Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đầy cam go và oanh liệt của nhân dân ta kết thúc thắng lợi. Trong mưa bon bão đạn trên tuyến đường Trường Sơn, có rất nhiều những thứ không thể trở lên có thể bởi bộ đội ta. Một trong những huyền thoại của thế kỉ XX là hình ảnh những đoàn xe không có kính vẫn băng băng trên đường chi viện cho chiến trường miền Nam. Xúc độn trước hiện thực đó, Phạm Tiến Duật đã cho ra đời sáng tác "Bài thơ về tiểu đội xe không kính". Trong bài ca người lính độc đáo này, tác giả đã bộc lộ, cảm xúc, suy nghĩ của mình về những người lính lái xe, về dân tộc và đất nước:

" Những chiếc xe từ trong bom rơi

.....

Chỉ cần trong xe có một trái tim".

Tìm hiểu về bài thơ đặc biệt là ba đoạn thơ trên ta cảm nhận được cái hay, cái đẹp, kỳ diệu của thơ ca Việt Nam trong thời chiến.

Mở đầu bài thơ tác giả viết:

" Những chiếc xe từ trong bom rơi

Đã về đây họp thành tiểu đội

Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới

Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi".

Người chiến sĩ đang nói về đồng đội và cũng đang tự nói về chính mình. "Từ trong bom rơi" có nghĩa là từ trong ác liệt, từ trong cái chết trở về. Vượt qua tuyến lửa, bom rơi, những chiếc xe bỗng tụ nhau thành tiểu đội thật thú vị. Tiểu đội của những chiễ xe không kính. Những con người đã qua thử thách trên con đường đi tới bỗng trở thành bạn bè và cái "bắt tay qua cửa kính vỡ rồi" mới thật tự hào, sảng khoái biết bao. Hình như chính ô cửa ấy khiến họ như gần nhau thêm, khiến cái bắt tay của họ thêm chặt hơn và tình đồng đội lại càng thắm thiết. Cái bắt tay qua ô cửa kính vỡ như là sự chia sẻ, cảm thông lẫn nhau của người lính Trường Sơn. Đó là sự vui mừng, chúc mừng nhau hoàn thành nhiệm vụ, là niềm tin, niềm tự hào của người chiến thắng.

Đoàn xe không kính ngày càng đi xa. Càng đi sâu vào chiến truòng, khổ thơ tiếp theo giúp ta hình dung về những sinh hoạt đời thường của họ:

"Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời

....

Lại đi, lại đi, trời xanh thêm"

Những sinh hoạt của người lái xe được tái hiện giản dị, chất phác "bếp hoàng cầm" và "võng mắc chông chênh". Cái gì cũng tạm bợ, cơ động nhưng cách nhìn của những người lính ấy thật tươi tắn, lạc quan: là gia đình đấy. Chất thơ nghịch ngợm đầy ý vị đã mở ra những hình ảnh chân chất đời lính đã ấm lên tình đồng ngũ, nghĩa anh em. Sức sống thơ cũng chính là ở đâu và câu thơ đó đã cất cánh bay cao: "lại đi, lại đi, trời xanh thêm". Hai chữ "lại đi" được lặp lại biểu hiện đoàn xe không ngững tiến tới, không một sức mạnh nào có thể ngăn cản được. "Trời xanh thêm" là một hình ảnh đầy chất thơ và giàu ý nghĩa. Trời xanh là trời đẹp, bầu trời yên tĩnh, không gian thoáng đãng.

Câu thơ gợi mở biết bao tâm hồn vẫn sôi nổi lên đường, rộng mở những tương lai, những ngày vẫn xanh thên niềm tin chiến thắng. Khổ thơ cuối cùng vẫn là giọng thơ mộc mạc, gần gũi với lời nói bình thường. Vậy mà nhạc điệu, hình ảnh, ngôn ngữ rất đẹp, rất thơ, đầy cảm hứng và suy tưởng bay bổng, sâu sắc thể hiện bức chân dung tuyệt vời của người chiến sĩ vận tại Trường Sơn:

" Không có kính rồi xe không có đèn

....

Chỉ cần trong xe có một trái tim"

Bốn câu thơ dựng lại hình ảnh đối lập đầy kịch tính, bất ngờ, thú vị. Hai câu đầu dồn dập, những mất mát, khó khăn do quân thù gieo xuống: không kính, không đèn, không mui, thùng xe có nước. Điệp ngữ "không có" nhắc lại ba lần như nhân lên ba lần những thử thách khốc liệt. Hai câu cuối âm điệu đối chọi lại, trôi chảy, êm ru. Hình ảnh đậm nét, đoàn xe đã chiến thắng, vượt lên bom đạn, hướng về miền nam ruột thịt. Vì một cuộc chiến đấu giành độc lập, thống nhất cho cả nước, toả sáng chói cả đoạn thơ là hình ảnh "trong xe có một trái tim". Thì ra cội nguồn sức mạnh của cả đoàn xe đó là "trái tim" gan góc, kiên cường, giàu bản lĩnh và chan chứa tình yêu thương này. 

Tình yêu tổ quốc, tình thương đồng bào, đồng chí ở miền Nam đau khổ đã khích lệ, động viện người chiến sĩ vững tay lái xe về tới đích? Và ẩn sau ý nghĩa "trái tim cầm lái", câu thơ còn muốn hướng người đọc về một chân lý của thời đại chúng ta: sức mạnh quyết định chiến thắng không phải là vũ khí, là công cụ...mà là có người, con người mang trái tim nồng nàn yêu thương, ý chí kiên cường, dũng cảm, niềm lạc quan và mọi niềm tin vững chắc. Có thể nói,cả bài thơ hay nhất là câu thơ cuối cùng. Nó là "con mắt của thơ" bật sáng chủ đề, toả sáng vẻ đẹp hình tượng nhân vật trong thơ. Bài thơ được khép lại mà âm hưởng của nó như vẫn vang xa chính là nhờ câu thơ ấy.

Tóm lại, những khổ thơ trên đã phác hoạ những hình tượng đẹp đẽ về người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn trong những năm cứu nước, những câu thơ giản dị, hình ảnh sinh động cụ thể, sự đối lập ở từng khổ thơ, tác giả đã để lại những ấn tượng đẹp về tiểu đội xe không kính.