Ông cha ta đã có những lời khuyên quý giá cho con người về cách sống. Một trong số đó là câu “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”.

Câu tục ngữ đã mượn hai hình ảnh quen thuộc với con người là “mực” và “đèn” để từ đó gửi đến một bài học. Môi trường sống có ảnh hưởng đến con người. Nếu như tiếp xúc với môi trường không tốt, thì dần chúng ta cũng sẽ thay đổi theo chiều hướng tiêu cực, và ngược lại. Do đó con người trưởng thành tốt hay xấu đều là do môi trường tạo nên.

Câu tục ngữ là một lời khuyên vô cùng đúng đắn. Điều đó được thể hiện trong đời sống của ông cha ta từ xưa đến nay. Trong gia đình nếu bố mẹ hòa thuận, yêu thương nhau, lễ phép với ông bà thì con cái cũng sẽ ngoan ngoãn kính trọng những người lớn tuổi. Nếu gia đình không hòa thuận, thậm chí có cả hành vi bạo lực gia đình thì sẽ gây ra những tổn thương về tinh thần, ảnh hưởng đến sự phát triển nhân cách của đứa trẻ sau này. Nhiều kẻ sát nhân đều có một tuổi thơ không mấy vui vẻ khi sống trong một gia đình không hạnh phúc. Hay như việc lựa chọn bạn để chơi cũng vậy. Một người bạn tốt sẽ khiến cho cả hai ngày càng trở nên tốt đẹp. Một người người bạn chăm chỉ, cần cù học tập thì ta cũng học tập, thi đua với bạn vậy là cả hai cùng tiến bộ. Còn chơi với những người chỉ biết chơi đùa, lêu lổng thì chúng ta cũng sẽ sa vào những cuộc chơi bời những lời rủ rê từ đám bạn.

Một trong những tấm gương tiêu biểu có thể kể đến Nguyễn Bỉnh Khiêm - một vị quan tài giỏi xin rút lui khỏi chốn quan trường về ở ẩn vì ông sợ rằng chốn quan trường mưu mô sẽ kéo ông theo nó, biến ông thành một kẻ mưu mô, tham lam:

“Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn người tới chốn lao xao”

Tuy vậy, vẫn có những người không chịu ảnh hưởng của môi trường xung quanh”

“Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”

Thế mới hiểu được điều quan trọng nhất vẫn là bản lĩnh của mỗi người. Chúng ta cần tự chủ và cẩn thận khi tiếp xúc với sự việc, với con người. Xa lánh cái xấu chứ không xa lánh con người, xa lánh các bạn có khuyết điểm.

Câu tục ngữ mang đến một bài học quý báu, khuyên răn con người những điều hay lẽ phải. Đây cũng là cơ sở để rèn luyện những phẩm chất tốt của bản thân và nâng cao tầm hiểu biết.