Nguyễn Tất Minh và Ngô Minh Hiếu đều được sinh ra trong những gia đình có bố mẹ làm nông dân, quanh năm "bán mặt cho đất, bán lưng cho trời". Tất Minh bị khuyết tật bẩm sinh từ lúc mới chào đời với hai chân bị liệt, một tay bị co quắp không thể cử động. Gia cảnh không khá giả, bố mẹ Minh cũng đã cố gắng tìm đủ mọi cách để chạy chữa cho em nhưng mọi thứ dường như không thể thay đổi.

Minh kể: "Hồi đó, nhà em cũng đã đưa em lên Hà Nội mấy lần để thăm khám và điều trị nhưng mọi thứ đều không có kết quả". May mắn nhất dành cho em có lẽ là được gặp Hiếu. Thời điểm đó, cả Minh và Hiếu đều mới chỉ học lớp 2, cái tuổi "ăn chưa no, lo cho tới". Vậy nhưng Hiếu lại đưa ra ý kiến đầy quyết tâm là sẽ tình nguyện cõng Minh đến trường. Và lí do để một cậu bé 8 tuổi có thể đưa ra quyết định can đảm đó cũng giản dị như cách trò chuyện và tâm sự của em: "Nhìn mình và các bạn có tay chân lành lặn, có thể chơi nhiều trò còn bạn thì không thể, chỉ biết ngồi nhìn. Em chỉ thấy thương bạn lắm mà không biết làm gì nên quyết tâm đưa bạn đến trường".

Nói là vậy, nhưng quãng đường từ nhà đến trường học thì xa mà xe đạp thì chẳng có nên để cõng Minh đến trường thực sự là một thử thách của em. Trong ký ức của Hiếu, đường làng thời điểm đó còn chưa được rải nhựa nên khó khăn nhất là vào những ngày mưa, trơn trượt thì rất dễ ngã. Người dân nơi em ở cũng đã quen với hình ảnh một cậu bé gầy gò, đen nhẻm cõng bạn đến trường. Cứ vài ba trăm mét, hai em lại nghỉ một lần. Lắm người ác ý còn trêu chọc nhưng Hiếu mặc kệ mà nhận lấy trách nhiệm "không công ấy".

Hiếu trưởng thành hơn và nhận lấy trách nhiệm lớn hơn nên nghiễm nhiên được Minh gọi làm anh. Cứ thế, những nẻo đường quê cứ in hằn vết chân của Hiếu, nụ cười cùng Minh. Và cũng chẳng ai có thể ngờ, sau cái bồng bột "muốn làm người tốt" rất trẻ con ấy, Hiếu và Minh đã gắn bó với nhau suốt hơn 10 năm.

Nhớ nhất là những lần ngã xe trong 10 năm chung bước

10 năm tình nghĩa ấy là gần 4.000 ngày. Đó không phải là quãng thời gian ngắn trong cuộc đời của mỗi người. Bất kể những ngày nắng lẫn ngày mưa, hai em đều đồng hành cùng nhau đến trường. Đôi vai bạn bỗng trở thành chỗ dựa ấm áp cho Minh.

Lên lớp 3, Hiếu tập đi xe đạp để chở bạn cho đỡ mệt cả hai. Chẳng biết từ lúc nào hai em trở thành những người đồng hành không thể thiếu của nhau. Trong ký ức của Minh, kỷ niệm đặc biệt nhất với em là những lần ngã xe của hai đứa. Tâm sự với chúng tôi, giọng em như nghẹn đi, gói ghém tất cả những xúc cảm còn vẹn nguyên: "Nếu nói kỷ niệm thì nhiều lắm nhưng đáng nhớ nhất có lẽ là những lần ngã xe của cả hai. Cứ mỗi lần như thế, quần áo cả hai đều lấm lem và Hiếu lại phải chở em về nhà thay quần áo. Em thương bạn lắm nhưng chẳng dám nói gì vì sợ bạn buồn".

Còn với Hiếu, trong những lần ngã xe điều em nghĩ đầu tiên lại là: "Em có chân, có tay thì chống ngon lành còn bạn ngã sẽ rất đau. Em chỉ sợ về bố mẹ bạn ấy lại mắng bạn ấy thì tủi thân chứ em thì không sao. Cứ sau mỗi lần như vậy, em tự dặn mình cẩn thận hơn để không bị ngã nữa".

Điều đặc biệt nhất khiến chúng tôi không khỏi bất ngờ ở đôi bạn cùng tiến đó là trong suốt 10 năm qua cả hai em chưa một lần cãi nhau. Minh thủ thỉ: "Hiếu người lớn và hiền lành còn em thì hơi trẻ con nên chẳng bao giờ trách mắng nhau. Lắm lúc, tưởng Hiếu giận nhưng sáng hôm sau đã thấy qua cõng em đến trường rồi".

Còn với Hiếu, điều cảm động nhất mỗi lúc chở Minh là khoảnh khắc được bạn quan tâm: "Anh chở em có mệt không ạ?". Chỉ cần thế thôi mà mọi mệt mỏi trong em đều tan biến.

Không nói với ai nhưng cả hai em đều thống nhất sẽ đăng ký học cùng trường, cùng lớp với nhau. Hiếu và Minh chọn học cùng cấp 1, cấp 2 và thi cùng một trường cấp 3. Tay phải bị queo cắp, Minh tập viết tay trái và nỗ lực không ngừng nghỉ trong suốt quá trình học tập của mình. Năm 2017, cả Hiếu và Minh gây bất ngờ khi đậu vào trường THPT Triệu Sơn 5, Thanh Hóa với số điểm cao gần nhất toàn trường. Điều đặc biệt là dù trong diện được đặc cách không cần phải dự thi vì là thí sinh khuyết tật nhưng Minh vẫn kiên quyết đi thi với mong mỏi: "Em phải thử sức và nỗ lực để có thể biết mình đi đến đâu trong hành trình của chính mình". Biết được hoàn cảnh và thành tích của hai em, nhà trường đã trao quà và dành tặng học bổng cho hai em.

Hai học trò ngoan và những nỗ lực không ngừng nghỉ

Lên lớp 10, Hiếu và Minh thể hiện rõ năng lực học tập của mình. Hầu hết những học sinh trong trường Triệu Sơn 5 chẳng còn lạ lẫm gì với hình ảnh hai em cõng nhau đến trường nữa. Cả hai em đều là thành viên trong các đội tuyển đi thi học sinh giỏi tỉnh của nhà trường.

Tuy học hai khối khác nhau, Minh khối A còn Hiếu khối B nhưng năm học lớp 11 cả hai lại đều lựa chọn vào đội tuyển thi Học sinh giỏi môn Sinh học cấp tỉnh của nhà trường. Gắn bó suốt ba năm học cấp ba và đặc biệt là có quãng thời gian ôn thi đội tuyển kéo dài suốt năm học với hai em là cô Nguyễn Thị Xinh, giáo viên dạy môn Sinh học của cả hai em.

Với cô Xinh, hai học sinh là dấu ấn đặc biệt trong suốt gần 20 năm đứng trên bục giảng của mình. Cô Xinh kể: "Tôi và những thầy cô ở trường rất cảm phục các em. Cả hai học trò đều có hoàn cảnh gia đình khó khăn nhưng lại rất nỗ lực trong học tập và rèn luyện. Các em đã trở thành động lực, là tấm gương sáng để những học sinh trong lớp và trong trường noi theo trong học tập và cuộc sống. Đặc biệt, khả năng tự học của cả hai khiến tôi không khỏi bất ngờ".

Ngày mưa, ngày nắng hay lúc đi thi, trên lưng Hiếu luôn có Minh.

Năm lớp 11, cả hai em đều được chọn vào đội tuyển ôn thi học sinh giỏi tỉnh môn Sinh của trường. Minh dù học khối A nhưng vẫn quyết tâm thi để đồng hành cùng Hiếu. Kỳ thi học sinh giỏi tỉnh THPT của tỉnh Thanh Hóa diễn ra vào tháng 3 hàng năm nên cô trò gần như không có Tết. Cô Xinh vẫn nhớ lắm những giờ ôn thi đầy hứng khởi của cả ba cô trò: "Lớp học ròng rã chỉ có ba cô trò. Hiếu thông minh và ghi nhớ kiến thức rất nhanh còn Minh lại rất nỗ lực khi luôn hỏi đáp bằng được những thắc mắc của mình mà không hề e ngại. Minh yếu hơn nên mỗi lần quá mệt là em lại xin cô cho nằm dài xuống ghế một lúc rồi lại tiếp tục hành trình ôn thi". Kỳ thi học sinh giỏi năm đó, Hiếu đạt giải Nhì còn Minh đạt giải Khuyến Khích.

Không chỉ với các thầy cô giáo mà với các bạn và các em khóa dưới, hai em cũng trở thành "biểu tượng đặc biệt". Em Lê Thanh Sơn, học sinh trường Triệu Sơn 5, Thanh Hóa vẫn nhớ rõ khoảnh khắc đặc biệt: "Một hôm trời mưa to, áo mưa nhỏ, bạn Hiếu dành toàn bộ phần áo mưa để Minh không bị ướt. Là con trai nhưng khi nhìn thấy hình ảnh đó em dường như không thể cầm lòng được". Còn với Hiếu thì việc cõng Minh không có gì mệt vì: "Em có sức khỏe nên cũng không thấy mệt mỏi gì. Em chỉ lo bạn Minh nhẹ quá thì không có sức đề kháng học nhiều ốm ra thôi còn nặng mấy em cũng cõng được".

Minh luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt từ Hiếu, thầy cô và các bạn.

Tháng 11/2019, bằng những nỗ lực không ngừng nghỉ của mình, hai em đã được gặp gỡ Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng. Minh kể: "Khoảnh khắc được gặp Chủ tịch nước và bắt tay với các bác lãnh đạo Bộ trong "Lễ Tuyên dương các cá nhân tiêu biểu" khiến cả hai như được tiếp thêm động lực và tự tin hơn để hoàn thành những mong muốn của mình trong thời gian sắp tới".

10 năm hành thiện đã trổ hoa

Lớp 12 là năm học đặc biệt nhất với hai em khi các em phải đưa ra những lựa chọn về ngành nghề gắn với cuộc sống sau này của mình. Đây cũng là quãng thời gian khiến Minh và Hiếu trăn trở nhất khi hai em lại học hai khối học khác nhau.

Minh và Hiếu bên các bạn trong những khoảng khắc sôi động.

Hiếu mong muốn trở thành một bác sĩ trong khát vọng sẽ giúp đỡ được nhiều người. Còn Minh thì lại mong muốn trở thành một kỹ sư chuyên ngành Công nghệ thông tin để phù hợp với hoàn cảnh bản thân. Tuy vậy, sau nhiều trăn trở, Hiếu đã có quyết định gây bất ngờ cho tất cả mọi người. Hiếu quyết định sẽ tiếp tục đồng hành cùng Minh trong cả chặng đường đại học sắp tới với việc sẽ học cùng ngành với bạn. Tuy nhiên, quyết định của em lại bị Minh quả quyết từ chối. Minh tâm sự: "Điều em mong muốn nhất là bạn sẽ có thể thành công và hạnh phúc với nghề nghiệp phù hợp. Vì em mà bạn phải hy sinh thì em sẽ rất buồn lòng". Hiếu đồng ý với điều đó nhưng lại nhiều lần thủ thỉ với mẹ và cô giáo của mình với mong mỏi biết đâu một mai sẽ có thể chữa khỏi chân cho bạn mình.

Quyết định của Hiếu cũng phần nhiều định hướng từ cô Xinh. Với cô Xinh thì: "Trong cuộc sống, thường có hai nghề được mọi người trân quý gọi tiếng "thầy" là giáo viên và bác sĩ. Hiếu là cậu học sinh vốn đã mang trong mình tính lương thiện và lòng thương người nên em chọn làm bác sĩ thì sẽ giúp đỡ và mang lại hạnh phúc được cho rất nhiều người. Còn điều gì tuyệt vời hơn là đôi chân tật nguyền của Minh lại được chữa lành bởi người bạn thân nhất của mình".

Đặt ra mục tiêu là quyết tâm theo đuổi, ròng rã trong nhiều tháng sau đó là những ngày miệt mài tự học của hai em. Cả hai đều không đi học thêm mà đều tự học ở nhà. Hiếu và Minh trở thành người thầy của nhau trong những môn học sở trường. Có những bài khó không giải được thì cả hai lại mang lên lớp hỏi thầy cô bằng được mới thôi.

Minh luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của Hiếu và các bạn trong lớp.

Mọi nỗ lực của các em đã được đền đáp, kỳ thi THPT Quốc gia vừa qua, Minh và Hiếu đều đạt trên 28 điểm. Dù đã có thể biết điểm từ trước vì đều là môn trắc nghiệm có thể tự kiểm tra đáp án nhưng khoảnh khắc biết điểm vẫn thật đặc biệt. Hiếu biết kết quả lúc hơn 12h đêm khi đang nằm cạnh bố, còn Minh thì vỡ òa khi trực điểm cùng cả nhà.

Cô Xinh thì đến cả hai ngày nay không ngủ được vì vui mừng. Cô Xinh kể: "Nghe hai đứa báo điểm mà tôi cứ sụt sùi như trẻ con vậy. Vừa mừng, vừa thương. Mừng vì trời không phụ công nỗ lực của hai trò nhưng thương hơn vì Minh tật nguyền thời gian tới xa gia đình sẽ vất vả hơn nhiều".

Hiếu và Minh vẫn sẽ quyết định đồng hành cùng nhau trong chặng đường sắp tới. Hiếu đã lên kế hoạch sẽ thuê trọ chung với Minh để có thể phụ giúp bạn. Chúng tôi mừng thầm vì Hiếu đã lựa chọn trở thành một bác sĩ - nghề cần lắm một trái tim thiện lương và dũng cảm.

Chúng tôi hỏi hai em: "Nếu được gọi tên hành trình 10 năm qua của cả hai, hai em sẽ định nghĩa như thế nào?".

Minh đáp: "10 năm - hành trình đến tương lai!".

Còn Hiếu thì gửi gắm chân thành: "Nhiều người nghĩ những việc em làm là phi thường nhưng em nghĩ đó chỉ là một thói quen, một nếp nghĩ tốt cần được rèn luyện".

Câu chuyện 10 năm cõng bạn đến trường trong sách giáo khoa bao thế hệ từng học đã có phiên bản thật. Vượt qua những điểm số, những kì tích, chúng tôi tin điều lớn lao nhất mà các em đã làm được là đánh thức được mầm thiện trong trái tim mỗi một con người để niềm tin vào sự tử tế, thiện lương có thêm điểm tựa. Bởi, suy cho cùng, việc tốt và sự tử tế vốn có tính luân hồi.