Truyện ngụ ngôn “Ếch ngồi đáy giếng” vốn đã rất quen thuộc. Tuy dung lượng ngắn gọn, nhưng truyện gửi gắm bài học nhân văn sâu sắc.

Cũng giống như các truyện ngụ ngôn khác, Ếch ngồi đáy giếng cũng mượn chuyện loài vật để nói chuyện con người. Nhân vật chính là một con ếch - một loài lưỡng cư có thân hình nhỏ bé, thường sống ở các vùng đầm lầy. Trong truyện, ếch được xây dựng có hoàn cảnh sống là một cái giếng, xung quanh là những con vật nhỏ bé như nhái, cua, ốc. Mỗi khi ếch cất tiếng kêu “ộp… ộp…” lại khiến các con vật xung quanh cảm thấy sợ hãi. Điều đó khiến nó trở nghĩ rằng bản thân là một vị chúa tể, còn bầu trời chỉ bé như một chiếc vung. Chính môi trường sống nhỏ bé đã ảnh hưởng đến suy nghĩ và tầm nhìn của ếch. Nó không nghĩ rằng cái giếng chỉ là một phần nhỏ của thế giới rộng lớn.

Một sự việc bất ngờ đã xảy ra. Một năm, trời mưa to làm nước trong giếng dềnh lên, đưa ếch ta ra ngoài. Quen thói cũ, ếch nghênh ngang đi lại và cất tiếng kêu. Nó nhâng nháo đưa cặp mắt nhìn lên bầu trời, không để ý xung quanh nên bị một con trâu giẫm bẹp. Rõ ràng môi trường đã thay đổi. Không còn là một cái giếng nhỏ bé nữa, cũng không còn những loài vật nhỏ bé nữa. Thế giới bên ngoài rộng lớn hơn, các loài vật cũng to lớn hơn. Nhưng ếch vẫn tỏ ra kiêu ngạo mà không biết khiêm tốn, tầm nhìn của nó vẫn hạn hẹp như vậy. Để rồi cuối cùng, ếch phải nhận lại một kết cục đáng thương.

Câu chuyện về chú ếch cũng nhằm phê phán những người có thói tự kiêu, khuyên răn con người nên mở rộng hơn tầm nhìn hạn hẹp của mình. Trong giếng sâu, tiếng kêu của ếch thì âm vang mà giếng lại quá nhỏ không đủ để cho ếch nhận ra sự hống hách và kém hiểu biết của bản thân. Chính vì vậy, cơn mưa hay con trâu không phải là nguyên nhân gây nên cái chết của ếch mà chính và thói chủ quan không coi ai ra gì của nó gián tiếp gây nên. Bài học rút ra từ câu chuyện là môi trường sống nhỏ bé sẽ khiến tầm nhìn trở nên hạn hẹp. Từ đó, truyện phê phán những kẻ hiểu biết nông cạn mà lại huênh hoang. Con người cần phải biết nhìn xa trông rộng dù môi trường sống có giới hạn và không nên chủ quan, kiêu ngạo mà coi thường những người xung quanh.

Như vậy, Ếch ngồi đáy giếng quả là một truyện ngụ ngôn hấp dẫn, ý nghĩa. Bài học được gửi gắm qua đó vẫn còn nguyên giá trị đến ngày hôm nay.