- Qua cuộc phiêu lưu của Dế mèn, tác giả đã mượn truyện thế giới sinh vật nhỏ bé quanh ta để nói nhiều điều bổ ích về cách sống đẹp của tuổi trẻ nói riêng và con người nói chung:
+ Tuổi trẻ phải biết sống tự lập, khao khát cuộc sống rộng lớn không thể bằng lòng với cuộc sống tầm thường chật hẹp.
+ Tuổi trẻ có nhiều ưu điểm nhưng cũng có nhiều nhược điểm qua đó phải ý thức rõ và sửa chữa những thói xấu của mình, tuổi trẻ mới có thể vươn tới cuộc sống rộng lớn cao đẹp.
+ Tuổi trẻ phải giữ vững chí khí, mục đích sống cao đẹp của mình không để địa vị, danh vọng, cuộc sống an nhàn làm sa sút ý chí phấn đấu.
+ Tuổi trẻ phải có tình bạn cao quý sống chết có nhau vì một lẽ sống tiến bộ, cùng thực hiện chí lớn.