Gia đình là một thứ gì đó thiêng liêng và không thể diễn tả hết được bằng lời. Truyện ngắn Giấc mơ của bà nội do Mai Văn Kháng viết đã để lại trong lòng người đọc những ấn tượng sâu sắc về tình cảm gia đình đầm ấm. 

       Trong truyện ngắn “Giấc mơ của bà nội”, hình tượng người bà tần tảo, yêu thương con cháu được thể hiện rất rõ ràng thông qua ngoại hình và những cử chỉ, hành động yêu thương của bà giành cho con cháu của mình. Mỗi chủ nhật lúc 9 giờ, bà đều từ quê lên thành phố thăm con cháu. Bà đã ngoài bảy mươi, sức khỏe bà đã giảm sút, bà không đi xe đạp, rồi không đi bộ đến chơi với chúng tôi ngày chủ nhật nữa. Bà đi xe ôm được một thời gian rồi sau cùng không dám đi cả xe máy bố tôi đến đón. Bà kêu sóc, đau xương cốt. Bà đi xích lô và bảo người đạp xe đi thật chậm, sức khỏe ngày càng đi xuống. Dần dần như thế bà đã ít thăm con cháu hơn. Bà đã sống một cuộc sống sôi nổi bền bỉ suốt từ năm 16 tuổi làm thợ tiện ở xưởng quân giới, cho hết tuổi 60 mới về nghỉ hưu, suốt đời bà chăm chỉ với việc chung, về già bà vẫn hết lòng thương yêu và lo toan cho con cháu. 

Khi bà bị ngã phải nhập viện, thân hình bà ngày càng lép xẹp, lọt thỏm vào lòng nệm. Bà vẫn dùng chiếc túi xách bằng vải thô ông vẫn dùng từ ngày còn là nhân viên phục vụ trên tầu chạy tuyến đường sắt Lao Cai - Hà Nội. Bà yêu quý và giữ gìn những kỉ vật mà ông để lại. Cái túi ấy to đến mức đựng được cả thế giới bên trong, thế giới mà tràn ngập những quà bánh mà bà mang từ quê lên. Nào là nhãn tháng sáu, na tháng bẩy, roi mùa hạ, gương sen mùa thu. Bà con luôn quan tâm đến sức khỏe của mẹ tôi và bố tôi. Biết mẹ hay bị nhiệt nên đã chuẩn bị bột sắn, biết bố tôi mới chớm bị cao huyết áp đã chuẩn bị sẵn hoa hoè mà bà đã hái rồi sao phơi, đóng vào từng bọc giấy báo mang ra. Bà luôn nấu những món ngon mà ở nhà bố mẹ bận không nấu được cho các cháu ăn. Bà nói rằng do bà không phải lo công việc nên rảnh rỗi mới có thời gian nấu cho các con, các cháu ăn. Những món ăn được bà coi là “bày vẽ” là những món mà bọn trẻ đều rất thích nhưng do bận rộn nên bố mẹ không có thời gian nấu cho ăn. 

Khi đến thăm nhà con cháu, bà không đến để nghỉ ngơi hưởng thụ mà luôn chân luôn tay, tất bật với những công việc nhà. Nào là sửa sang lại bàn thờ, nào là phủi bụi những tấm huân chương của con trai. Nào là dọn dẹp, quét quáy, lau chùi bát đĩa, bàn ghế. Bà chải đầu, tết tóc cho cái Tú. Lại còn dậy nó chơi chuyền, chơi bắt hình giây chun. Dù đã già yếu nhưng bà không ngần ngại việc gì. Luôn lo cho con cháu được tươm tất, đủ đầy. Dù đã yếu hơn và không thăm con cháu được thường xuyên nên bà rất nhớ chúng. 

Ông đã mất lâu, bà thì ở một mình. Con cháu muốn bà lên ở cùng nhưng bà lo lắng cho vườn tược, bàn thờ tổ tiên ở nhà. Ở nhà một mình buồn chán làm bà càng nhớ con cháu hơn. Bà bắc thang để hái nụ hoa hoè cho con trai, thang trượt, bà bị ngã, nằm bất tỉnh, may có người hàng xóm gọi điện báo rằng bà nằm ở bệnh viện Xanh Pôn. Tình yêu của bà còn thể hiện rõ nhất khi bà được các con đón về nhà, nhìn thấy các con lo lắng, bật khóc vì mình, bà đã khóc theo và cố gắng ăn thật mạnh để nhanh khỏe cho con cháu vui. Có thể thấy được tình yêu to lớn của bà giành cho con cháu mình nhiều như nào.

       Câu chuyện không chỉ thể hiện tình yêu của bà giành cho con cháu mà còn thể hiện tình yêu thương của con và các cháu giành cho bà, cho mẹ của mình. Cứ mỗi lẫn bà đến thăm là cả nhà đều ríu rít vui mừng. Các cháu thì quấn lấy bà suốt ngày, cùng bà vui chơi, cùng bà trò chuyện. Được thưởng thức những bữa cơm bà nấu là niềm hạnh phúc của gia đình nhỏ này. Các cháu nhỏ tấm tắc khen tay nghề của bà, cái Tú còn nũng nịu đòi bà nấu món yêu thích vào tuần sau. Thấy vậy, người mẹ đã nghiêm túc bảo con không được đòi hỏi và ỷ lại vào bà. Nhưng đáp lại lười nói nghiêm túc đó chỉ là cái cười của hai bà cháu và vuốt tóc nhẹ nhàng của bà lên mái tóc cái Tú. Khi nghe tin bà bị ngã, hai người con khuôn mặt rầu rĩ buồn bã, họ hối hận vì đã không để ý và chăm sóc bà. Khi bà được xuất viện, học đã đón bà về nhà để chăm sóc cho thuận tiện. Dặn dò con cái cẩn thận về việc tránh làm ồn và tranh thủ khoảng thời gian không đi học chăm sóc bà. Người con gái luôn ân cần, chăm lo cho từng bữa ăn, giấc ngủ của mẹ. Người con trai khi thấy mẹ mình yếu ớt cố gắng ăn từng miếng thì ôm mặt khóc vì thương mẹ. Thấy thế, bà cũng chạnh lòng mà cố gắng ăn vì con vì cháu, vì sức khỏe của mình. 

        Chi tiết bà mơ thấy bị trộm ăn cắp mất con ngan chính là một trong những điểm sáng của tác phẩm. Một kết thúc đẹp khi bà nội đã dần dần khỏe mạnh hơn. Thế mới thấy, ngay cả lúc đau ốm bà cũng lo toan cho con cháu.

        Câu chuyện tuy không dài nhưng đã miêu tả được toàn cảnh bức tranh về gia đình ấm áp và tràn đầy tình yêu thương. Qua đây, em mới thấy được sự vô tâm của mình giành cho gia đình. Vì mải chạy theo những cám dỗ, chạy theo đồng tiền mà đôi khi quên mất không giành thời gian cho gia đình. Câu chuyện này đã giúp em rút ra được những bài học đắt giá và cho em cảm nhận sâu sắc hơn về tình cảm trong gia đình.