Bài thơ "Nam Mới Chúc Nhau" của nhà thơ Tú Xương không chỉ thể hiện một cái nhìn châm biếm về cách chúc tụng trong dịp lễ Tết mà còn phản ánh những quan niệm và giá trị xã hội trong thời kỳ của tác giả. Qua các hình ảnh và lời thơ, Tú Xương đã khéo léo phê phán những điều bất hợp lý trong xã hội qua sự mỉa mai và hài hước.

Trong đoạn đầu của bài thơ, Tú Xương miêu tả cảnh tượng mọi người lặng lẽ lắng nghe những lời chúc tụng của nhau. Những lời chúc như sống lâu trăm tuổi là điều bình thường, nhưng tác giả nhanh chóng chuyển sang một hình ảnh cụ thể là "buôn cối". Hình ảnh này không chỉ phản ánh sự châm biếm việc làm ăn nhỏ nhặt mà còn chỉ trích sự hời hợt trong cách nhìn nhận thành công của xã hội. “Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu” có thể hiểu là một sự mỉa mai đối với những người không có điều kiện, chỉ còn biết làm việc nhỏ nhặt mà không có cơ hội lớn hơn.

Tiếp theo, tác giả chuyển sang việc chúc tụng trong không khí lặng lẽ, nơi mà sự quan trọng của quyền lực và danh vọng được thể hiện qua hình ảnh “mua tước”, “mua quan”. Những thứ này không thể mua được bằng tiền mà chỉ có thể đạt được qua công lao và khả năng thực sự. “Buôn lọng” là một hình ảnh châm biếm về việc buôn bán dù có vẻ không quan trọng nhưng vẫn có nhu cầu. Điều này nhấn mạnh sự mỉa mai trong cách xã hội đánh giá giá trị và thành công.

Đến đoạn ba, Tú Xương tiếp tục châm biếm sự mừng rỡ về sự giàu có. Tác giả cho rằng sự giàu có không phải lúc nào cũng có giá trị thực sự và đôi khi chỉ là hình thức bên ngoài. Hình ảnh “gà ăn bạc” thể hiện sự lãng phí và sự không ổn định trong cuộc sống, khi tiền bạc có thể rơi vào những nơi không đáng giá. Đồng thời, câu “Đồng rụng đồng rơi lọ phải cầu” nhấn mạnh sự bất ổn và lãng phí trong cuộc sống.

Cuối cùng, trong đoạn bốn, tác giả châm biếm sự vui mừng về việc có nhiều con cái. Mặc dù có nhiều con cái được coi là điều đáng mừng, nhưng thực tế lại dẫn đến những khó khăn trong cuộc sống, đặc biệt là trong các khu phố đông đúc. “Bồng bế nhau lên nó ở non” thể hiện sự bất cập và những khó khăn trong việc sinh sống và nuôi dưỡng con cái ở một nơi chật hẹp.

Qua bài thơ này, Tú Xương không chỉ phản ánh sự châm biếm và hài hước về cách người đời chúc tụng nhau mà còn làm nổi bật những quan niệm xã hội về tiền bạc, quyền lực và sự giàu có. Tác giả sử dụng ngôn từ mỉa mai và hình ảnh sống động để phê phán những điều vô lý trong xã hội, từ đó làm nổi bật sự đối lập giữa giá trị thực và giá trị hình thức.