Mỗi tác phẩm văn học khi ra đời và đến với độc giả luôn để lại trong lòng mỗi người những ấn tượng không thể phai nhòa và truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa" cũng vậy. Gấp lại những trang viết nhẹ nhàng với ngôn ngữ giản dị của nhà văn Nguyễn Thành Long chắc hẳn trong lòng chúng ta sẽ nghĩ mãi về những người trẻ đang ngày đêm lao động âm thầm, lặng lẽ trong công cuộc đổi mới đất nước và để lại ấn tượng sâu đậm hơn cả đó chính là nhân vật anh thanh niên.

Anh thanh niên là nhân vật chính trong truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa" và được tác giả Nguyễn Thành Long xây dựng với nhiều vẻ đẹp phẩm chất đáng trân trọng. Trước hết, anh thanh niên là một chàng trai yêu nghề, giàu niềm đam mê và có tinh thần, trách nhiệm cao trong công việc. Anh thanh niên - một chàng trai hai mươi bảy tuổi, sống một mình trên đỉnh núi Yên Sơn với độ cao 2600 mét. Những tưởng, ở độ cao ấy lại sống và làm việc một mình, chàng trai ấy có lẽ sẽ cảm thấy chán nản và lơ là công việc, nhưng không, chàng thanh niên hai bảy tuổi ấy vẫn ngày đêm miệt mài với công việc của mình, bởi anh luôn tìm thấy niềm vui trong công việc, anh xem công việc là một người bạn của mình, "khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được?... Công việc của cháu gian khổ thế đấy chứ cất nó đi cháu buồn chết mất". Có lẽ phải thật yêu nghề, thật đam mê với công việc anh mới có suy nghĩ như vậy và tình yêu ấy là động lực để anh chấp nhận sống, làm việc một mình trong hoàn cảnh đặc biệt đấy. Không dừng lại ở tình yêu với công việc, anh thanh niên còn là một người có tinh thần, trách nhiệm với công việc của mình và luôn hoàn thành nó một cách xuất sắc. Dẫu trong những ngày thời tiết thuận lợi hay những hôm thời tiết khắc nghiệt, mưa rét, anh thanh niên vẫn hoàn thành tốt công việc của mình, báo kết quả về "nhà" theo đúng bốn mốc thời gian quy định là "bốn giờ, mười một giờ, bảy giờ tối và lại một giờ sáng", chưa bao giờ sai dù chỉ chút ít. Với công việc của mình, anh thanh niên không chỉ tìm thấy ở đó niềm vui mà còn thấy cả ý nghĩa lớn lao của nó và anh luôn tự hào về công việc của mình "báo trước thời tiết hằng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu", anh đã "phát hiện một đám mây khô giúp không quân ta hạ được bao nhiêu phản lực Mĩ trên cầu Hàm Rồng". Như vậy, anh thanh niên chính là một minh chứng tiêu biểu cho những con người lao động mới trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp.

Thêm vào đó, anh thanh niên còn là một người một người có lối sống khoa học, luôn tràn đầy tinh thần lạc quan và niềm yêu đời, yêu cuộc sống. Dẫu sống một mình trên đỉnh núi cao 2600m, nhiều người chắc hẳn sẽ nghĩ ở cái độ cao ấy, cuộc sống của anh thanh niên sẽ đơn giản và xuề xòa lắm "Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gặp chăn chẳng hạn". Thế nhưng cuộc sống của anh lại hoàn toàn khác, anh vẫn luôn biết cách tìm và tự tạo ra niềm vui cho bản thân mình, anh vẫn giữ nếp sống, giữ những thói quen trong cuộc sống mỗi ngày của mình, anh trồng hoa, nuôi gà, nuôi ong,... Để rồi khu vườn của anh muôn ngàn sắc hoa rực rỡ như đón chào, gọi mời những vị khách tới với nơi đây. Đặc biệt, anh còn đọc sách, "Cuộc đời riêng của anh thanh niên thu gọn lại trong một góc trái gian với chiếc giường con, một chiếc bàn học, một giá sách". Anh đọc sách để tìm thấy thêm niềm vui trong cuộc sống và làm tăng thêm vốn sống, vốn hiểu biết cho bản thân mình. Cuộc sống với căn nhà nhỏ của anh được sắp xếp thật gọn gàng, chu đáo và ngăn nắp "một căn nhà ba gian sạch sẽ với bàn ghế, sổ sách, biểu đồ, thống kê, máy bộ đàm". Như vậy, với tinh thần lạc quan đã giúp anh vượt lên trên mọi sự thiếu thốn của sống, sự khắc nghiệt của thời tiết để tìm được niềm vui và ý nghĩa trong cuộc sống, công việc của mình.

Không chỉ dừng lại ở tình yêu công việc, tinh thần lạc quan trong cuộc sống, anh thanh niên còn là một chàng trai một người sống cởi mở, có tấm lòng hiếu khách và luôn quan tâm đến người khác. Sống trên đỉnh núi cao và có lẽ vì thế trong anh luôn hiện hữu một "nỗi thèm người", anh muốn được ngắm nhìn, được trò chuyện, tâm sự cùng với những người ở dưới xuôi. Và để rồi, chính nỗi thèm người ấy đã thúc giục anh lấy khúc cây chắn ngang đường để dừng những chuyến xe hiếm hoi đi qua nơi mảnh đất này. Lúc những chuyến xe dừng lại, được gặp người, anh vui mừng khôn xiết như không làm chủ được cảm xúc của chính mình "Anh chạy vụt đi, cũng tất tả như khi đến", "người con trai nói to những điều đáng lẽ người ta chỉ nghĩ". Đặc biệt, sự cởi mở và lòng hiếu khách của anh còn được thể hiện rõ nét ở cách anh đón tiếp và trò chuyện cùng bác lái xe, ông họa sĩ và cô kĩ sư. Anh mới mọi người uống trà được pha bằng nước mưa của đỉnh núi của cao Yên Sơn và lúc chia tay mọi người ra về, anh còn tặng cho cô kĩ sư một bó hoa tươi thắm và tặng cho mọi người một làn trứng. Thêm vào đó, anh còn gửi cho bác lái xe một củ tam thất lúc chia tay vì anh biết được bác gái bị ốm trong lần gặp bác lái xe trước đó. Những hành động và thái độ niềm nở ấy của anh đã chứng tỏ anh thanh niên là một người giàu tấm lòng hiếu khách, luôn quan tâm đến người khác.

Cuối cùng, anh thanh niên hiện lên trong tác phẩm là một người giản dị, khiêm tốn và thành thật. Công việc mà anh thanh niên đang làm có góp một phần quan trọng vào những bước chuyển mình, sự phát triển của quê hương, đất nước nhưng với anh, anh luôn xem công việc ấy là một phần nhỏ bé, là những điều rất đỗi giản dị và bình thường so với những người khác. Và vì thế, khi ông họa sĩ xin được vẽ, được kí họa chân dung của anh thì anh lại e ngại, từ chối "Không, không, đừng vẽ cháu! Để cháu giới thiệu với bác những người khác đáng cho bác vẽ hơn".

Tóm lại, qua những phác họa chân thực của nhà văn Nguyễn Thành Long, chân dung anh thanh niên hiện lên trong tác phẩm mới chân thực, sinh động và đẹp đẽ biết bao. Giữa thiên nhiên hiu hắt, giữa cái khắc nghiệt của độ cao hơn 2600 mét, anh thanh niên hiện lên như một âm thanh tuyệt diệu, một ánh sáng lung linh và tuyệt đẹp. Anh thanh niên chính là hiện thân của những con người lao động mới.