Ví không mến Phật say thiền, Cũng nên một đấng vua hiền Đông A - Là ai?

Vua Trần Anh Tông
Trần Anh Tông (17 tháng 9, 1276 – 16 tháng 3, 1320), là vị hoàng đế thứ 4 của nhà Trần trong lịch sử Việt Nam. Ông ở ngôi 21 năm (1293 – 1314) và làm Thái thượng hoàng trong 6 năm.

Cũng như hoàng đế Trần Nhân Tông, Anh Tông là một vị minh quân. Trong triều lại có những người tài giỏi hết lòng giúp việc nước; Về văn có Trương Hán Siêu, Đoàn Nhữ Hài; võ có Phạm Ngũ Lão, Lê Trung Hiển đều là những người tài giỏi. Thời đó vua hiền, tôi trung, phép tắc nghiêm trang, thưởng phạt phân minh, chính trị không có điều gì hồ đồ. Việc học hành mở mang rộng rãi, cho nên những người có tài văn học như Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Trung Ngạn đều được thi đỗ, ra làm quan giúp việc triều đình.

Bên cạnh là một chính trị gia xuất sắc, Anh Tông còn là một nhà thơ giỏi. Thơ Anh Tông giản dị, trong sáng, giàu tình cảm và trau chuốt trong ngôn từ. Niềm hào hứng của người chiến thắng, mang lại yên vui cho quốc gia cũng như niềm tự tin, sự tỉnh táo của một quân chủ có địa vị tối cao phản ánh trong thơ của ông. Đặc biệt, Anh Tông rất hay sáng tác Thơ vịnh sử, nhận xét những nhân vật trong lịch sử qua thơ của mình. Thái độ khen chê những nhân vật lịch sử thể hiện sự tiếp thu có phê phán với quá khứ, đồng thời bày tỏ những quan điểm trị nước và cũng là nhân sinh quan của tác giả, tiêu biểu bình về Hán Cao Tổ, Hán Quang Vũ Đế, Hán Vũ Đế, Đường Túc Tông, Tống Độ Tông.

Thời kỳ Anh Tông cai trị tiếp tục giai đoạn thịnh trị của nhà Trần.

Tuy nhiên, vua Trần Anh Tông vì quá sùng đạo Phật, nên cũng gây ra những điều đáng phê phán.
Sách Đại Việt Sử ký Toàn thư dù có khen nhưng vẫn phê phán ông là quá mộ đạo Phật:
Vua khéo biết kế thừa, cho nên thời cuộc đi tới thái bình, chính trị trở nên tốt đẹp, văn vật chế độ ngày càng thịnh vượng, cũng là bậc vua tốt của triều Trần. Song tụ họp nhà sư trên núi Yên Tử, làm nhọc sức dân dựng gác Ánh Vân, thì chẳng phải là tỳ vết nhỏ trong đức lớn đó sao?