Đầu năm 1529, trong bối cảnh nhiều công thần nhà Lê nổi dậy chống lại nhà Mạc, Nguyễn Kim đã làm gì?

Nguyễn Kim khi đó đã thu phục hào kiệt, nuôi quân lính
Dưới triều nhà Lê, Nguyễn Kim giữ chức Hữu vệ Điện tiền tướng quân, tước An thanh hầu. Đầu năm 1529, nhân lúc loạn lạc, Nguyễn Kim đã đem con em lánh sang đất Ai Lao. Đại Việt sử ký toàn thư chép: "Chúa nước ấy là Sạ Đẩu cho rằng ta là nước có quan hệ môi răng với họ, mới đem nhân dân và đất đai Sầm Châu cấp cho Kim. Từ đó, Nguyễn Kim nuôi dưỡng sĩ tốt, chiêu nạp những kẻ chạy trốn, làm phản, ngầm tìm con cháu họ Lê để mưu khôi phục".

Hành động này của Nguyễn Kim là đúng đắn trong bối cảnh năm 1528, Lê Công Uyên cùng Nguyễn Ngã, Nguyễn Thọ Trường và Nguyễn Nhân Liên nổi binh đánh nhà Mạc với một đội quân ô hợp, thiếu kỷ luật và nhanh chóng bị thất bại.

Kết quả, cuối năm 1530, Nguyễn Kim đã gây dựng được lực lượng gồm vài nghìn người, 30 con voi và 300 con ngựa, trong đó có nhiều quân lính và thuộc tướng của Lê Ý, người khởi binh chống lại nhà Mạc vào năm 1530.

Đại Việt thông sử chép theo lời thỉnh cầu của các tướng, Nguyễn Kim đã đưa quân từ Ai Lao về đánh chiếm Lôi Dương (nay thuộc Thọ Xuân, Thanh Hóa) nhưng bị phục binh của quân Mạc đánh bại.

Đầu năm 1531, nhà Mạc sai tướng Nguyễn Kính đem quân vào Thanh Hoa đánh Nguyễn Kim nhưng bị Nguyễn Kim đón đánh, phá tan quân của Nguyễn Kính, "vừa chém giết, vừa bắt sống được mấy trăm quân". Nguyễn Kim chia binh tướng đi đóng chiếm các huyện, đồng thời thừa thắng tiến công ra tận Gia Viễn, Điềm Độ chiêu dụ dân và chiếm đất.

Tháng 10/1531, trời mưa nhiều, nước sông dâng cao, lương thực thiếu thốn lại bị quân Mạc thường dùng thuyền tiến đánh, Nguyễn Kim đành phải đưa quân trở lại Ai Lao. Triều Mạc lấy lại được xứ Thanh Hóa, cử hoạn quan Dương Chấp Nhất làm đại tướng quân quản lãnh binh dân ở đó.