Vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước chính là một chủ đề được rất nhiều tác giả hướng đến. Trong đó, Hữu Thỉnh được xem là một tác giả có bút lực mạnh mẽ và sáng tạo. Những bài thơ của ông không chỉ đơn thuần thể hiện được vẻ đẹp của thiên nhiên, mà còn chất chứa được nhiều tình cảm của nhân vật. Trong những tác phẩm của Hữu Thỉnh, Chiều sông Thương chính là một tác phẩm đặc sắc về vẻ đẹp của dòng sông xứ Kinh Bắc: sông Thương.

Chiều sông Thương được viết theo thể loại thơ 5 chữ với cách gieo vần độc đáo. Nội dung của bài thơ là vẻ đẹp êm đềm, trù phú của dòng sông Thương trong một buổi chiều dịu dàng. Hình ảnh buổi chiều thường được nhắc tới trong những bức tranh về người con xa quê, buổi chiều cũng là khoảng thời gian mà con người mệt mỏi, thể hiện rõ ràng những cảm xúc nhất. 

"nước vẫn nước đôi dòng

chiều vẫn chiều lưỡi hái

những gì sông muốn nói

cánh buồm đang hát lên"

Trong con mắt của mỗi nhà thơ, hình ảnh của cảnh vật sẽ được miêu tả dưới một góc độ khác nhau. Điều đó cũng làm nên nét đặc sắc của từng cây bút. Với Hữu Thỉnh, dòng sông Thương thơ mộng xuất hiện với những nét đẹp dịu dàng. Vẻ đẹp của con sông ban đầu là những nét đẹp nhạ nhàng hai bên bờ. Tác giả đã miêu tả từ xa tới gần, sắc tím của hoa là một nét đẹp như người phụ nữ, vừa mềm mại, vừa quyến rũ. “Vẫn” được tác giả sử dụng nhiều trong các câu thơ. Tác giả như đang hoài niệm về một thời không nào đó, nơi chất chứa nhiều kỉ niệm. Điều đó làm người đọc thắc mắc về thừ mà tác giả nhớ. Nó sẽ là gì mà khiến cho một nhà thơ đa tình lại nhớ mãi không quên?

Những cảnh vật mà tác giả miêu tả đều là nhưng chi tiết nhở ở độ nhạt nhòa, ít người để ý đến. Tuy nhiên từ những chi tiết nhỏ như thế mà người đọc lại hình dung được chút gì đó vui tươi. Cũng có thể bởi những màu sắc đẹp đẽ, cũng có thể bởi những câu thơ đầy sức sống và đằm thắm của tác giả. Dòng sông được tác giả miêu tả bên cạnh những tác dụng của con thuyền. Đó là công việc mang theo phù sa trở về, cùng giúp những con thuyền căng buồm xuôi nước quay lại. 

"Đi suốt cả ngày thu

vẫn chưa về tới ngõ

dùng dằng hoa Quan họ

nở tím bên bờ sông"

Đây cũng là hoàn cảnh của nhân vật trữ tình được làm rõ. Cảnh vật vui tươi như níu bước chân của người đi xa, mãi “vẫn chưa về tới ngõ”. Ngay phía sau, tác giả lại dùng “dùng dằng” thể hiện chút gì đó lưu luyến không rời. Thứ gì có ma lực như thế, lại níu được bước chân của một người đương vội vàng? Nhưng cũng nhờ đó, tác giả mới thấy được thời khắc buổi chiều, hoa bung nở sắc thăm, dòng sông Thương khoác lên người một lớp áo đẹp đến mơ màng.

"nước màu đang chảy ngoan

giữa lòng mương máng nổi

mạ đã thò lá mới

trên lớp bùn sếnh sang"

Trong khổ thơ này, tác giả bỗng hóa thật dịu dàng. Con nước bống dưng thật ngoan ngoãn. Có lẽ, với tác giả, sự chầm chậm dịu dàng đó chính là một cách thể hiện “ngoan ngoãn” của dòng nước sông Thương. Theo đó, những chất phù sa, dinh dưỡng tiến tới để nuôi mạ, những lá mới thò ra. Những chất phù sa ấy hóa thành lớp bùn sếnh sang đầy chất dinh dưỡng để nuôi một vụ mùa bội thu trong tương lai. Sự nảy nở của cây mạ cũng như sự nảy nở của tình cảm, tâm hồn của người thi sĩ. Đó còn là đại diện cho những ước mơ của con người, một mùa gặt bội thu, no ấm. 

Tuy không thể hiện rõ cảm xúc trong từng câu thơ, nhưng chúng ta như được lây nhiễm niềm xốn xang của con người trước vẻ đẹp ấy. Một buổi chiều bên con sông khiến cho người thi sĩ mơ màng, làm cho độc giả lưu luyến dừng bước chân. Bởi khung cảnh ấy dưới nét bút Hữu Thỉnh không chỉ đẹp, còn vô cùng quyến rũ. Những biện pháp tu từ như nhân hóa con sông cũng khiến cho nó càng thêm đặc biệt. Nó khiến người đọc ngạc nhiên từ vẻ đẹp đến cả lợi ích của dòng sông.

Bài thơ Chiều sông Thương dưới ngòi bút của Hữu Thỉnh không chỉ cho ta thấy được vẻ đẹp của dòng sông mà còn thấy được một tương lai trong mơ của rất nhiều người. Dòng sông Thương xinh đẹp chảy xiết theo thời gian, dường như sẽ chẳng bao giờ dừng lại ngơi nghỉ...