1. Tình cảnh Lão Hạc

– Một lão nông dân sống một mình cô đơn, gia cảnh nghèo khó ⇒ tình cảnh cùng cực, bi đát.

 

Hình ảnh nghèo khó của Lão Hạc

– Vì cuộc sống quá nghèo, lão dự định bán đi cậu Vàng mà mình yêu quý hết lòng – kỉ vật của anh con trai, người bạn thân thiết luôn bên ông khi một mình – rồi chọn kết liễu cho mình.

2. Diễn biến tâm trạng của lão Hạc khi quyết định bán cậu Vàng

– Cậu Vàng – con chó yêu quý của lão Hạc:

+ Cho cậu Vàng ăn trong cái bát lớn như của nhà giàu; lão ăn gì là gắp cái đó cho nó.

+ Rảnh rỗi thì lão lại đem nó ra ao để tắm rồi bắt rận cho nó.

+ Mỗi khi ngồi uống rượu lão nhắm vài miếng rồi lại gắp cho nó một miếng cứ như cảnh người ta đang gắp thức ăn chăm cho cháu.

+ Thường xuyên thủ thỉ tâm sự với nó về bố nó với sự âu yếm, ân cần.

 

– Quyết định khó khăn nhất với lão khi phải bán đi con chó Vàng, quyết định này được ông cân nhắc kỹ lưỡng như một việc vô cùng hệ trọng. ⇒ Lão cũng do dự, đắn đo, suy tính mãi.

 

– Tâm trạng của lão khi bán đi cậu Vàng:

+ Lão cười mà như mếu, đôi mắt ấng ấng nước.

+ Mặt lão bỗng nhiên co rúm lại, vết nhăn trên mặt xô lại với nhau đã ép cho nước mắt chảy ra.

+ Đầu ngoẹo về một bên rồi miệng móm mém mếu máo như con nít.

+ Lão tu khóc hu hu.

⇒ Sử dụng từ tượng thanh, từ tượng hình liên tiếp dày đặc ⇒ đau khổ tột cùng, đang xót xa, hối hận, thương tiếc dâng trào.

⇒ Lão Hạc là người nông dân giàu tình nghĩa, thủy chung, trung thực.

⇒ Tấm lòng thương yêu con đáng trân trọng của một người cha nghèo khổ.

3. Cái chết của lão Hạc

– Lão nhờ ông giáo 2 việc:

+ Trông nom giùm lão mảnh vườn rồi khi nào con trai của lão về thì giao hết lại cho nó.

+ Bao nhiêu tiền chắt chiu, dành dụm bấy lâu lão nhờ ông giáo và mọi người trong chòm xóm làm ma cho lão nếu lão có chết đi.

– Nguyên nhân: Lão ý thức một cách sâu sắc hoàn cảnh thực tại của mình đang bế tắc, không có lối thoát.

– Mục đích: Dù như thế nào thì lão cũng muốn bảo toàn tài sản cho con và không muốn cái chết của lão làm  phiền hà đến con trai và hàng xóm láng giềng.

– Hình ảnh về cái chết dữ dội của lão: Vật vã trên giường, đầu tóc rũ rượi, mắt long sòng sọc , quần áo xộc xệch, lão tru tréo, bọt mép sùi ra…. chốc chốc lại thấy người lão giật mạnh… vật vã sau hai giờ đồng hồ thì lão mới chết.

⇒ Sử dụng liên tiếp và dày đặc các từ tượng thanh, tượng hình ⇒ Làm nổi bật cái chết thê thảm, dữ dội và đầy bất ngờ của lão.

⇒ Lão trọng danh dự làm người, thậm chị còn coi trọng hơn cả mạng sống của mình; lão có ý thức cao về lẽ sống; một người cha đã dành cho con sự yêu thương hết lòng, một người nông dân thật thà, trung thực và giàu lòng tự trọng.

III. Tổng kết phần tóm tắt văn bản Lão Hạc
1.Giá trị nghệ thuật

 

– Nhà văn sử dụng bằng phương pháp đối lập trong xây dựng nhân vật

– Cách dựng truyện sinh động, chân thật

– Ngôn từ cô đọng, đầy chất trữ tình

– Kể theo ngôi thứ nhất linh hoạt, tự nhiên

– Miêu tả trình tự diễn biến tâm lí nhân vật hợp lí

2. Giá trị nội dung

– Qua tác phẩm Lão Hạc, tác giả thể hiện đầy chân thực và cảm động số phận cùng cực, đau thương của người nông dân thời phong kiến dưới chế độ cũ đầy bất công, bất hạnh và ca ngợi những phẩm chất cao quý của họ dù hoàn cảnh sống có như thế nào. Đồng thời thể hiện sự yêu thương, trân trọng của Nam Cao đối với những người nông dân như thế.

Tóm tắt văn bản Lão Hạc ngắn gọn như trên nhưng đủ để chúng ta hiểu về con người Lão Hạc và hình ảnh người nông dân dưới chế độ phong kiến xưa cũ như thế nào.