Vắc xin 5 trong 1 là gì? Vắc xin 5 trong 1 và Vắc xin 6 trong 1

Vắc-xin 5 trong 1 là loại vắc-xin đã được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tiền kiểm định với chỉ một mũi tiêm nhưng phòng được tất cả các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B và viêm màng não mủ (Hib), thay cho việc phải sử dụng nhiều mũi tiêm phòng (ngừa) như hiện nay trong chương trình tiêm chủng mở rộng.

Loại vắc xin này đã được sử dụng ở 34 quốc gia trên thế giới, tiêm cho trẻ lúc 2, 3 và 4 tháng tuổi. Văc-xin này có tính ưu việt nữa là ngừa viêm màng não mủ và lại được tiêm ngừa miễn phí. Trước đây Hib là Văc-xin dịch vụ giá khá cao, không phải trẻ em nào cũng có cơ hội được tiêm ngừa.

Jean Dupraz, Phó đại diện Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) tại Việt Nam cho biết, hiện 2,3 triệu liều vắc-xin 5 trong 1 được cung ứng thông qua UNICEF đã tới kho bảo quản của Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia tại Hà Nội và sẵn sàng sử dụng để tiêm cho trẻ.

Các chuyên gia của WHO khuyến cáo, khi sử dụng Vắc xin 5 trong 1 cần lưu ý, với những trẻ đã được tiêm phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván và viêm gan B mũi 1, 2 thì các mũi sau sẽ được tiêm tiếp bằng vắc xin 5 trong 1, không tiêm cho trẻ nếu có phản ứng nặng đối với liều tiêm trước hoặc có phản ứng với vắc xin DPT (bạch hầu, ho gà, uốn ván) hoặc viêm gan B; hoãn tiêm cho trẻ nếu trẻ sốt hoặc mắc các bệnh mãn tính; không tiêm cho trẻ nhỏ dưới 6 tuần tuổi vì vắc xin không hiệu quả do còn miễn dịch từ mẹ; không tiêm cho trẻ lớn trên 5 tuổi và người lớn vì sẽ có phản ứng sau khi tiêm.

Các loại Vắc xin 5 trong 1 hiện nay:
1. Vắc-xin Quinvaxem:
Vắc-xin Quinvaxem do hãng Berna Biotech, Hàn Quốc sản xuất, đạt tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và được WHO khuyến cáo sử dụng từ năm 2006. Tính tới nay hơn 400 triệu liều vắc-xin Quinvaxem đã được sử dụng ở 91 quốc gia.
Vắc xin này phòng 5 loại bệnh là: bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B và viêm màng não mủ (Hib).
Vắc xin Quinvaxem được đưa vào tiêm chủng miễn phí cho trẻ dưới 1 tuổi ở Việt Nam từ tháng 6/2010. Vắc xin Quinvaxem đã được tiêm cho khoảng 14 triệu lượt trẻ em.

2. Vắc-xin Pentaxim:
Vắc-xin Pentaxim do hãng Sanofi Pasteur (Pháp) sản xuất giúp phòng 5 loại bệnh khác nhau cho trẻ với chỉ 1 mũi tiêm.
Vắc xin  này phòng 5 loại bệnh là:  Bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt và phòng nhiễm khuẩn xâm lấn do vi khuẩn Haemophilus influenzae týp b (viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết…) ở trẻ em từ 2 tháng tuổi trở lên. Trẻ cần bổ sung liều vắc-xin viêm gan B đơn sau khi tiêm Pentaxim.

Vắc-xin này không có tác dụng phòng nhiễm khuẩn do các týp Haemophilus influenzae khác hoặc phòng viêm màng não do các loại vi sinh vật khác gây ra.

Vắc xin 6 trong 1:
Vắc xin Infanrix-hexa: xuất xứ Bỉ, ngừa sáu bệnh: bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan siêu vi B, viêm màng não mủ do Hib.
Vắc xin này so với Quinvaxem thì phòng ngừa thêm 1 loại bệnh là Bại liệt.

Vắc xin Hexaxim (đang trong quá trình thử nghiệm lâm sàng): Hiện nay Hexaxim 6 trong 1 đang trong quá trình thử nghiệm lâm sàng tại Thái Bình. Văcxin đã tiêm thử nghiệm cho 354 trẻ, xong 3 mũi cơ bản, đến tháng 2/2016 nhóm cuối cùng tiêm xong. Về nguyên tắc, sau 28 ngày sẽ kiểm tra hiệu giá kháng thể văcxin, nếu hội đồng y đức chấp nhận thì có thể nghiệm thu giữa kỳ vào tháng 6/2016, sau đó cấp phép lưu hành. Một khả năng khác là sau khi tiêm mũi nhắc lại mới tiếp tục kiểm tra hiệu giá kháng thể, đến tháng 6/2017 mới lưu hành văcxin Hexaxim.

Khác biệt giữa Quinvaxem và Pentaxim
Vắc-xin 5 trong 1 Quinvaxem của Hàn Quốc có thành phần ho gà là vắc-xin toàn tế bào, còn vắc-xin Pentaxim, Infanrix hexa của Pháp và Bỉ là vô bào, do đó, Pentaxim và Infanrix hexa làm giảm tác dụng không mong muốn sau khi tiêm.

Ở vắc-xin Quinvaxem có chứa các vi khuẩn ho gà đã chết được tinh lọc và phản ứng thường do protein trong vi khuẩn đó gây ra (gồm sốt, sưng đỏ chỗ tiêm, có thể tự khỏi sau 1-2 ngày, nặng hơn là bị sốc phản vệ). Còn các vắc-xin Pentaxim, Infanrix hexa là vắc-xin vô bào nên không có thành phần xác vi khuẩn ho gà mà thay thế bằng thành phần kháng nguyên đặc thù, do đó sẽ tinh khiết hơn.

2 loại vắc xin Pentaxim và Infanrix-hexa là vắc xin dịch vụ, khi tiêm phải trả tiền.

Những ưu điểm của Vắc-xin 5 trong 1, hoặc 6 trong 1 so với các loại Vắc-xin riêng lẻ trước đây:
– Giảm số mũi tiêm cho em bé (từ 9 mũi xuống còn 3 mũi), giảm đau đớn cho bé.
– Tiết kiệm thời gian đi lại cho các bậc cha mẹ.
– Thành phần ho gà trong vacxin 6 trong 1 là loại vô bào nên an toàn, ít sốt và ít tác dụng phụ hơn các loại vacxin có thành phần ho gà là loại toàn tế bào.







Vì sao cần thiết phải tiêm chủng cho trẻ
Một số trường hợp tai biến sau tiêm vắc-xin khiến các bậc phụ huynh lo lắng, dẫn đến việc giảm sút số trẻ được tiêm chủng.

Trẻ mới sinh ra đã có khả năng miễn dịch (không bị nhiễm bệnh), do nhận được các kháng thể từ mẹ. Tuy nhiên, khả năng miễn dịch này chỉ kéo dài được từ 1 tháng – 1 năm. Sau đó, trẻ không còn nhận được kháng thể từ mẹ nữa và dễ dàng bị nhiễm các bệnh có thể phòng tránh được bằng vắc-xin, thí dụ ho gà, sởi…

Khi đứa trẻ không được tiêm chủng bị nhiễm vi khuẩn hoặc vi-rút, cơ thể của trẻ sẽ không đủ sức mạnh để chống lại, trẻ sẽ bị nhiễm bệnh. Thực tế đã chứng minh cho thấy trước khi con người phát minh ra vắc-xin, đã có rất nhiều trẻ em bị chết vì những căn bệnh: ho gà, bại liệt, sởi, bạch hầu… Ngày nay tỉ lệ trẻ bị chết do các bệnh trên giảm là nhờ trẻ được dự phòng bệnh trước bằng tiêm chủng.

Việc tiêm chủng cho trẻ không chỉ giúp dự phòng bệnh cho bản thân đứa trẻ mà còn bảo vệ sức khỏe cho cả cộng đồng chúng ta, nhất là cho những đối tượng không được tiêm chủng bao gồm các trẻ quá nhỏ chưa đủ tuổi để được tiêm chủng, những trẻ không thể tiêm chủng do có các bệnh lý khác (vd: như trẻ bị bệnh bạch cầu cấp)… Tiêm chủng cho trẻ còn giúp làm chậm đi hoặc ngăn chặn sự bùng phát dịch bệnh.

Vì những lý do trên đây nên việc quyết định không tiêm chủng cho trẻ do nghi ngại các tai biến sau tiêm sẽ dễ dàng khiến trẻ có nguy cơ bị nhiễm bệnh và tử vong, gây bùng phát dịch bệnh trong cộng đồng.

Các phản ứng bất lợi (tác dụng phụ) của vắc-xin
Tiêm phòng vắc-xin là phương pháp đưa vào cơ thể người hoặc động vật một lượng kháng nguyên. Các kháng nguyên có thể là các vi khuẩn hoặc vi-rút đã bị giết chết hay còn sống nhưng đã bị bất hoạt, bị làm suy yếu (không còn khả năng gây bệnh) hoặc các protein của chúng đã được tinh khiết để kích thích hệ thống miễn dịch của người hoặc động vật sản sinh ra kháng thể chống lại các bệnh do chính những vi-rút hoặc vi khuẩn đó gây nên.

Cũng như các loại dược phẩm khác, khi được đưa vào cơ thể, vắc-xin có thể gây nên một số phản ứng bất lợi. Các phản ứng này có thể rất nhẹ như đau, sưng, đỏ tại nơi tiêm; phản ứng toàn thân như sốt, dễ bị kích thích, cảm giác khó chịu… Tuy nhiên có thể gặp một số phản ứng nặng như sốc phản vệ, phản ứng quá mẫn (nổi ban, ngứa…). Tùy từng loại vắc-xin sẽ có những phản ứng đặc thù khác nhau.

Nguyên nhân có thể do bản chất của vắc-xin; do sai sót trong thực hành tiêm chủng; do sự trùng hợp ngẫu nhiên (chỉ định tiêm chủng trên một trẻ đang bị bệnh tiến triển); các phản ứng tâm lý (sợ) hoặc không rõ nguyên nhân.

Với vắc-xin 5 trong 1, phản ứng thường gặp là phản ứng tại chỗ tiêm, khoảng 10% có sốt hơn 38 độ C. Riêng với bệnh do Hib, các nghiên cứu cũng cho thấy nếu trẻ được tiêm đủ mũi vắc xin Hib sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh do Hib ở trẻ nhỏ tới trên 90%.

Không có bất kỳ loại vắc-xin nào bảo đảm an toàn 100%. Nhưng các nghiên cứu cho thấy, khi tiêm vắc-xin phối hợp DPT-VGB-Hib thì các phản ứng sau tiêm sẽ ít hơn so với tiêm từng loại vắc-xin. Không có phản ứng nặng sau tiêm được ghi nhận, các phản ứng thường gặp là phản ứng tại chỗ tiêm, một số ít có sốt nhẹ.

Các chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng khuyến cáo, khi sử dụng DPT-VGB-Hib cần lưu ý, không tiêm cho trẻ vắc-xin DPT-VGB-Hib nếu có phản ứng nặng đối với liều tiêm trước hoặc có phản ứng với vắcxin DPT (bạch hầu, ho gà, uốn ván) hoặc viêm gan B; hoãn tiêm cho trẻ nếu trẻ sốt hoặc mắc các bệnh mãn tính; không tiêm cho trẻ nhỏ dưới sáu tuần tuổi vì vắcxin không hiệu quả do còn miễn dịch từ mẹ; không tiêm cho trẻ lớn trên năm tuổi và người lớn sẽ tăng phản ứng sau khi tiêm do thành phần ho gà toàn tế bào có trong vắc-xin.

Xem thêm: Vắc xin là gì? https://lazi.vn/qa/d/vac-xin-la-gi