Từ xưa, để truyền lại cho con cháu kinh nghiệm học tập hiệu quả, ông bà ta thường có câu: “Học đi đôi với hành”. Câu nói ấy đã khẳng định vai trò của việc thực hành trong quá trình học tập cũng như mối quan hệ giữa học và hành trong cuộc sống. Vậy “học” và “hành” có quan hệ mật thiết với nhau như thế nào?

“Học” là quá trình lĩnh hội, tiếp thu những tri thức trên nhiều lĩnh vực như khoa học, văn hóa, kinh tế, lịch sử từ nhà trường, gia đình và xã hội. Việc học được thực hiện trong một quá trình lâu dài và liên tục. Việc học giúp con người mở mang tri thức, có những hiểu biết cơ bản và uyên sâu về những vấn đề trong đời sống và thế giới tự nhiên. Khi “học” cần học những cái hay, cái tốt, tránh những cái chưa tốt, những điều xấu, điều sai thì việc “học” mới có ích. “Hành” là thực hành, là việc vận dụng những tri thức mà chúng ta lĩnh hội được vào cuộc sống, giải quyết những vấn đề đặt ra trong thực tiễn. Những kiến thức được “học” sẽ trở nên có ý nghĩa và giá trị khi chúng được áp dụng vào thực tế, giúp ích cho con người. Có thể khẳng định rằng giữa “học” và “hành” có mối quan hệ mật thiết, gắn bó chặt chẽ, luôn song hành cùng nhau, không thể tách rời.

Vậy, tại sao “học” và “hành” lại đi đôi với nhau? Trong đời sống, mục đích tối cao của học là giúp con người nâng cao trình độ, trau dồi tri thức, kỹ năng để làm việc, giúp công việc được thực hiện có năng suất và hiệu quả cao. Vì vậy nếu khi con người lĩnh hội được tri thức, nắm được định luật, định lý, nắm được công thức, có hiểu biết rồi mà không vận dụng vào thực tế thì thật vô nghĩa, tri thức ấy thành thứ vô giá trị. Có kiến thức mà không dùng không khác gì việc có vũ khí mà lại dùng tay không chống lại quân thù. Thực tế đã chứng minh điều đó. Ví dụ, những sinh viên trường y vốn được đào tạo bài bản, trải qua 6 năm học tập, tốn biết bao thời gian, tiền bạc nhưng khi ra trường lại không dùng kiến thức ấy chữa bệnh cho các bệnh nhân, những người cần giúp đỡ thì kiến thức ấy rồi cũng sẽ mai một, tốn công sức học tập mà cuối cùng không giúp ích được gì cho bản thân và xã hội. Trái lại, nếu vừa học, vừa luyện tập thì tay nghề của họ sẽ ngày càng được nâng cao, khi ra trường có đủ tri thức, kĩ năng để làm việc tại các cơ sở y tế hay giúp đỡ cho nhiều người bệnh khi họ cần thì tri thức học được trở nên có ý nghĩa hơn bao giờ hết. Hay khi học văn cũng vậy, nếu chúng ta chỉ học lý thuyết về ngôn từ, khái niệm, cách làm văn mà không tự mình cầm bút lên để triển khai một vấn đề, viết một bài văn hoàn chỉnh, không vận dụng ngôn từ vào quá trình giao tiếp trong đời sống thì các kiến thức ấy cũng chỉ là lý thuyết suông mà thôi. Điều đó thật đáng tiếc! Bởi sứ mệnh của tri thức là phục vụ con người, làm cho cuộc sống của con người trở nên ý nghĩa và tốt đẹp hơn.

Hơn thế nữa, nếu chúng ta chỉ biết cắm đầu cắm cổ vào làm mà không chịu học hỏi thì rất khó để thành công. Một đứa trẻ không thể tự mình nói được nếu không được cha mẹ hướng dẫn ngay từ bé, một chàng thanh niên cường tráng khó có thể nuôi sống bản thân nếu không cố gắng học tập để làm việc. Một nhà sư phạm không thể dạy cho thế hệ tương lai những tri thức hữu ích, những điều hay lẽ phải hay đơn giản là những con chữ lúc các em buổi đầu đến lớp nếu không được đào tạo bài bản, không chịu khó tích lũy tri thức trong quá trình học của mình. Một nhà kinh doanh khó có thể tạo ra lợi nhuận nếu không dựa trên những tri thức cơ bản về kinh tế, quy luật cung-cầu trên thị trường.

Dù làm bất cứ công việc gì, trên bất kì lĩnh vực nào mà không có tri thức soi sáng, chỉ làm việc theo thói quen hay kinh nghiệm giản đơn thì rất khó để đạt hiệu quả, chất lượng. Đặc biệt là đối với những công việc đòi hỏi độ chính xác cao, cần hiểu biết về công nghệ, khoa học, kĩ thuật,... thì càng cần phải "học". UNESCO từng đề xướng: "Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để khẳng định mình" cũng vì lẽ đó. Vừa học vừa hành giúp con người không chỉ lĩnh hội được kiến thức mà còn rèn luyện thêm được kĩ năng, kinh nghiệm, biết nhìn nhận vấn đề để giải quyết khách quan, hợp lý và phù hợp với năng lực thực tiễn. Khi học tốt thì hiệu quả thực hành cao, tri thức càng sâu rộng thì làm việc càng chất lượng, ít lỗi lầm, hạn chế sai phạm. Ngược lại, khi không học, làm việc theo cảm tính thiếu tri thức sẽ dẫn đến nhiều sai phạm, thậm chí gây hậu quả nghiêm trọng. Hãy thử tưởng tượng xem nếu một bác sĩ thiếu tri thức về chẩn đoán, phẫu thuật,...thì bệnh nhân sẽ ra sao? Một kế toán thiếu hiểu biết về những con số thì công ty sẽ thế nào? Chúng ta sẽ bắt đầu từ đâu khi làm một bài toán tìm ẩn nếu không biết công thức nhân, chia, cộng, trừ đơn giản. Chúng ta sẽ viết một bài văn nghị luận như thế nào nếu chưa nắm được thế nào là bố cục, luận điểm, luận cứ bài viết. Chúng ta sẽ giao tiếp, hành xử ra sao nếu chưa học được những bài học đầu đời về cách đối nhân xử thế, về lòng nhân ái, vị tha, về tình thương trong cuộc sống? Tất cả đều nhờ có "học" mà nên.

La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp từng cho rằng: “Học rộng rồi tóm lược cho gọn, theo điều học mà làm. Hoạ may nhân tài nhờ thế mới lập được công, nhà nước nhờ thế mới vững yên” đã một lần nữa khẳng định sự cần thiết của “học”và “hành”. Song, hiện nay, một bộ phận giới trẻ đang có lối học lệch lạc, đó là lối học hình thức, mưu cầu danh lợi, chạy theo điểm số mà không chú trọng đến nội dung. Cuối cùng không hiểu được vấn đề nên không thể áp dụng được khi bước ra cuộc sống. Lối học ấy thật không đáng chút nào! Vì vậy, chúng ta cần phải có phương pháp học tập đúng đắn để phát triển bản thân, làm nền móng vững chắc cho tương lai. “Học” phải chủ động, tích cực, nắm được cái cốt lõi của vấn đề, học từ cái cơ bản đến nâng cao, từ đơn giản đến phức tạp, học chuyên sâu ngành mà mình định hướng. Học phải kết hợp thường xuyên với thực hành để trau dồi kĩ năng, đúc rút kinh nghiệm, làm bản lề cho sự thành công mai sau.

Như chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “ Học với hành phải đi đôi, học mà không hành thì vô ích, hành mà không học hành không trôi chảy”. Hiểu được mối quan hệ chặt chẽ giữa “học” và “hành” như thế, ngay từ bây giờ chúng ta hãy hành động thật đúng đắn với việc học của mình các bạn nhé.