Thơ văn - danh ngôn

Đào hồng nở rộ mừng tết đến
Mai vàng khoe sắc đón xuân sang

NGÀY MAI
Nằm giữa phố trời đó đây
Mơ trong lúc này đây,
Hương bao vây hàng cây
Tôi trong lúc này đây,
Lâng lâng theo ngàn mây.
Chớp nhoáng một thời tôi đi qua;
Bỗng chốc xa xa Mai đã già.
Tỉnh tỉnh mơ mơ đời vẫn thế.
Gió thổi giai điệu khúc lẳng lơ.
Nào đâu trên cây là bao quả,
Nào đâu từng giọt là những hương sắc thơm,
Nào đâu tiếng mưa cười rộn rã,
Ngay đây ta nghe tiếng ai quặn trong lòng.
Phố trời kia! Ta muốn dặn ngươi rằng:
Mai đi sao ngươi không giữ lại?
Đào tàn còn đâu hương sắc hoa?
Hay chính ta ngươi còn muốn bảo?
- Đời người ngắn ngủi lắm ai ơi!Ta say trong cơn mê muội
Ta tỉnh nhưng ta lại say
Xuân chạy đến bao giờ đây
Theo trời về đất là lúc ta đã dừng.
Thử hỏi trời, tôi còn được bao nhiêu Đông đi qua tôi có gì mà níu,
Thử hỏi trời, gặp em là duyên phận Xuân qua đi tôi níu chẳng làm gì.
Hỡi đó đây! Đời người đẹp lắm ai ơi. Tình yêu là vạn màu
Tình yêu là ngàn gió thổi
Không yêu ta không sống nổi trên đời. Chỉ vì:
Mai thôi thì sẽ có những cơn gió mới, Mai thôi thì nắng sẽ càng gắt hơn
Tôi muốn:
- Góp gió che nắng, hoàn thiện muôn sắc Yêu em
Tác giả: Nguyễn Vương Duy Tuấn

Sơn Trà 山茶 Văn Chấn Hanh 文震亨

Tự hữu nùng trang xuất giáng sa, 
Hành quang nhất đạo ánh triêu hà. 
Phiêu hương tống diễm xuân đa thiểu, 
Do kiến chân hồng nại cửu hoa. (Do như chân hồng nại cửu hoa)

Tạm dịch:
Áo em lụa đỏ dáng phiêu diêu 
Lóng lánh ban mai, buổi ráng chiều 
Hương tỏa xuân xanh đà mấy nả 
Mong chi thắm đỏ má yêu kiều

Em về quê ngoại nghỉ hè,
Gặp đầm sen nở mà mê hương trời.
Gặp bà tuổi đã tám mươi,
Quên quên nhớ nhớ những lời ngày xưa.
Gặp trăng gặp gió bất ngờ, 
Ở trong phố chẳng bao giờ có đâu.
Bạn bè ríu rít tìm nhau
Qua con đường đất rực màu rơm phơi.
Bóng tre mát rợp vai người
Vầng trăng như lá thuyền trôi êm đềm.
Về thăm quê ngoại, lòng em
Yêu thêm cuộc sống, yêu thêm con người:
Em ăn hạt gạo lâu rồi
Hôm nay mới gặp những người làm ra.
Những người chân đất thật thà
Em thương như thể thương bà ngoại em.

(Về quê ngoại - Hà Sơn)

Trâu ơi ta bảo trâu này,
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta.
Cấy cày vốn nghiệp nông gia,
Ta đây trâu đấy ai mà quản công.
(Ca dao Việt Nam)



Trâu cày ruộng và người gánh mạ đi cấy lúa

Nhà anh có một cây chanh
Nó chưa ra cành, nó đã ra hoa.
Nhà anh có một mụ già,
Thổi cơm không chín, quét nhà không nên.
Ăn cỗ thì đòi mâm trên,
Mâm son bát sứ đưa lên hầu bà.
Ăn rồi bà chết giữa nhà,
Gọi con gọi cháu, dắt bà đi chôn.
Có chôn thì chôn cho sâu,
Để hai con mắt coi trâu coi bò.
Có chôn thì chôn cho xa,
Đừng chôn gần nhà bà về bà nhát trẻ con.

Cũng có lời hát:
...
Ăn cỗ thì đòi mâm trên,
Mâm son bát sứ đưa lên hầu bà.
Bát cơm thì trắng như hoa,
Bát canh thì ngọt như hòa mật ong.
...
(Ca dao châm biếm)

Anh về quê cũ: thôn Vân
Sau khi đã biết phong trần ra sao?
Từ nay lại tắm ao đào,
Rượu đâu mà cất, thuốc lào nào phơi.
Giang hồ sót lại tình tôi,
Quê người đắng khói, quê người cay men.
Nam kỳ rồi lại Cao miên,
Tắm trong một cái biển tiền người ta...
Biển tiền, ôi biển bao la,
Mình không bần được vẫn là tay không...
Thôn Vân có biếc có hồng,
Hồng trong nắng sớm, biếc trong vườn chiều.
Đê cao có đất thả diều,
Trời cao lắm lắm có nhiều chim bay.
Quả lành nặng trĩu từng cây,
Sen đầy ao cá, cá đầy ao sen.
Hiu hiu gió quạt trăng đèn,
Với dăm trẻ nhỏ thả thuyền ra chơi.
Ăn gỏi cá, đánh cờ người,
Thần tiên riêng một góc trời thôn Vân.
Ơi thôn Vân, hỡi thôn Vân!
Phương nao kết dãi mây Tần cho ta.
Từ nay khi nhớ quê nhà,
Thấy mây Tần biết đó là thôn Vân.
Ơi thôn Vân, hỡi thôn Vân!
Anh em ly tán, lâu dần thành ra
Không còn ai ở lại nhà.
Hỏi còn ai nữa? Để hoa đầy vườn.
Trăng đầy ngõ, gió đầy thôn,
Anh về quê cũ có buồn không anh?
(Nguyễn Bính - 1942)

Ngày Huế đổ máu,
Chú Hà Nội về,
Tình cờ chú cháu,
Gặp nhau Hàng Bè.

Chú bé loắt choắt,
Cái xắc xinh xinh,
Cái chân thoăn thoắt,
Cái đầu nghênh nghênh,

Ca-lô đội lệch,
Mồm huýt sáo vang,
Như con chim chích,
Nhảy trên đường vàng...

- "Cháu đi liên lạc,
Vui lắm chú à.
Ở đồn Mang Cá,
Thích hơn ở nhà!"

Cháu cười híp mí,
Má đỏ bồ quân:
- "Thôi, chào đồng chí!"
Cháu đi xa dần...

Cháu đi đường cháu,
Chú lên đường ra,
Ðến nay tháng sáu,
Chợt nghe tin nhà.

Ra thế,
Lượm ơi!

Một hôm nào đó,
Như bao hôm nào,
Chú đồng chí nhỏ,
Bỏ thư vào bao,

Vụt qua mặt trận,
Ðạn bay vèo vèo,
Thư đề "Thượng khẩn",
Sợ chi hiểm nghèo!

Ðường quê vắng vẻ,
Lúa trổ đòng đòng,
Ca-lô chú bé,
Nhấp nhô trên đồng...

Bỗng loè chớp đỏ,
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ,
Một dòng máu tươi!

Cháu nằm trên lúa,
Tay nắm chặt bông,
Lúa thơm mùi sữa,
Hồn bay giữa đồng.

Lượm ơi, còn không?

Chú bé loắt choắt,
Cái xắc xinh xinh,
Cái chân thoăn thoắt,
Cái đầu nghênh nghênh.

Ca-lô đội lệch,
Mồm huýt sáo vang,
Như con chim chích,
Nhảy trên đường vàng.



(Bài thơ Lượm - nhà thơ Tố Hữu, viết năm 1949)