"Bài học đường đời đầu tiên" là chương đầu tiên trong tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Tô Hoài "Dế Mèn phiêu lưu kí". Văn bản đã miêu tả rõ nét về ngoại hình và tính cách của nhân vật Dế Mèn. Đồng thời cũng là bài học đầu tiên trong cuộc đời của Dế Mèn được rút ra từ cái chết của Dế Choắt chỉ vì thói hung hăng, ngạo mạn của Dế Mèn.

Trong văn bản, Dế Mèn được biết tới là một chàng dế thanh niên cường tráng với thân hình chắc khỏe. Dế Mèn luôn tự tin về bản thân mình, mỗi bước đi của cậu trở nên “trịnh trọng, khoan thai”, cho ra cái dáng điệu của “con nhà võ”. Không chỉ dừng lại ở việc miêu tả hình dáng bên ngoài của Dế Mèn, nhà văn còn đi sâu vào tính cách của chú. Dế Mèn luôn tự tin và hãnh diện với bà con hàng xóm bởi vẻ ngoài cường tráng và sức mạnh của mình. Chú luôn cho rằng mình là người thông minh, biết nhìn xa trông rộng. Nhưng bởi sự tự tin thái quá,mà Dế Mèn lại trở thành kiểu tự cao, tự đắc, hung hăng, ngạo mạn.

Trái ngược hoàn toàn với Dế Mèn, Dế Choắt là một kẻ gầy gò, ốm yếu, bộ dạng không có sức sống lại không có sức làm, Dế Mèn là hàng xóm nhưng lại chỉ biết chê bai, khinh bỉ, khi Dế Choắt nhờ giúp cũng chẳng bận tâm. Với bản tính ngông cuồng, tự cho mình là nhất Mèn đã rủ Choắt trêu chị Cốc; Dế Choắt sợ không dám trêu vào chị Cốc nhưng chẳng thể ngăn cản được Dế Mèn. Vì vậy mà Dế Choắt đã bị chị Cốc mổ chết vì lời trêu ghẹo của Dế Mèn. Dế Choắt đã gánh chịu mọi hậu quả từ trò đùa dại dột của Dế Mèn. Qua sự việc này, Dế Mèn đã rút ra được bài học đầu tiên quý giá: “Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn cũng mang vạ vào mình đấy”.

Đây là bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn không thể nào quên. Dù ân hạn muộn màng nhưng Dế Mèn cũng đã biết nhận ra sự sai trái, biết thay đổi thói hung hăng bậy bạ để trở thành chú dế tốt bụng sau này. Nhà văn Tô Hoài viết tác phẩm dành cho thiếu nhi, nhưng bài học trong câu chuyện lại chính là những bài học dành cho tất cả mọi người.

Trong cuộc sống hiện nay, một bộ phận giới trẻ có tính cách và cách suy nghĩ giống như Dế Mèn. Họ chỉ biết làm theo những gì mình nghĩ, mình thích. Vì muốn chứng minh bản thân mình hơn người cộng với bản tính hiếu thắng, không suy nghĩ trước sau, họ hành động một cách xốc nổi. Thậm chí, rất nhiều thanh thiếu niên lựa chọn thể hiện mình qua hành động bạo lực: bạo lực với chính bạn học của mình, bạo lực với ngay cả người thân quen của mình. Hệ quả của những việc làm thiếu suy nghĩ, hành động hung hăng bậy bạ chính là những vụ ẩu đả, thậm chí gây tử vong mà chúng ta vẫn thấy được nêu trên các trang thông tin hay truyền hình. Rồi họ phải giá cho hành động của mình, sự trừng phạt của pháp luật có thời hạn nhưng sự trừng phạt của lương tâm sẽ theo người tội suốt cuộc đời.

Sự quan tâm và dạy bảo của gia định và nhà trường đóng vai trò rất quan trọng trong việc hình thành tính cách và hướng các bạn trẻ đi theo con đường đúng đắn. Mỗi cá nhân cũng cần chịu khó học hỏi, tự nâng cao nhận thức của bản thân, biết kiểm soát lời nói, hành động khi xảy ra mâu thuẫn để tránh dẫn tới bạo lực.

Bài học đầu tiên trong đời của chú dế cũng là bài học của nhiều bạn trẻ hiện nay. Mình ảnh nhân vật dế Mèn để đưa ra lời khuyên cho con người. Đó là bài học về đạo lý làm người. chúng ta phải biết yêu thương giúp đỡ người khác, mỗi hành động của chúng ta phải suy nghĩ thật kĩ, phải tính đến hậu quả của nó rồi hãy làm.