Làng Chợ Dầu nơi tôi sinh ra và lớn lên nay đã không còn nữa, bị Tây đốt hết rồi. Thế nhưng tôi không buồn, ngược lại còn vui và đi khoe với tất cả mọi người ở nơi tản cư.

Suốt buổi sáng tôi hì hục vỡ đất ngoài bờ ruộng chuẩn bị trồng ít sắn cho những tháng đói năm tới. Làm một mình tôi phải cố đến mỏi nhừ đôi vai, lại nhớ hồi còn ở làng tôi làm việc có anh có em vừa vui lại sung sức chẳng biết mệt. Làm sao tôi hết nhớ làng được, ngày nào tôi cũng phải đi bộ lên huyện đến phòng thông tin nghe người ta đọc báo để biết tin về làng của mình. Hôm ấy khi ở phòng thông tin về, tôi ghé qua lối huyện cũ thấy có tốp người tản cư mới đến, tôi ra đó hỏi chuyện. Họ là người từ Gia Lâm lên đây, thế rồi có một người đàn bà báo tin giặc nó khủng bố vào làng Chợ Dầu của tôi.

Nghe tin dữ, tôi như chết lặng đi, chưa kịp trấn tĩnh thì chính từ miệng người đàn bà đó nói cả làng tôi là Việt gian đi theo Tây. Khi ấy cổ họng tôi nghẹn ắng lại, da mặt tê rân rân, lặng đi tưởng như không thở nổi. Tôi hỏi mụ liệu chuyện đó có thật không, ai ngờ mụ còn chỉ đích danh chánh Bệu thì tôi chẳng còn biết nói gì đành đứng dậy đi về. Trên đường về tôi chỉ biết cúi gằm mặt mà đi, tôi cảm thấy nhục nhã, đau đớn, cái làng của tôi sao lại bán nước theo giặc như thế. Về đến nhà, nhìn đàn con thơ tôi càng thương, nghĩ chúng là trẻ con làng Việt gian mà xót xa. Tôi suy nghĩ đến nát óc vẫn không thể hiểu nổi tại sao dân làng lại theo Việt gian cho được, ai cũng là người có tinh thần. Cả ngày hôm đó cho đến mấy ngày hôm sau tôi vẫn không thể thoát ra khỏi cái tin ấy, chỉ biết ngồi im trong nhà nín thít, mặc cho mụ chủ nhà cứ xỉa xói tôi cũng mặc kệ, cùng lắm là nhà tôi bị đuổi đi khỏi nơi này. Có lúc tôi ôm thằng con út vào lòng thủ thỉ với nó cho đỡ buồn, làng thì yêu thật nhưng làng theo giặc thì phải thù, tôi ủng hộ và tin tưởng vào Cách mạng, vào Bác Hồ. Thế rồi có anh bạn cùng làng lên báo tin chủ tịch làng đã lên tận nơi báo tin cải chính. Ra láo hết, toàn là sai sự mục đích cả. Tây nó còn đốt cháy hết nhà tôi, đốt cả làng, làm gì có chuyện làng tôi theo Tây.

Tôi sung sướng vỡ òa, minh oan cho làng cũng là minh oan cho tôi, từ giây phút ấy tôi có thể tự hào về làng của mình, đem tin đó rao khắp nhà trên xóm dưới, cho mọi người biết làng tôi đã anh dũng chống trả bọn Tây ra sao.