Trong đoạn trích "Vợ chồng A Phủ," tác giả Tô Hoài miêu tả hành trình trở về cuộc sống đích thực của nhân vật Mị từ lúc cô là một thiếu nữ trẻ trung, khỏe mạnh đến khi bị bóp nghẹt bởi hoàn cảnh khắc nghiệt của xã hội phong kiến. Đoạn hồi ức này bắt đầu với bối cảnh lễ hội mùa xuân nhộn nhịp mà trước kia Mị từng tham dự. Khi nhận thấy rằng mình đang sống trong một ngôi nhà tối tăm và bẩn thỉu hơn nhiều so với nơi cô từng thuộc về, tâm hồn của cô bắt đầu sụp đổ dần dần nhưng cuối cùng lại trỗi dậy lần nữa nhờ vào tiếng sáo quyến rũ vang vọng bên ngoài bức tường. Âm thanh mê hoặc này đóng vai trò như chất xúc tác cho tinh thần nổi loạn tiềm ẩn của cô – biểu thị mong muốn tự do thoát khỏi xiềng xích giam cầm mà cô phải chịu đựng suốt nhiều năm trời. Cuối cùng, Mị chọn rời bỏ chủ nhân cũ và ôm lấy cơ hội mới tại Hồng Ngài, cho chúng ta thấy khả năng chống trả và thách thức trật tự áp bức ngay cả dưới điều kiện bất lợi nhất. Giá trị nhân đạo toát ra từ câu chuyện này rất rõ ràng xuyên suốt cuốn sách, khi nó nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đồng cảm và lòng trắc ẩn đối với những người sống trong nghèo đói tuyệt vọng hay đau khổ. Những khó khăn mà Mị trải qua khiến độc giả thương xót cô ấy, đồng thời mang lại góc nhìn quý giá giúp nâng cao nhận thức về vấn đề này. Bằng cách kể câu chuyện của cô, Tô Hoài kêu gọi độc giả hãy đứng dậy đấu tranh chống lại hệ thống áp bức đang đè nặng lên những linh hồn khốn khổ như thế.