“Tôi yêu em” là bản tình ca xúc động về mối tình đơn phương mãnh liệt nhưng đầy khắc khoải,  da diết của nhà thơ Puskin với nàng Ô-lê-nhi-a. Bài thơ không chỉ tái hiện chân thực những cung bậc cảm xúc phức tạp trong tình yêu mà còn thể hiện được tình yêu cao thượng, sáng trong vốn là nét đặc sắc riêng biệt trong thơ Puskin.

Sở dĩ “Tôi yêu em” trở thành bài thơ tình nổi tiếng bậc nhất trong kho tàng thi ca của nhân loại không chỉ bởi lời thơ xúc động, da diết có thể chạm đến đáy sâu tâm hồn của độc giả mà còn bởi thứ tình cảm chân thành, cao thượng  trong sáng của một trái tim giàu yêu thương của Puskin.

Lời tỏ tình “Tôi yêu em” được giãi bày đầy mạnh mẽ, dứt khoát nhưng lại ẩn chứa những suy tư, băn khoăn không dứt khoát của một cái tôi trăn trở.

“Tôi yêu em đến nay chừng có thể

Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai”

Nhà thơ đã khẳng định tình cảm của mình dành cho cô gái mình yêu, đó là thứ tình cảm chân thành nhưng cũng vô cùng dai dẳng, mãnh liệt. Thế nhưng lời tỏ tình ấy lại chứa đựng những suy tư, trăn trở khi yêu bằng cảm tính, bằng trái tim nhưng lại cố dùng lí trí để kiểm soát, chi phối tình yêu ấy. Thế nhưng dù lí trí có kìm nén thì tình cảm chân thành dành cho cô gái vẫn chẳng thể dập tắt hoàn toàn mà mãi dai dẳng đến khắc khoải “Chừng có thể”, “chưa hẳn đã tàn phai”.

“Nhưng không để em bận lòng thêm nữa

Hay hồn em phải gợn bóng u hoài”

Lời thơ là lời giãi bày thành thật nhưng cũng không kém phần xót xa khi yêu nhưng lí trí bảo dừng. Nhà thơ không muốn tình yêu đơn phương của mình làm cho cô gái phải buồn phiền, suy nghĩ. Chấp nhận mọi đau khổ, hi sinh bản thân để người mình yêu hạnh phúc là kết tinh cao đẹp nhất của tình yêu. Tình yêu của nhà thơ không có sự ích kỉ, ép buộc mà đầy dịu dàng, cao thượng và cũng đầy trân trọng đối với người mình yêu. Lời thơ là sự trân trọng dành cho cô gái xong cũng là lời tự nhắc nhở bản thân phải dập tắt ngọn lửa tình, chấm dứt mối tình đơn phương để mang đến hạnh phúc cho cô gái mình yêu.

“Tôi yêu em âm thầm không hi vọng

Lúc rụt rè khi hậm hực lòng ghen”

Yêu đơn phương là mối tình từ một phía mà không được đối phương biết đến, không được đáp trả nên cũng rất đau khổ, day dứt. Trong mối tình đơn phương của mình, nhà thơ dù yêu chân thành, mãnh liệt nhưng lại không dám hi vọng về cái kết đẹp đẽ cho mối tình ấy. Dù cố dùng lí trí để dập tắt ngọn lửa tình nhưng nhà thơ chẳng thể kiểm soát được những cảm xúc, suy nghĩ, đó là những rụt rè, bối rối, là những hờn ghen vô cớ khi cô gái chẳng hề biết đến tình yêu của mình. Đó là những cảm xúc thông thường khi yêu nhưng đối với nhà thơ lại xót xa, đau đớn hơn bởi đó là tình yêu đơn phương.

“Tôi yêu em, yêu chân thành đằm thắm

Cầu em được người tình như tôi đã yêu em”

Mọi cảm xúc bị dồn nén khi được giải tỏa sẽ tuôn trào mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Nhà thơ tiếp tục khẳng định tình yêu thông qua điệp ngữ “tôi yêu em”. Tuy nhiên việc khẳng định tình yêu không phải để níu kéo tình yêu hay tiếp tục vùng vẫy trong mối tình đơn phương vô vọng mà chỉ nhằm bày tỏ và giã biệt với tình yêu ấy bằng lời cầu chúc chân thành “Cầu em được người tình như tôi đã yêu em”.

Lời cầu chúc xuất phát từ tấm lòng chân thành, tình yêu sáng trong, cao thượng của Puskin bởi mấy ai yêu mà có đủ dũng cảm chứng kiến người mình yêu bên người người khác. Ở đây Puskin không chỉ chấp nhận được sự thật ấy mà còn cầu chúc cho cô gái, mong người mình yêu gặp được người yêu chân thành như mình đã từng yêu.

Như vậy, qua bình giảng bài thơ Tôi yêu em ta thấy Puskin đã thể hiện được trọn vẹn những cung bậc cảm xúc phức tạp của mối tình đơn phương, đồng thời thể hiện được tình yêu cao thượng, sáng trong của tình yêu: tình yêu chân thành sẽ không có chỗ cho những ích kỉ, toan tính, yêu là sẵn sàng hi sinh vì người mình yêu chứ không để người mình yêu phải muộn phiền, đau khổ.