(…) Gian khổ nhất là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét, bác ạ. Ở đây có cả
mưa tuyết đấy. Nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn đưa tay tắt
đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không đủ sáng. Xách
đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực mình ra là ào ào xô tới. Cái
lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát
chổi muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung… Những lúc im lặng lạnh cóng mà lại hừng
hực như cháy. Xong việc, trở vào, không thể nào ngủ lại được.
(…) Anh hạ giọng, nửa tâm sự, nửa đọc lại một điều rõ ràng đã ngẫm nghĩ nhiều:
- Hồi chưa vào nghề, những đêm bầu trời đen kịt, nhìn kĩ mới thấy một ngôi sao xa,
cháu cũng nghĩ ngay ngôi sao kia lẻ loi một mình. Bây giờ làm nghề này cháu không nghĩ
như vậy nữa. Vả, khi ta việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được? Huống chi
việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia. Công việc của cháu
gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất.
(Sách giáo khoa Ngữ văn 9, tập 1, NXBGD)
Câu 1. (1,0 điểm) Đoạn trích trên nằm trong tác phẩm nào? Của ai? Nêu hoàn cảnh sáng
tác của tác phẩm đó.
Câu 2. (0,5 điểm) Đoạn văn trên là lời của ai nói với ai; được nói ra trong hoàn cảnh nào?
Câu 3. (1,0 điểm) Tìm một câu văn có sử dụng biện pháp nghệ thuật và nêu tác dụng của
biện pháp nghệ thuật đó?
Câu 4. (3,0 điểm) Viết đoạn văn tổng - phân - hợp phân tích vẻ đẹp của nhân vật người
cháu qua những chia sẻ và ngẫm nghĩ trong đoạn trích trên. Đoạn văn có sử dụng một câu
bị động và một phép lặp dùng để liên kết. Gạch chân, chú thích rõ.
Câu 5. (0,5 điểm) Nêu tên tác giả và tác phẩm trong chương trình Ngữ văn THCS cũng
viết về hình ảnh những con người lao động mới trong thời kì xây dựng Chủ nghĩa xã hội
ở miền Bắc nước ta.