Bài học kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại

Quan điểm kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại xuất phát từ thực tiễn Cách mạng Tháng Mười Nga, lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Chúng ta biết rằng, mục tiêu của phong trào cộng sản quốc tế không chỉ vì giải phóng bản thân giai cấp công nhân, mà còn và trước tiên là giải phóng dân tộc, tiến tới giải phóng toàn nhân loại khỏi mọi chế độ áp bức, bóc lột, xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa và xã hội cộng sản văn minh. Nhận rõ bản chất quốc tế của sự nghiệp cách mạng vô sản, khi viết Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản như bản Cương lĩnh chính trị đầu tiên của giai cấp vô sản toàn thế giới, Mác và Ăngghen đã đề ra khẩu hiệu “Vô sản tất cả các nước đoàn kết lại”[1].

Trong điều kiện lịch sử đầu thế kỷ XX, khi “chủ nghĩa tư bản đã phát triển thành một hệ thống có tính chất toàn thế giới của một nhóm nhỏ các nước “tiên tiến” đi áp bức thuộc địa và dùng tài chính để bóp nghẹt đại đa số nhân dân thế giới”[2], lãnh tụ V.I. Lênin chỉ rõ: “Cách mạng xã hội chủ nghĩa sẽ không phải chỉ là và chủ yếu là một cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản cách mạng ở từng nước chống lại giai cấp tư sản ở nước mình; không phải thế, đó sẽ là cuộc đấu tranh của tất cả các thuộc địa và tất cả những nước bị chủ nghĩa đế quốc áp bức, của tất cả các nước phụ thuộc chống lại chủ nghĩa đế quốc quốc tế”[3]. Sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười vĩ đại, Lênin thực hiện sứ mệnh lãnh đạo sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội đầu tiên trên thế giới. Mặc dù đối lập chủ nghĩa tư bản với chủ nghĩa xã hội trên nhiều phương diện, phê phán triệt để nhiều khiếm khuyết của chủ nghĩa tư bản, nhưng Lênin vẫn sáng suốt khẳng định: “Phải tiếp thu toàn bộ nền văn hóa do chủ nghĩa tư bản để lại và dùng văn hóa đó để xây dựng chủ nghĩa xã hội. Phải tiếp thu toàn bộ khoa học kỹ thuật, tất cả những kiến thức, tất cả nghệ thuật. Không có những cái đó, chúng ta không thể xây dựng cuộc sống của xã hội cộng sản được”[4]. Người còn cụ thể hóa: “Dùng cả hai tay mà lấy những cái tốt của nước ngoài: Chính quyền Xô viết + trật tự đường sắt Phổ + kỹ thuật và cách tổ chức các Tơrớt ở Mỹ + ngành giáo dục quốc dân Mỹ... = Chủ nghĩa xã hội”[5].

Thấm nhuần sâu sắc và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể Việt Nam, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đã nhận thức rõ tầm quan trọng đặc biệt của nhân tố thời đại, nhân tố quốc tế đối với cách mạng Việt Nam. Hệ thống quan điểm của Người về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại chứa đựng nhiều nội dung quan trọng. Ngay từ những ngày đầu của hành trình tìm đường cứu nước, Nguyễn Ái Quốc đã khẳng định: “Cách mạng An Nam là bộ phận của cách mạng thế giới. Ai làm cách mạng trong thế giới đều là đồng chí của nhân dân An Nam cả”[6]. Phải giáo dục chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa quốc tế vô sản cho nhân dân lao động nước mình, làm cho tinh thần yêu nước là một bộ phận của tinh thần quốc tế. Người kêu gọi: “vì nền hòa bình thế giới, vì tự do và ấm no, những người bị bóc lột thuộc mọi chủng tộc cần đoàn kết lại và chống bọn áp bức”[7]. Trong mối quan hệ giữa sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, Hồ Chí Minh nhấn mạnh sức mạnh dân tộc là nguồn lực nội sinh giữ vai trò quyết định, còn sức mạnh thời đại là nguồn lực bên ngoài, nó sẽ làm cho sức mạnh dân tộc được tăng lên và nó cũng chỉ phát huy tác dụng thông qua nhân tố bên trong, đó là sức mạnh dân tộc. Người nhiều lần chỉ rõ: “tự lực cánh sinh, dựa vào sức mình là chính”, “muốn người ta giúp cho, thì trước hết phải tự giúp mình đã”, “một dân tộc không tự lực cánh sinh mà cứ ngồi chờ dân tộc khác giúp đỡ thì không xứng đáng được hưởng độc lập”[8].