Đoạn văn diễn dịch: đoạn văn trong đó câu chủ đề mang ý nghĩa khái quát đứng ở đầu đoạn văn còn tất cả các câu còn lại triển khai cụ thể ý của câu chủ đề, bổ sung, làm rõ cho câu chủ đề. Các câu triển khai được thực hiện bằng các thao tác giải thích, chứng minh, phân tích, bình luận, có thể kèm theo nhận xét, đánh giá của người viết.

Đoạn văn quy nạp :đoạn văn được trình bàytừ các ý nhỏ rồi đến ý lớn,..., . Theo cách trình bày này, câu chủ đề thường nằm ở vị trí cuối đoạn. Ở vị trí này, câu chủ đề không làm nhiệm vụ định hướng nội dung triển khai cho toàn đoạn mà làm nhiệm vụ khép lại nội dung cho đoạn văn đó. Các câu trên được trình bày bằng các thao tác lập luận, minh họa,.... rồi rút ra nhận xét đánh giá chung.