Một trong những địa điểm mà du khách không thể bỏ qua đến Hà Nam là Khu tưởng niệm nhà văn, liệt sỹ Nam Cao.Khu tưởng niệm nhà văn, liệt sĩ Nam Cao nằm trên địa bàn làng Đại Hoàng (thuộc xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân), cách thị trấn Vĩnh Trụ 23km. Đây là nơi lưu giữ những hiện vật gắn liền với tên tuổi và sự nghiệp nhà văn Nam Cao. 

Nhà văn, liệt sỹ Nam Cao (1915-1951) tên thật là Trần Hữu Tri, là một nhà văn hiện thực xuất sắc, chiến sỹ cộng sản trung kiên, đã có những đóng góp to lớn cho văn học, văn hóa, báo chí hiện đại Việt Nam. Hy sinh khi mới 36 tuổi nhưng ông để lại những kỷ niệm khó phai mờ, những dấu ấn của một tài năng, một phong cách văn chương độc đáo, một cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nổi. Với những đóng góp to lớn cho sự nghiệp cách mạng kháng chiến và văn học, ông đã được Đảng, Nhà nước truy tặng Huân chương kháng chiến chống Pháp hạng Nhất, giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật đợt 1 (năm 1996).
Khu trưởng niệm nhà văn, liệt sỹ Nam Cao được xây dựng ngay trên mảnh đất quê hương ông - làng Đại Hoàng (nay là thôn Nhân Hậu), xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân là nơi lưu giữ những hiện vật gắn liền với tên tuổi và sự nghiệp của nhà văn. Là nơi để các văn sỹ và du khách yêu thích tác phẩm Chí Phèo, ngưỡng mộ nhà văn hiện thực xuất sắc này đến thắp hương tưởng niệm. Ngay từ giây phút đầu tiên đặt chân tới nơi đây, điều đầu tiên mà tôi, và có lẽ cả bao vị khách khác, cảm nhận được là sự tận tâm chăm chút. Từ phần sân trước cây cối xanh tươi cho đến nơi bàn thờ linh thiêng, nhang khói luôn ấm áp đều toát lên sự giản dị nhưng không chút tuềnh toàng. Khu tưởng niệm nhà văn, liệt sĩ Nam Cao được khởi xướng thành lập lần đầu tiên vào năm 1997 bởi UBND tỉnh Hà Nam và Hội Nhà văn Việt Nam (khi ấy bao gồm những văn nghệ sĩ tiền bối như: Nguyễn Đình Thi, Kim Lân, Tố Hữu...) với ý tưởng ban đầu là Dự án “Vườn hiện thực Nam Cao”. Dự án nhằm tái hiện toàn bộ sự nghiệp văn chương cũng như những khung cảnh làng quê Bắc Bộ đã xuất hiện trong những tác phẩm “để đời” của Nam Cao như: Chí Phèo, Sống mòn, Đời thừa, Lão Hạc... Thế nhưng, theo lời bác Vịnh kể lại thì người đầu tiên đề xuất và đóng góp một phần lớn trong tổng kinh phí xây dựng 500 triệu đồng khi đó lại chính là Phó thủ tướng Phạm Gia Khiêm. Sau này, lần đầu tiên về thăm Khu tưởng niệm, bà Nguyễn Thị Doan, lúc ấy là Phó chủ tịch nước đã sửa sang, sắm thêm vật dụng ở khu mộ và đôi lọ lục bình đặt trang trọng hai bên bàn thờ. Lần thứ hai về thăm, bà đích thân trồng hai cây lộc vừng to, đẹp tại sân nhà tưởng niệm. Bức tượng nhà văn Nam Cao đúc bằng đồng nguyên chất đặt trang trọng trên bàn thờ được Công an tỉnh Hà Nam kính tặng nhân dịp 60 năm kỷ niệm ngày mất của nhà văn.Đặc biệt Khu tưởng niệm thu hút khá đông các em học sinh, sinh viên đến tham quan, tìm hiểu về nhà văn Nam Cao vào mỗi dịp thi cử hay lễ, Tết.
Nằm trong khuôn viên rộng rãi, thoáng đãng, Khu tưởng niệm có tổng diện tích là 5.460m2 bao gồm lăng mộ, Nhà tưởng niệm, vườn cây và hồ nước.Vườn chuối ngự được ban lãnh đạo xã giao lại cho các hộ dân sinh sống gần đó trồng và bảo tồn giống chuối ngự thuần chủng nổi tiếng của địa phương. Năm 2001 Nhà tưởng niệm nhà văn, liệt sỹ Nam Cao được xây dựng, đến năm 2004 thì hoàn thành. Và đến năm 2011, nhân dịp kỷ niệm 60 năm ngày mất của nhà văn, các hiện vật trong Nhà tưởng niệm được sắp đặt lại theo 4 mảng gồm: Quê hương và gia đình nhà văn Nam Cao; Cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn Nam Cao; Tìm lại Nam Cao và Những hoạt động tưởng niệm, tôn vinh nhà văn Nam Cao.
 

Tuy nhận được sự quan tâm của các cấp chính quyền và người dân, nhưng hiện Khu tưởng niệm nhà văn, liệt sĩ Nam Cao vẫn đang cần sự chung tay tôn tạo của toàn xã hội, nhất là những người yêu văn học. Dự án ban đầu “Vườn hiện thực Nam Cao” dường như đã không được hoàn thành trọn vẹn và mang đúng ý nghĩa ban đầu. Những khung cảnh đã đi vào tác phẩm của Nam Cao như bến sông ngày ngày Thị Nở gánh nước, vườn chuối nơi Chí Phèo gặp Thị Nở, nếp nhà của thầy giáo Thứ hay cái lò gạch mang đậm tính biểu trưng ngày nào giờ đã không còn và cũng không được tái hiện. Duy chỉ có nhà cụ Chánh Bính (hình mẫu của nhân vật Bá Kiến) là được Phòng Văn hóa-Thông tin huyện Lý Nhân mua lại với giá 750 triệu đồng năm 2007. Nhưng cho đến nay, ngoài một bộ bàn ghế và một ban thờ đặt “tượng trưng” ra thì gian nhà vẫn không được bày biện.

Khu tưởng niệm nhà văn, liệt sĩ Nam Cao được xây dựng trên mảnh đất của nhà Lão Hạc trước kia. Tuy nhiên, mảnh đất mà nhà văn sống hồi còn sinh thời - nơi được cho là khung cảnh lấy cảm hứng cho chính nhân vật thầy giáo Thứ của tác phẩm “Sống mòn” thì không được địa phương mua lại (do đã từng bị bán đi trong quá khứ) dù chỉ cách đó không xa.

Năm 2016, Khu tưởng niệm nhà văn, liệt sĩ Nam Cao được xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh. Khi ấy, Phòng Văn hóa-Thông tin huyện Lý Nhân mới hoàn thành kế hoạch phát triển du lịch giai đoạn 2020-2025 và bàn giao Khu tưởng niệm cho chính quyền xã Hòa Hậu quản lý, với mục tiêu đưa điểm du lịch nhân văn là Khu tưởng niệm nhà văn, liệt sĩ Nam Cao cùng điểm du lịch tâm linh đền Trần Thương thành hai điểm du lịch chính, trọng yếu của huyện Lý Nhân. Ông Bùi Quốc Toản, Phó trưởng phòng Văn hóa-Thông tin huyện Lý Nhân, cho biết: “Chúng tôi đang cố gắng xây dựng kế hoạch để tham mưu cho UBND huyện Lý Nhân lập quy hoạch cụ thể. Từ đó, công bố và thu hút các nguồn đầu tư xã hội hóa nhằm duy trì và phát triển mô hình đặc biệt này”.
Đến thăm Khu tưởng niệm nhà văn, liệt sỹ Nam Cao, du khách vừa có dịp được ngắm nhìn phong cảnh nơi đây, đồng thời được tìm hiểu thêm về thân thế, cuộc đời và sự nghiệp của một trong những nhà văn tiêu biểu nhất của văn học Việt Nam thế kỷ XX, có đóng góp quan trọng trong sự phát triển của văn xuôi nghệ thuật, có một số tác phẩm đạt đến mức kinh điển của văn học hiện đại Việt Nam