thơ. Trước mùa xuân, nhà thơ muốn biến cuộc đời mình thành hương sắc, tiếng ca để hòa góp cùng mùa xuân. Những hình ảnh của mùa xuân (chim, hoa) lặp lại nhưng đã chuyển nghĩa để nói về mùa xuân của lí tưởng, khát vọng, gợi ấn tượng đậm nét và còn mang ý nghĩa: niềm mong muốn được sống có ích, cống hiến cho đời cũng là lẽ tự nhiên như con chim mang đến tiếng hót, bông hoa cho sắc hương, như Tố Hữu từng viết: Nếu là con chim, chiếc lá Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh Lẽ nào vay mà không có trả Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình. Nhà thơ ý thức được vai trò, trách nhiệm của cá nhân trong xã hội. Sự đóng góp của mỗi người chỉ là một nét nhỏ, một chi tiết nhỏ giữa cuộc đời lớn lao. Nhưng đó là những gì cao đẹp, tinh túy nhất của chính mình cho cuộc đời. Đất nước là một bản hòa ca và nhà thơ nguyện là một nốt trầm xao xuyến” trong hòa ca. Ý tưởng của nhà thơ kết đọng nhất trong hình ảnh “Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạc”. “Mùa xuân nho nhỏ” là một sáng tạo bất ngờ, độc đáo mà rất hợp lí, tự nhiên của nhà thơ. Nhiều người đã gắn mùa xuân với những định ngữ khác nhau như: mùa xuân chín (Hàn Mặc Tử), mùa xuân xanh (Nguyễn Bính), xuân hồng (Xuân Diệu),... Còn Thanh Hải lại nói "mùa xuân nho nhỏ”. “Mùa xuân” vốn là khái niệm thời gian, lại “nho nhỏ”. Nó gợi một mùa xuân cụ thề trong hình ảnh bông hoa, tiếng chim, nhưng chủ yếu là một ẩn dụ nói về một khát vọng, một lẽ sống cao đẹp, một ý thức khiêm nhường. Làm một mùa xuân là sống đẹp, giữ mãi sức xuân để cống hiến, cống hiến khi ở tuổi thanh xuân - tuổi hai mươi và cả khi không còn ở tuổi thanh xuân nữa, khi tóc bạc, bất chấp thời gian, tuổi tác. Mỗi người chỉ là “mùa xuân nho nhỏ” thôi, mùa xuân lớn thuộc về đất trời, đất nước. Đây không chỉ là khát vọng của mỗi con người mà còn là khát vọng của mọi lớp người, mọi lứa tuổi, tất cả đều phấn đấu không mệt mỏi cho đất nước. Điệp ngữ “Dù là”.khẳng định mạnh mẽ khát vọng ấy. Và cống hiến với tất cả sự khiêm tốn, thiết tha, trân trọng “Lặng lẽ dâng”. Chủ thể trữ tình từ chỗ “hứng” từng giọt long lanh (đón nhận), đến chỗ “nhập” vào hòa ca “một nốt trầm xao xuyến” (hoà nhập) đến “dâng cho đời” (cống hiến). Đó là sự phát triển tự nhiên, hợp lí của cảm xúc. Từ chỗ xưng “tôi” khi bộc lộ cảm hứng trữ tình trước mùa xuân giờ chuyển sang xưng “ta” và ẩn đi trong hình ảnh thơ ("Một mùa xuân nho nhỏ...”) cũng là phù hợp để nói lên ước nguyện cao đẹp chung cúa nhiều người, mọi người những con người chân chính và nó mang sắc thái trang trọng, thiêng liêng của một lời nguyện ước. Các điệp từ, điệp ngữ, điệp cấu trúc câu tạo nên nhịp thơ liền mạch, sôi nổi, trẻ trung diễn tả những tình cảm, khát vọng dâng trào, mãnh liệt. Những câu thơ này không chỉ là lời tự dặn mình mà còn như một sự tổng kết, đánh giá của tác giả về cuộc đời mình - một cuộc đời đã hiến dâng trọn vẹn cho đất nước. Trong những năm chiến tranh ác liệt, Thanh Hải bám trụ ở quê hương, cầm súng, cầm bút, trọn đời cống hiến cho cách mạng và thơ ca. Đến khi kề bên cái chết, ông vẫn khát khao cống hiến và chỉ nói đến cống hiến. Vượt lên đau đớn của bệnh tật, Thanh Hải vẫn sáng lên một bản lĩnh, một tình yêu cuộc sống mãnh liệt, một khát vọng đẹp đẽ được cống hiến cả cuộc đời mình, được hóa thân vào mùa xuân đất nước. Đây là những câu thơ giản dị và dạt dào xúc động - những câu thơ hay nhất của bài, vừa chứa chan cảm xúc vừa đậm đà ý vị triết lí.
 

Giữa vũ trụ bao la, nhà thơ chỉ ước muốn làm những sinh vật bé nhỏ, con chim nhỏ, cành hoa xinh và nốt nhạc trầm để góp mặt với đời. Điều ước ấy thật khiêm tôn. Tác giả không ao ước làm cái gì lơn lao, vĩ đại mà chỉ xin góp phần nhỏ vào sự nghiệp chung của đất nước. Thanh Hài xem sự cống hiến của mình là một mùa xuân nho nhỏ, ông đã lặng lẽ dâng cho đời Một sự cống hiên âm thầm nhưng không ngừng nghỉ:
Một mua xuân nho nho
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù Ta tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Điệp ngữ "dù là" trong hai câu cuối của khổ thơ đã nhân mạnh điều đó.
Qua những lời thơ thâm trầm ấy, Thanh Hải muốn thế hiện rõ quan niệm của mình. Đừng nghĩ minh quá lớn lao, cho ta là tất cả mà tự cao tự đại. Nhưng cũng đừng nghĩ là mình quá bé nhỏ rồi không cần phải cống hiến. Mà hãy hiểu rằng mỗi người là một mùa xuân nho nhỏ, nhiều mùa xuân nhỏ góp lại sẽ tạo được mùa xuân lớn cho dân tộc.
Mỗi người cống hiến sức xuân của mình cho đất nước tuy nó nhỏ, không ồn ào, không vang xa, nó lặng lẽ âm thầm nhưng lại là cống hiến suốt đời không ngừng nghỉ.
Thanh Hải đã mở ra trước mắt chúng ta một hướng đi tốt đẹp. Hướng đi của tuổi trẻ hôm nay là sống phải biết cống hiến. Đó là trách nhiệm là bổn phận của mỗi con người trong xã hội từ một sinh vật bé nhỏ nhất đến con người thông minh như chúng ta đâu phải có bổn phận với đời.
"Nếu là con chim chiếc lả thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh".
Nhiệm vụ của "chim" là phải cất cao tiếng hát cho đời. coi chiếc "lá" là phải xanh mãi để làm đẹp, để cho bóng mát. Là những sinh vật bé nhỏ mà nó còn biết bổn phận với đời huống chi ta là con người đã "vay" quá nhiều thi phải "trả". Bởi lẽ "sống là cho đâu chi nhận riêng mình". Cho nên ta phải biết cống hiến với niềm hăng say, tự nguyện, âm thầm không cấn ai biết. Nhưng sự cống hiến ấy lại không ngừng nghỉ, công hiến suốt cả cuộc đời. Thanh Hải đã giúp ta nhận thức rõ điều ấy. Đây là cái nhìn rất mới, thể hiện cách sống mới có ý nghĩa tốt đẹp. Thật khác hẳn với quan niệm của người xưa làm việc gì cũng phải phô trương, phải làm chuyện "xẻ núi lấp sông", phải được nổi tiếng đé sử sách ghi tâm. Quan niệm phấn đấu theo chủ nghĩa anh hùng cá nhân ấy đã không còn nữa, mà ta cần phấn đâu để thể hiện chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
Đây đúng là mục đích phấn đấu của chúng ta ngày nay.
Do vậy, nếu ai trong lúc này lại còn muốn phô trương, muốn phát huy chủ nghĩa anh hùng cá nhân thi thật là lạc hậu, thật đáng chê trách. Càng đáng trách hơn là những kẻ chỉ biết hưởng thụ mà không biết cống hiến. Đây là những con người quen sống trong nhung lụa, luôn được sự chở che, chưa bao giờ biết tự đi bằng đôi chân của chính mình. Những kẻ ấy thật là vô dụng, đáng phê phán. Càng nghĩ ta càng thấm thìa lời thơ của Thanh Hải. Khâm phục tấm guơng cống hiến quên mình của tác giả, chúng ta lại càng muốn phấn đấu nhiều hơn để thực hiện tốt lời trăng trối cùa nhà thơ. Nói như vậy không có nghĩa là chúng ta không hưởng thụ, quên hẳn quyền lợi cá nhân. Mà là ta phái biết kết hợp giữa quyền lợi cá nhân và trách nhiệm đối với tập thể một cách thật hài hòa. Với quan niệm mới mỗi chúng ta sẽ tạo cho minh một cuộc sống đàng hoàng hơn, tốt đẹp hơn. Rổi đây mỗi người có một mùa xuân nho nhỏ để dâng cho đời.
Tóm lại, Thanh Hải đã cho chúng ta một nhận thức mới trong cuộc sống. Đây là nhân sinh quan của người cách mạng đáng quý, đáng trân trọng, mà nhà thơ Thanh Hải chính là tấm gương thể hiện nhân sinh quan đó để mọi người soi rọi và phấn đấu noi theo. Chúng ta nguyện cũng sẽ cố gắng hết sức mình để sống tốt hơn, đẹp hơn xứng đáng với những người đi trước.