Nhật xuất nhập hành (Lý Bạch)

Nhật xuất nhập hành

Nhật xuất đông phương ôi,
Tự tòng địa để lai.
Lịch thiên hựu phục nhập tây hải,
Lục long sở xá an tại tai?
Kỳ thuỷ dữ chung cổ bất tức,
Nhân phi nguyên khí,
An đắc dữ chi cửu bồi hồi?
Thảo bất tạ vinh vu xuân phong,
Mộc bất oán lạc vu thu thiên.
Thuỳ huy tiên sách khu tứ vận?
Vạn vật hưng yết giai tự nhiên.
Hy Hoà! Hy Hoà!
Nhữ hề mịch một vu hoang dâm chi ba?
Lỗ Dương hà đức,
Trú cảnh huy qua?
Nghịch đạo vi thiên,
Kiểu vu thực đa.
Ngô tương nang quát đại khối,
Hạo nhiên dữ minh trĩ đồng khoa!

 

Dịch nghĩa

Mặt trời ló ra từ góc núi phương đông,
Như từ mặt đất tới.
Trải qua một ngày lại lặn xuống biển phương tây,
Sáu con rồng kéo xe chở mặt trời trú ngụ nơi đâu?
Sự mọc và lặn của mặt trời từ xưa chưa ngưng nghỉ,
Con người không có nguyên khí,
Lấy chi mà mọc lặn theo mặt trời?
Cỏ không tạ ơn gió xuân làm xanh tươi,
Cây không oán than khi lá rụng trong ngày thu.
Ai điều hành cho bốn mùa hoạt động?
Xin trả lời vạn vận sinh trưởng và suy tàn đều là tự nhiên.
Hy Hoà! Hy Hoà!
Sao ngươi là thần mà còn bị chìm xuống làn sóng biển bao la?
Lỗ Dương là con người lấy phước đức gì,
Mà nhắm cảnh mặt trời sắp lặn phất mác sai khiến được mặt trời?
Những việc này ngược đạo lý, trái ý trời,
Quá sai sự thực.
Khi làm thơ ta có thể bỏ cả vũ trụ vào trong túi,
Thì ý thơ và khí hỗn mang cũng cùng là một thứ!

Nhật xuất nhập là tựa đề của một bài trong Nhạc phủ. Lời thơ xưa đại ý rằng mặt trời mọc và lặn không bao giờ ngừng, thương cho kiếp sống con người quá ngắn ngủi, hy vọng được ngồi xe sáu rồng kéo (của thần Hy Hoà) lên tiên. Lý Bạch làm bài này bác bỏ ý tưởng đó. Ông cho rằng không có thần quyền, vạn vật đều theo những quy luật tự nhiên mà tồn tại hay suy tàn.