Bằng Việt là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Ông có rất nhiều bài thơ đặc sắc thể hiện những suy tư, trăn trở về con người và cuộc đời. Tiêu biểu cho lối viết đó phải kể đến "Bếp lửa". Bài thơ đã làm nổi bật tình bà cháu gắn bó. Từ đó, giúp người đọc cảm nhận được tình cảm gia đình thiêng liêng, cao đẹp.
Hình ảnh bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa. Dù phải trải qua bao vất vả, lận đận nhưng bà vẫn luôn muốn dành tất cả những gì tốt đẹp nhất cho cháu:
"Mẹ cùng cha công tác bận không về,
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,"
Cả tuổi thơ của cháu đều gắn bó bên bà. Mẹ và cha bận việc vậy nên bà luôn chăm sóc cháu từng li, từng tí. Hình ảnh bà dạy cháu làm việc, học hành cũng đủ cho độc giả cảm nhận được sự quan tâm mà bà dành cho cháu. Thời gian cứ thấm thoát trôi qua, bà vẫn ngày ngày nhóm bếp lửa nuôi nấng cháu:
"Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen,
Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn,
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng"
Bằng việc sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ "một ngọn lửa", nhà thơ Bằng Việt đã nhấn mạnh tình yêu tha thiết mà bà dành cho cháu. Ánh lửa nhỏ bé giờ đây đã hóa thành ngọn lửa lớn để thắp lên niềm hi vọng về tương lai tươi sáng. Bà cũng đã truyền cho cháu ngọn lửa ấy để cháu có thêm niềm tin, động lực sống kiên cường hơn trong cuộc đời đầy gian khó.
Dù có vất vả, khó khăn nhưng tình yêu dành cho cháu vẫn luôn thường trực trong trái tim bà:
"Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm,
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi,
Nhóm niềm xôi gạo mới sẻ chung vui,
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ…"
Việc sử dụng điệp từ ‘nhóm" được điệp lại bốn lần đã giúp Bằng Việt nhấn mạnh hành động quen thuộc của bà. Bà không chỉ đơn giản là nhóm lên những ngọn lửa ấm áp mà còn nhóm dậy cả những yêu thương đong đầy dành cho cháu. Bà chính là kỉ niệm tuổi thơ ấm áp với cháu.
Trong kí ức của cháu, bà là tất cả những gì tốt đẹp nhất. Người cháu luôn thấu hiểu cho những vất vả mà bà phải trải qua:
"Cháu thương bà biết mấy nắng mưa"
Cháu hiểu tất cả những vất vả, khó khăn mà bà phải trải qua. Vậy nên dù nay có đi xa nhưng trái tim cháu vẫn còn vẹn nguyên những kỉ niệm và tình yêu dành cho bà:
"Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở:
Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa?"
Thời gian trôi qua mong giờ cháu đã đi đến một đất nước khác. Ở vùng đất văn minh hiện đại nhưng cháu chẳng thể nguôi ngoai nỗi nhớ về bà nơi quê nhà. Câu hỏi tu từ khép lại bài thơ thật độc đáo và mang ý nghĩa sâu sắc. Câu hỏi đó ẩn chứa tình yêu thiết tha dành cho bà kính yêu. Với cháu, bà chính là tất cả những gì đẹp đẽ và thiêng liêng nhất, không gì có thể thay thế được.
Bằng việc sử dụng biện pháp tu từ đặc sắc, kết hợp với những hình ảnh thơ giàu sức biểu cảm, nhà thơ Bằng Việt đã giúp người đọc cảm nhận về tình bà cháu thắm thiết, cảm động. Chính tình cảm thiêng liêng đó đã giúp cho tác giả có thể vững bước trên con đường phía trước.