Bài thơ "Hoàng Hạc Lâu" của tác giả Thơ Nguyên (Tản Đà) trong chương trình Ngữ văn lớp 11 có nhiều tầng ý nghĩa và cảm xúc.

1. **Nhãn tự của bài thơ**: Nhãn tự của bài thơ "Hoàng Hạc Lâu" thường được xem là "nỗi buồn" hay "tình yêu quê hương" bởi nó thể hiện sự hoài niệm, luyến tiếc và niềm xúc động trước cảnh vật thiên nhiên cũng như sự xa cách.

2. **Khói sóng trên sông**: Câu thơ cuối miêu tả "khói sóng" trên sông không chỉ là hình ảnh tự nhiên mà còn là biểu tượng cho cảm xúc của tác giả. Khói sóng lãng đãng thường gợi lên cảm giác mơ hồ, thoáng qua và bất định, từ đó phản ánh tâm trạng của chủ thể trữ tình. Khi nhìn thấy khói sóng, chủ thể cảm nhận được sự phôi phai, tạm bợ của cuộc sống, hình ảnh này khiến cho lòng người cảm thấy buồn bã, nhớ về những ký ức đã qua, những điều không thể trở lại. Điều này làm nổi bật tính chất lãng mạn và sự trăn trở của con người trước dòng chảy của thời gian và sự mất mát.

Tóm lại, khói sóng trên sông không chỉ tạo ra một bức tranh thiên nhiên đẹp đẽ mà còn mang theo một nỗi buồn sâu lắng, phản ánh tâm trạng của tác giả và khắc họa nỗi niềm nhớ quê hương, lòng yêu nước.