Ta vốn là một con hổ hùng mạnh, là chúa tể của muôn loài nhưng bởi thất bại trong cuộc chiến với con người, phải chịu thân phận tù hãm trong chiếc cũi sắt này. Giữa vườn thú đơn điệu và nhàm chán, ta nằm dài trong ngày tháng dàn qua. Lũ người nhỏ bé kia mỗi ngày đều đến chăm sóc ta ân cần và chu đáo nhưng ta xem đó là điều sỉ nhục và đáng khinh thường. Mỗi khi chúng đến gần, ta giương mắt bé diễu oai linh rừng thẳm để thi uy nhưng hình như chúng không hề sợ hãi mà vẫn thản nhiên làm việc như không xem ta đang có mặt. Thật đáng buồn thay. Đáng buồn hơn nữa, chúng chỉ xem ta là một con vật để làm trò lạ mắt, một thứ đồ chơi của bọn trẻ vốn rất hiếu kì. Bọn gấu và lũ báo vốn rất kiêng sợ ta, nay nhìn ta khinh khỉnh, vô tư lự. Có lẽ, chúng nhận ra ta đang bị giam cầm như chúng và không thể làm được gì.

Tháng ngày trôi qua trong buồn bã khiến ta mệt mỏi vô cùng. Sức mạnh của ngày xưa giờ đã tan biến hết. Từ một chúa sơn lâm đầy quyền uy, nay ta trở nên tiều tụy, còm cõi, oai linh không còn cường lực như thuở còn tự do. Mỗi khi hoàng hôn buông xuống, ta sống lại những ngày xưa hống hách, tung hoành bốn phương. Nơi ta ở là chốn thảo hoa không tên, không tuổi, nơi con người chưa từng nghe, chưa từng thấy. Ta nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi. Nhớ khi gầm thét dữ dội giữa rừng hoang, ta lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng, bước chân lên vực đá, dõng dạc, đường hoàng. Lúc ấy, muôn loài đều khiếp sợ, tìm nơi lảng tránh để mình ta được yên tĩnh. Hay những lúc dạo bước giữa rừng khuya, vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc. Trong bóng tối, mắt thần quắc thước, nhìn rõ mọi vật, không gì có thể che giấu được ta. Muôn vật nép mình nín thinh, run rẩy.

Những đêm vàng bên bờ suối, ta say mồi đứng uống ánh trăng tan. Đêm trăng đại ngàn huyền hoặc và đầy ghê rợn, ta lẳng lặng lắng nghe những vang động nhỏ nhất trong không gian, dò xét chuyển động của muôn loài. Những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn, ta thích lặng ngắm giang san ta đổi mới. Đất trời sau cơn quần vũ, trở nên trong sạch và mát mẻ vô cùng. Hít một hơi thở tràn ngực phổi, ta gầm lên một tiếng vang động để cảnh báo muôn loài về sự có mặt của ta. Đó cũng là lời cảnh báo của những cuộc săn đuổi sắp diễn ra và cái chết sẽ đến với những con vật nhỏ bé và đáng thương. Ngày đó, mỗi bình minh cây xanh nắng gội, tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng. Chúng hót những bài ca vui nhộn ca tụng sức mạnh và công đức của ta khiến ta rất hài lòng. Những chiều lênh láng máu sau rừng sống lại trong hồn ta bồi hồi, tha thiết. Sau bữa tiệc máu no say, ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt bừng sáng lên để ta chiếm lấy riêng phần bí mật của chốn hoang vu, huyền bí này. Than ôi! những ngày oanh liệt và hùng tráng ấy nay còn đâu? Tất cả đã tan biến như một giác mơ, mãi mãi chỉ còn là hoài vọng xa xăm, tiếc nuối vời vợi.

Nay sống giữa vườn bách thú, ta ôm niềm uất hận ngàn thâu, ghét cảnh tầm thường của hoa cỏ quen thuộc, hiền lành; thác, đồi giả tạo. Tất cả phẳng lạng và hèn kém, không gợi chút oai linh của rừng thẳm âm u. Loài người cứ nghênh ngang qua lại. Có khi còn trêu chọc, khinh bỉ ta nữa. Nhất là bọn trẻ con, chúng thích nghịch, vừa sợ vừa tinh nghịch khiến ta vô cùng phẫn uất. Những kẻ quản lí còn điều khiển ta theo hiệu lệnh. Chúng cố khuất phục ta nhưng điều đó là không thể. Chúng đã quá xem thường sức mình và ý chí của ta. Có lẽ, có khi chúng quên rằng ta là chúa sơn lâm, kẻ ngự trị, sức mạnh của chết chốc.

Càng ngẫm nghĩ càng thêm uất hận; càng mong nhớ, càng tăng đau đớn. Chiếc cũi sắc kiên cố có lẽ sẽ giam cầm đời ta mãi mãi. Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ, là nơi giống hầm thiêng ta ngự trị; nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa; nơi ta không còn được thấy bao giờ. Có biết chăng trong những ngày ngao ngán, ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn để hồn ta phảng phất được gần ngươi. Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!