Kiều vì cha nên đã bán mình, nàng không ngại hy sinh hạnh phúc cá nhân vì hạnh phúc gia đình. Tại nơi tha hương xứ người, nàng vẫn không nguôi nhớ về cha mẹ của mình. Để diễn tả được nỗi nhớ của nàng, Nguyễn Du đã thể hiện đặc sắc qua câu thơ: “Xót người tựa cửa hôm mai”. Từ xót đã diễn tả được hết tâm trạng của nàng lúc bấy giờ.  Nàng thấy xót thương cho cha mẹ già ở nhà không ai chăm sóc, phụng dưỡng thì tuôit già sức yếu mà không có con ở bên lại còn suốt ngày phải trông chờ tin con.  Nàng thương cha mẹ cảnh ngày ngày ngóng con về trong vô vọng.  Dù ở trong tình cô đơn, tuyệt vọng, bị đẩy đến bước đường cùng nàng Kiều vẫn chẳng may may quan tâm cho số phận mình mà vẫn một lòng hướng về cha mẹ. Thành ngữ “Quạt nồng ấp lạnh” điển cổ ” sân lai” ” gốc tử” đều nói lên tâm trạng nhớ thương tấm lòng hiếu thảo của Kiều.  “Có khi gốc tử đã vừa người ôm” nghĩa là cha mẹ mỗi ngày thêm một già yếu nàng thì chẳng thể nào chăm sóc. Khi nhớ đến cha mẹ đó là sự đau xót trong suy nghĩ của Thúy Kiều, tất cả đã chứng minh nàng là một người con vô cùng hiếu thảo, có tình, có nghĩa.

Hiếu thảo là truyền thống đạo lí ngàn đời mà cha ông ta vẫn lưu giữ và truyền lại cho con cháu qua biết bao thế hệ. Đó như một di sản vô cùng quý giá của dân tộc ta. Trong tác phẩm Truyện Kiều, tấm lòng hiếu thảo của Thúy Kiều khiến người đọc thêm xót xa, thương cảm và trân quý tấm lòng của người con gái yếu đuối giữa dòng đời xô bồ, đầy cạm bẫy đua chen:

Hạt mưa xá nghĩ phận hèn

Liều đem tất cả, quyết đền ba xuân.

Gia đình lâm vào tai họa bất ngờ, cha bị vu oan, bị tra tấn dã man; nhà cửa bị lũ sai nha đầu trâu mặt ngựa cướp phá tan hoang, trái tim Kiều đau đớn như bị xé ra từng mảnh. Bị bọn quan lại tham nhũng đẩy vào thế cùng: “Có ba trăm lạng việc này mới xong”, không còn cách nào khác, Kiều nuốt giọt nước mắt vào trong và đi đến quyết định: bán mình chuộc cha. Còn đau đớn, tủi nhục nào hơn. Trải qua bao sóng gió, nàng bị bán vào lầu Ngưng Bích, chiu bao nỗi đau giằng xé cả tâm hồn và thể xác. Trong hoàn cảnh ấy, nỗi nhớ gia đình, mẹ cha vẫn luôn đau đáu trong trái tim của người con.

Xót thương tựa cửa hôm mai

Quạt nồng ấp lạnh, những ai đó giờ?

Nàng thấy “xót” khi tưởng tượng, ở chốn quê nhà, cha mẹ nàng vẫn tựa cửa ngóng chờ tin tức người con gái yêu. Nàng xót thương da diết và day dứt khôn nguôi vì không thể “quạt nồng ấp lạnh”, phụng dưỡng song thân, băn khoăn không biết hai em có chăm sóc cha mẹ chu đáo hay không. Động từ “xót” được tác giả sử dụng thật đắt giá, gợi ra sự xót xa trong tấm lòng hiếu thảo của người con, đó là nỗi đau sâu thẳm trong tâm hồn. Đôi mắt của Kiều đầy mệt mỏi khi phải trải qua bao truân chuyên vẫn hướng về nơi quê nhà lo lắng, xót thương cho bậc sinh thành:

Sân Lai cách mấy nắng mưa

Có khi gốc tử đã vừa người ôm

Trong hoàn cảnh cô độc giữa chốn thị phi, Kiều ngóng trông về quê nhà xa xôi. Nơi ấy có mái nhà nhỏ, chẳng biết rồi ai sẽ thay nàng chăm sóc mẹ cha. Con đường trở về nhà trở nên mịt mù trước mắt. Nỗi đau như giằng xé tâm can người con hiếu thuận.

Nguyễn Du với nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc, tinh tế, đã thể hiện được tấm lòng hiếu thảo của Thúy Kiều với gia đình. Dù trong hoàn cảnh khó khăn, cô độc, Kiều vẫn luôn đau đáu về trách nhiệm của người con với cha mẹ. Trách nhiệm và tấm lòng thương yêu cha mẹ của nàng thật đáng quý biết bao.