Khái niệm câu phủ định của Sách giáo khoa lớp 8 nêu rõ như sau: Câu phủ định là ở trong câu đó sử dụng các từ ngữ như chẳng phải, không, không phải, chả… Các từ ngữ này thường xuất hiện trong câu phủ định và cũng dễ dàng để nhận biết.

Hay hiểu một cách khác câu phủ định là câu phủ nhận một sự việc, vấn đề nào đó. Bên cạnh đó, câu phủ định nó còn phủ nhận tính chất, trạng thái, hành động trong câu.

Ví dụ: “Tôi không phải là bác sĩ”-từ nhận biết câu phủ định “ không phải”

Phủ định bác bỏ: Câu phủ định mục đích để bác bỏ ý kiến, phủ nhận sự việc, khẳng định của một đối tượng nào đó.

Ví dụ:

Thầy sờ vòi bảo:

Tưởng con voi như thế nào, hóa ra nó sun sun như con đỉa.

Thầy sờ ngà bảo:

Không phải, nó chần chẫn như cái đòn càn.

Thầy sờ tai bảo:

 Đâu có! Nó bè bè như cái quạt thóc

   (Trích- Thầy bói xem voi)

=>Thầy sờ ngà phủ định ý kiến của thầy sờ vòi việc con voi “sun sun như con đỉa”, thầy sờ tai phủ định ý kiến của thầy sờ ngà việc con voi” chần chẫn như cái đòn bẩy”

Từ ngữ phủ định trong ví dụ là “không phải, đâu có”, nhằm để xác nhận hoặc để thông báo không có các sự việc, sự vật nào đó hay còn được gọi là phủ định miêu tả.

Ví dụ:

“An có cài tóc nơ màu hồng nhưng không đẹp”

=> Từ ngữ phủ định được sử dụng trong ví dụ là  “không” miêu tả cài tóc nơ màu hồng “không đẹp”.

Định nghĩa Sách giáo khoa lớp 8 đã nêu rõ: câu phủ định là trong câu đó có các từ ngữ phủ định ví dụ như không phải, chẳng phải, không, chẳng, chả…đây là đặc điểm nhận dạng trong các câu rất dễ nhận thấy.

Câu phủ định còn phủ nhận các hành động, trạng thái,  tính chất đối tượng trong câu.

Ví dụ: “Thứ 7 này Hà không về quê” – từ phủ định “không”

“Những người cộng sản chúng ta không một phút nào được quên lý tưởng cao cả của mình là phấn đấu cho tổ quốc hoàn toàn độc lập, cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi trên đất nước ta và trên toàn thế giới”. – Từ phủ định “không”