Truyện "chuyện cây gạo" kể về hai nhân vật Trình Trung Ngộ và Nhị Khanh. Trình Trung Ngộ gặp Nhị Khanh ở cầu Liễu Khê, hai người đem lòng yêu nhau. Nhị Khanh là ma, Trình Trung Ngộ không hề hay biết. Hai người lén lút gặp gỡ nhau, Nhị Khanh thường đến nhà Trình Trung Ngộ vào ban đêm. Một đêm, Trình Trung Ngộ phát hiện ra Nhị Khanh là ma, hoảng sợ bỏ chạy. Nhị Khanh níu kéo nhưng không được, Trình Trung Ngộ chạy về nhà và chết vì ốm nặng. Sau khi chết, hồn Trình Trung Ngộ và Nhị Khanh vẫn lảng vảng bên nhau. Họ thường quấy phá người dân làng, khiến họ khổ sở. Một vị đạo nhân đến trừ yêu, dùng bùa phép để tiêu diệt Trình Trung Ngộ và Nhị Khanh. Như vậy, truyện kể về mối tình oan nghiệt giữa Trình Trung Ngộ và Nhị Khanh. Truyện cảnh tỉnh con người về việc sa đà vào những thú vui xác thịt, u mê tình ái mà đánh mất bản thân. Truyện đề cao vai trò của việc trừ yêu diệt quỷ, bảo vệ cuộc sống bình yên cho con người.