1. Thể loại:

Truyện ngắn

• Quy mô: khoảng 2000 từ
• Bối cảnh: không gian làng quê ven sông Hương ở Huế, thời gian là những năm 1920
• Nhân vật: tôi (nhân vật chính), mẹ tôi, mấy cậu bạn học mới và cũ
• Sự kiện: tôi đi học lần đầu tiên
• Chi tiết: tôi được mẹ dẫn đi trên con đường làng, gặp mấy cậu bạn học mới, đến trường Mỹ Lý, thấy sân trường rộng rãi và oai nghiêm, bị phân vào lớp 1A, gặp cô giáo xinh đẹp và thân thiện
• Cốt truyện: khai thác cốt truyện ở nhiều dạng như miêu tả cảnh vật, tâm lí nhân vật, so sánh hai thế hệ học trò, phản ánh xã hội

1. Nhân vật

• Nhân vật chính: tôi là một cậu bé mới lên lớp một, có tính tò mò, ham học hỏi, ngây thơ và trong sáng
• Nhân vật phụ: mẹ tôi là người âu yếm và quan tâm đến con; mấy cậu bạn học mới là những đứa trẻ rụt rè và lúng túng khi đến trường; mấy cậu bạn học cũ là những đứa trẻ tự tin và hoạt bát; cô giáo là người xinh đẹp, thân thiện và dễ gần

1. Sự kiện chính

(1) Cảm giác, tâm trạng của “tôi” khi đi trên đường làng đến trường: tôi cảm thấy lạ lẫm và háo hức khi đi qua những cảnh vật quen thuộc nhưng lại có sự thay đổi do lòng tôi có sự thay đổi lớn; tôi cũng thèm muốn được như mấy cậu bạn học mới khác có nhiều sách vở và bút thước; tôi có ý kiến non nớt và ngây thơ khi nghĩ rằng chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước.

(2) Cảm giác, tâm trạng của “tôi” khi đến trường Mỹ Lý: tôi cảm thấy ngỡ ngàng và lo sợ khi thấy trường Mỹ Lý vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình; tôi cũng cảm thấy lúng túng và e dè khi đứng nép bên người mẹ giữa đám đông người lạ; tôi cũng có chút tự hào khi được phân vào lớp 1A, lớp đầu tiên của trường.

(3) Cảm giác, tâm trạng của “tôi” khi gặp cô giáo: tôi cảm thấy ngưỡng mộ và thích thú khi nhìn thấy cô giáo xinh đẹp, mặc áo dài trắng tinh khôi; tôi cũng cảm thấy vui vẻ và an tâm khi được cô giáo nói chuyện thân thiện và dễ gần; tôi cũng có chút ngại ngùng và xấu hổ khi không biết trả lời câu hỏi của cô giáo về tên tuổi.

1. Đặc điểm cốt truyện

• Cốt truyện được viết theo góc nhìn của một người lớn nhớ lại quá khứ, nên có sự so sánh giữa hai thế hệ học trò và hai bối cảnh xã hội khác nhau
• Cốt truyện không có những biến cố, những xung đột xã hội gay gắt mà chỉ là những cung bậc cảm xúc khác nhau của nhân vật tôi trong ngày đầu tiên đến trường
• Cốt truyện được kể một cách chậm rãi, êm dịu, trong trẻo và tràn đầy chất thơ, miêu tả chi tiết cảnh vật và tâm lí nhân vật
• Cốt truyện có nhiều chi tiết sinh động, hài hước, dí dỏm và gần gũi, làm cho người đọc có thể dễ dàng hình dung và cảm thông với nhân vật
• Cốt truyện có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, ca ngợi tình yêu học tập, tình yêu quê hương và tình yêu mẹ của các em nhỏ