- Nguyên nhân trực tiếp: Đêm đêm, dưới ngọn đèn khuya, Vũ Nương thường "trỏ bóng mình mà bảo là cha Đản". Cái bóng trên vách khiến bé Đản ngộ nhận là cha mình, sau khi người cha trở về thì không chịu nhận và ngây thơ, vô tình nói khiến mẹ bị oan. 

=> Những lời nói thật của con đã làm thổi bùng lên ngọn lửa ghen tuông trong lòng Trương Sinh.

- Nguyên nhân gián tiếp: 

+ Do cuộc hôn nhân không bình đẳng: Vũ Nương là "con kẻ khó" được Trương Sinh đem trăm lạng vàng để xin cưới. Đây là sự đối lập về giàu nghèo, trái ngược về hoàn cảnh trong xã hội phong kiến mà đồng tiền bắt đầu làm đen bạc thói đời.

+ Do tính cách của Trương Sinh: đa nghi hay ghen đã sản sinh ra sự hồ đồ, độc đoán, gia trưởng sẵn sàng thô bạo với Vũ Nương, đây chính là mầm mống của bi kịch sau này khi có biến cố xảy ra. Biến cố là khi Trương Sinh đi lính xa nhà, khi về mẹ già đã mất. Mang theo tâm trạng buồn khổ, chàng bế đứa con ra thăm mộ mẹ, đứa trẻ đã quấy khóc không chịu nhận cha. Lời nói ngây thơ của đứa trẻ khiến chàng đau lòng: "Ô hay! Thế ra ông cũng là cha tôi ư? ông lại biết nói, chứ không như cha tôi trước kia, chỉ nín thin thít". Trương Sinh gặng hỏi đứa trẻ lại đưa thêm những thông tin đáng nghi.

+ Do cách cư xử hồ đồ, thái độ phũ phàn, thô bạo của Trương Sinh. Chàng vốn là kẻ không có học lại hay ghen tuông làm cho mờ mắt, Trương Sinh không đủ bình tĩnh, sáng suốt để phân tích những điều phi lý của đứa trẻ. Con người ích kỷ để rồi vội vàng kết luận, chắc nịch theo quan điểm cá nhân cho rằng Vũ Nương không thủy chung. Chàng bỏ ngoài tai tất cả những biện minh, phân giải từ vợ. Khi Vũ Nương hỏi thì giấu không kể lời con nói. Ngay cả những bênh vực của họ hàng, làng xóm cũng không thể cởi bỏ oan khuất của Vũ Nương. Trương Sinh bỏ qua mọi cơ hội cứu vãn tấn thảm kịch, không nghĩ đến tình cảm vợ chồng, không quan tâm đến công lao to lớn của Vũ Nương đối với gia đình mình. Qua đó cho thấy Trương Sinh mang đậm tính cách độc đoán, gia trưởng của chế độ nam quyền bất công, thiếu lòng tin và thiếu tình thương.

+ Do lễ giáo phong kiến hà khắc, phụ nữ không có quyền nói, quyền được bảo vệ mình. Trong lễ giáo ấy, chữ trinh quan trọng hàng đầu, người phụ nữ khi đã mang tiếng thất tiết với chồng thì bị cả sẽ hội hắt hủi, chỉ còn con đường chết để minh oan cho bản thân. Hơn nữa, chế độ nam quyền đã dung túng, cổ xúy cho thói gia trưởng, ích kỉ của người đàn ông, cho họ cái quyền tàn phá hạnh phúc mong mang của người phụ nữ.
+ Vũ Nương không chỉ là nạn nhân của chế độ nam quyền mà còn là nạn nhân của chiến tranh phong kiến. Chiến tranh đã gây nên cảnh sinh ly, góp phần dẫn đến cảnh tử biệt. Trương Sinh phải đi lính, thời gian xa cách như ngọn lửa âm ỉ đã thổi bùng trong con người vốn đa nghi và vô học.