Nổi lên trong phong trào Thơ mới với tác phẩm Ông đồ, Vũ Đình Liên đã khiến cho người đọc phải bồi hồi suy tư về một hình ảnh đẹp đã khắc sâu vào lòng mỗi thế hệ con người Việt Nam về thời kỳ vàng son của văn hóa Nho học – hình ảnh ông đồ.

Ông đồ vốn là những người thi cử không đậu làm quan, ở nhà mở lớp dạy chữ Thánh hiền. Đây được coi như một trong những lớp người tài hoa vào thời kỳ đó, khi mà người ta còn chuộng văn hóa Nho học. Thế nên, vào mỗi dịp đầu xuân, ông đồ lại bày giấy đỏ, bút lông, nghiên mực trên phố để viết câu đối, lời chúc may mắn cho mọi người vào năm mới. Cái vòng lặp thời gian, ông đồ gắn liền với hoa đào thắm, hoa đào nở, ông lại làm công việc của mình với biết bao sự trân trọng, những lời ngợi khen. Từng nét chữ tung bay trên giấy thắm “như rồng múa phượng bay”, biết bao lời “tấm tắc ngợi khen tài” vang lên, đây như là kỉ niệm về một thời tươi đẹp của ông.

Thế nhưng, thế thời thay đổi, văn hóa phương Tây ào tới, Hán học suy vi, ông đồ già trở thành một vị khách trong xã hội. Phố phường vẫn nhộn nhịp như thế ấy mà chẳng còn ai tha thiết tới những câu đối, những nét chữ khi xưa đã từng một thời hâm mộ mà khiến cho người ta tự hỏi “người thuê viết nay đâu?”. Đã qua rồi cái thời mà ông đồ được trọng vọng, được quây quanh bởi những lời ngợi khen. Giờ đây, ông đồ già ngồi nhìn dòng người đông vui qua lại trong buồn bã, cái buồn cái sầu ấy của ông thấm sang từng trang giấy đỏ, nghiên mực, bút lông. Nỗi buồn tê tái của nhân tình thế thái:

“Giấy đỏ buồn không thắm
Mực đọng trong nghiên sầu”

Cảnh buồn mà lòng người cũng tái tê không kém. Từng giọt mưa xuân lất phất bay cùng những chiếc lá vàng đậu trên mặt giấy, gợi lên một nỗi buồn không thể thấm thía hơn. Ông đồ già ngồi đó mà “qua đường không ai hay”, chẳng ai còn nhớ tới sự có mặt của ông giữa phố xá, bởi họ còn bận theo đuổi những cái mới, “cái Tây”. Từng dòng thơ ngắn ngủi ấy vậy mà làm trào dâng trong lòng người cảm xúc khó tả, sự tiếc nuối, xót xa, đau đớn.

Khép lại bài thơ, Vũ Đình Liên dường như càng đau xót hơn, hoài niệm hơn khi “năm nay hoa đào nở” như một lẽ đương nhiên, một sự thường lệ, nhưng lại chẳng còn được thấy hình ảnh của người thầy đồ kế bên nữa:

“Năm nay hoa đào nở
Không thấy ông đồ xưa
Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ?”

Ông đồ đã rời xa như một lẽ tất yếu của quy luật xã hội, thế nhưng, người ta lại không khỏi bồi hồi mà thương ông, thương cho những lớp người xưa cũ đã ra đi, thương cho lớp văn hóa lâu đời bị mai một. Kết hợp với ngôn từ giàu hình ảnh cũng biện pháp nghệ thuật đặc sắc, Vũ Đình Liên đã tạo nên cho tác phẩm Ông đồ đi vào lòng người đọc. Ông đồ – niềm hoài cổ, xót thương cho những giá trị văn hóa bị mài mòn, mai một bởi sự ” u hóa” của xã hội Việt Nam dưới ách thống trị của thực dân Pháp. Nó cũng là tác phẩm khẳng định tên tuổi của Vũ Đình Liên trên thi đàn Việt Nam.