Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ nữ nổi tiếng của văn học Việt Nam. Những tác phẩm của bà đều mang đậm chất gia đình, tình yêu và con người. Trong số đó, bài thơ "Tiếng gà trưa" đã góp phần làm nên danh tiếng của Xuân Quỳnh. Điều đặc biệt ở tác phẩm này là sự tinh tế của nhà thơ trong việc diễn tả cuộc sống chiến đấu của những năm tháng xa xôi. Nhưng không chỉ dừng lại ở đó, khi những ký ức tuổi thơ trỗi dậy, hình ảnh người bà yêu thương và che chở cháu xuất hiện suốt cả bài thơ.

Trên đường đi xa, tiếng gà trưa vang lên làm cho không gian yên tĩnh bị phá vỡ, như một cơn gió nhẹ thổi qua, làm dịu đi sự mệt mỏi trong lòng mỗi người lính. Và cũng chính âm thanh ấy, khiến cho những ký ức tuổi thơ đẹp đẽ được khơi dậy, như dòng suối mát chảy về. Những kỉ niệm về đàn gà con vẫn còn nguyên vẹn trong tâm trí dù đã trải qua bao nhiêu năm tháng xa cách. Những con gà mái mơ, con gà mái vàng, những ký ức đáng quý của một cuộc đời.

Tiếng gà cũng gợi lại cho người lính một tình cảm thiêng liêng, đó là tình bà cháu. Chỉ trong bốn khổ thơ đầu, tác giả đã thể hiện rõ nỗi nhớ của nhân vật về những ngày tháng được sống cùng bà dưới mái nhà ấm áp. Trong mắt người cháu, bà hiện lên thật đẹp và đầy yêu thương, với biết bao sự chăm sóc suốt cả cuộc đời.

Điều đầu tiên chúng ta có thể cảm nhận từ người cháu đó là một người bà vô cùng tình cảm và chu đáo. Vì trong hoàn cảnh nghèo khó, nếu không chu đáo thì bà không thể nuôi cháu. Bà luôn dành cho cháu những điều tốt đẹp nhất.

Những hình ảnh bình dị ấy được thể hiện qua những câu thơ "Tay bà khum soi trứng/Dành từng quả chắt chiu" hay "Bà lo đàn gà toi/Mong trời đừng sương muối". Những câu thơ ấy thể hiện những mong ước giản dị, thiết thực của bà là dành dụm để cho cháu có được bộ đồ mới ngày Tết.

Cả đời bà đã phải tảo tần nhiều, dù bà có vất vả hay hy sinh như thế nào đi chăng nữa thì bà luôn dành sự yêu thương, chăm sóc cho cháu từng chút một. Bà luôn ở bên cạnh cháu, nhắc nhở và bảo vệ. Có lúc bà cũng trách mắng nhưng đó là những lời mắng yêu thương, mắng thương: "Có tiếng bà vẫn mắng/Gà đẻ mà mày nhìn/Rồi sau này lang mặt..".

Tiếng gà trưa như một điệu nhạc êm ái, đưa người cháu về với ký ức của tuổi thơ. Bà đã phải vất vả sớm hôm, nuôi dưỡng cháu một mình, nhưng luôn giữ nụ cười tươi tắn và niềm vui trong lòng, không bao giờ than phiền. Tay bà luôn âu yếm những quả trứng, không chỉ là để nuôi sống bản thân, mà còn là để nuôi dưỡng ước mơ và hạnh phúc nhỏ bé của cháu.

Tiếng gà nhảy ổ và niềm vui bà mang lại là động lực để cháu theo đuổi con đường chiến đấu cho quê hương và đất nước. Bài thơ của Xuân Quỳnh được viết theo thể thơ năm chữ, mang đến một nhịp điệu linh hoạt và giọng văn nhẹ nhàng, sâu lắng. Những từ ngữ giản dị, đầy cảm xúc khiến cho người đọc cảm nhận được tình cảm chân thành trong bài thơ.

Ngoài ra, việc sử dụng nghệ thuật điệp ngữ cũng tạo nên sự xúc động sâu sắc khi chỉ cần nghe tiếng gà, đã đủ để nhớ lại tuổi thơ ấm áp bên người bà yêu quý. Tiếng gà trưa vang lên trong một khoảnh khắc ngắn ngủi, nhưng tác giả đã truyền tải được toàn bộ cảm xúc đang dâng trào trong lòng.

Âm thanh của tiếng gà như một sợi dây vô hình, đưa ta vào những kỷ niệm đầm ấm và êm đềm của tuổi thơ. Nó là những nốt nhạc rung động, gợi lại bao nhiêu kỷ niệm đẹp về người bà đáng kính.

Tuổi thơ của cháu mang theo nhiều nỗi niềm thiếu thốn, thiếu mẹ, vắng cha, phải sống cùng bà trong làng quê nghèo. Nhưng bà luôn là người cháu có thể dựa vào, là người cha, người mẹ và người bạn đồng hành. Bà đã hy sinh hết mực, với tình yêu bao la dành cho con cháu, và cũng là người cha nghiêm khắc, dạy bảo cháu những điều quan trọng trong cuộc sống.

Dưới tấm thân gầy guộc của bà, là tình thương vô bờ bến dành cho người lính. Vì sự nghiệp đất nước thiêng liêng, bà đã giấu đi nỗi lòng thầm kín, để cho cháu có thể đi thực hiện nghĩa vụ với tổ quốc. Bà biết rằng khi cháu đi lính, bà sẽ cô đơn một mình trong căn nhà ấy, không ai để nương tựa. Nhưng bà vẫn hy sinh mọi thứ để cho cháu có thể theo đuổi ước mơ và trở thành người lính vững vàng, bảo vệ đất nước yêu dấu.

Từ khi còn nhỏ, cháu đã nhận ra tình yêu thương mà bà dành cho mình. Nhìn bà với đôi vai nhỏ nhoi, yếu ớt và nhọc nhằn, cháu luôn cố gắng ngoan ngoãn để làm bà vui lòng, không muốn phụ lòng bà sau những công lao to lớn mà bà đã dành cho cháu. Qua Tiếng gà trưa, tác giả đã tạo nên hình ảnh đầy xúc cảm của bà khi đang khum người soi trứng.

Cháu cũng biết rằng bà luôn lo lắng khi mùa đông đến, sợ đàn gà bị bệnh hoặc không có đủ tiền để nuôi cháu. Ký ức tuổi thơ của cháu còn gắn liền với hình ảnh con gà mái vàng, gà mái mơ cùng ổ trứng hồng đẹp như tranh.

Nhưng tất cả những điều đó chỉ là một phần nhỏ trong bài thơ. Phần chìm sâu bên trong đó là âm thanh tiếng gà kèm theo biểu tượng của cuộc sống hạnh phúc, yên bình. Nó mang ý nghĩa của những ấm no, sự sống đầy màu sắc trong làng quê êm ả.

Đây cũng là khát vọng hòa bình của toàn nhân loại. Xuân Quỳnh đã viết bài thơ này vào những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ. Khi kẻ thù đang tàn phá cuộc sống yên bình của dân tộc.

Vì vậy, những người con phải cầm súng lên, nổ những phát nổ để giành lại hòa bình và độc lập cho dân tộc. Đó là lý tưởng cao cả, là khát khao hòa bình. Chỉ khi nào không còn tiếng súng đạn trên bầu trời và mặt đất, thì âm thanh tiếng gà mới được mọi người nghe thấy.

Bài thơ này là lời động viên sâu sắc nhất đến với những người Việt Nam lúc bấy giờ. Nó khích lệ tinh thần đứng lên đấu tranh, giải phóng dân tộc, giải phóng đất nước khỏi xiềng xích nô lệ. Hình ảnh người cháu đại diện cho những con người yêu nước, sẵn sàng đứng lên bảo vệ đất nước dù trong lòng họ luôn chứa chan nỗi nhớ quê hương và người thân.

Nhưng lý tưởng cống hiến trong họ cao hơn, chỉ khi đất nước bình yên thì gia đình mới có thể sống êm ấm, cuộc sống mới thật hạnh phúc.

Cháu sẽ chiến đấu hôm nay

Vì tình yêu đất nước

Vì xóm làng thân thuộc

Bà ơi, cũng vì bà

Vì tiếng gà trưa reo vang

Và ổ trứng hồng của tuổi thơ...

Kết thúc bài thơ, tác giả đã dành những lời gửi gắm tâm sự đầy cảm xúc về người bà của mình. Đó là tình cảm mãnh liệt, những lời yêu thương chân thành và tấm lòng kính yêu dành cho bà. Tất cả đều được tác giả thể hiện để nói lên nguyên nhân anh lính trẻ ra chiến trường. Đây cũng là cách tác giả muốn truyền tải mục đích và tư tưởng cao quý, sâu sắc của bài thơ.

Từ tiếng gà trưa, tác giả đã khéo léo diễn tả được tình cảm thiêng liêng của tình bà cháu, những kỷ niệm tuổi thơ và tình yêu dành cho quê hương đất nước. Qua đó, chúng ta có thể thấy rõ sức mạnh của tình yêu. Tình yêu gia đình, tình yêu quê hương đất nước luôn chảy trong mỗi trái tim người Việt. Nó ăn sâu vào từng giọt máu, thớ thịt, và gia đình chính là tế bào của xã hội. Chúng ta sẵn sàng chiến đấu vì quê hương đất nước, bởi người còn nước còn, người mất nước mất. Cuối cùng, điều mà chúng ta mong muốn là đất nước được yên bình, để tiếng gà gáy vang vọng khắp nơi của tổ quốc.

Bài thơ này nhắn nhủ cho chúng ta - những thế hệ trẻ, những mầm non tương lai của đất nước trong thời bình cần phải nỗ lực học tập. Để sau này có thể dành tình yêu và sức lực để cống hiến cho tổ quốc khi cần thiết. Các vua Hùng đã xây dựng nên đất nước, chúng ta phải cùng nhau giữ gìn nước, như lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh - người lãnh đạo vĩ đại của dân tộc.

Là người Việt Nam, chúng ta cần nhớ rằng chúng ta sống trong hòa bình ngày hôm nay là nhờ vào những người cha ông đã hy sinh trên chiến trường. Họ đã dành cho chúng ta cuộc sống hạnh phúc và bình yên. Chúng ta không bao giờ được phép quên công ơn đó. Hãy cố gắng rèn luyện và học tập để trở thành những con người xứng đáng với tổ quốc. Đưa đất nước ngày càng phát triển, để cùng bước chân với các cường quốc trên thế giới. Để cho toàn thế giới biết rằng, dù là một đất nước nhỏ bé, nhưng lòng tự hào dân tộc và tinh thần yêu nước của người Việt không gì sánh được.