“Chuyện người con gái Nam Xương” là sự đồng cảm sâu sắc của Nguyễn Dữ với thân phận người phụ nữ trong xã hội xưa. Truyện kể về cuộc đời Vũ Nương, người con gái vừa đẹp người vừa đẹp nết, được lòng yêu quý của rất người, điển hình cho hình mẫu phụ nữ xưa. Trong làng có chàng Trương Sinh đem lòng yêu mến nên đã bảo mẹ đem trăm lượng vàng đến cưới nàng về làm vợ.Biết chồng có tính đa nghi, Vũ Nương luôn giữ gìn khuôn phép, ăn ở đúng mực. Chẳng bao lâu sau ,đất nước có chiến tranh, Trương Sinh phải đi lính, rời bỏ gia đình nhỏ ở quê hương, để lại Vũ Nương một mình sinh con, nuôi con và chăm sóc mẹ già. Mẹ Trương sinh vì nhớ con quá nên buồn rầu đến chết, Vũ Nương lại một tay lo liệu ma chay tế lễ chu đáo. Vốn tưởng sự hi sinh ấy sẽ được đền đáp bằng hạnh phúc sau khi Trương Sinh trở về nhưng hiện thực lại thật bất công. Chỉ vì lời nói ngây thơ của cậu con trai, Trương Sinh đem lòng ghen tuông mù quáng, bỏ qua hết tình nghĩa trăm năm và lời thanh minh từ vợ mà đuổi đánh Vũ Nương ra khỏi nhà. Quá uất ức và tuyệt vọng, Vũ Nương đã nhảy xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Nàng được Linh Phi – vợ vua Nam Hải cứu sống và đưa về ở trong động rùa. Về phần Trương Sinh, sau khi hiểu ra mọi chuyện, chàng hối hận vô cùng nhưng đã quá muộn. Vũ Nương tiếp tục sống đời mình ở chốn thủy cung, tuy vậy nàng luôn hướng về gia đình nên đã gửi chiếc hoa vàng kèm theo lời nhắn cho Trương Sinh. Nhờ sự giúp đỡ của Linh Phi và Phan Lang, nàng đã được Trương Sinh lập đàn giải oan ở bến Hoàng Giang. Khi trở về, hình bóng nàng chỉ hiện chốc lát rồi loang loáng mờ nhạt dần mà biến đi, lúc ẩn lúc hiện.