a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận

Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Nội dung và nghệ thuật của hai đoạn thơ trong bài thơ Việt Bắc

c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:

* Giới thiệu tác giả (0,25) tác phẩm và đoạn trích (0,25

Cảm nhận về nội dung và nghệ thuật hai đoạn thơ:

 Khái quát sơ lược về tác phẩm và hai đoạn thơ cần cảm nhận: 

- Việt Bắc là một địa danh – là cái nôi của cách mạng Việt Nam tiền khởi nghĩa, là cơ quan đầu não của cuộc kháng chiến chống Pháp.

- Việt Bắc là nơi lưu giữ nhiều kỉ niệm giữa cán bộ cách mạng và đồng bào nơi đây.

Đoạn 1:

*  Bốn câu đầu là khúc dạo đầu ân tình chung thuỷ, niềm trăn trở nhớ thương của người Việt Bắc:

- Mở đầu là một câu hỏi ngọt ngào bâng khuâng khi hướng về thời gian: Mình và ta là những đại từ nhân xưng quen thuộc trong ca dao xưa, là cách xưng hô bình dị, thương mến vô cùng của tình yêu đôi lứa. Tố Hữu đã mượn một hình thức ngôn từ quen thuộc của văn hoá dân gian để gửi gắm những nội dung tình cảm ,thể hiện nỗi nhớ nhung của người ở lại với người về xuôi.

- Hai câu tiếp là câu hỏi hướng về không gian:

+  Hai vế của câu thơ đan xen những hình ảnh của cả miền xuôi như cây, sông và miền núi như núi, nguồn. Hoàn cảnh chia xa, nồi nhớ và sự gắn bó khăng khít đã hiện ngay trong cả chia tách và đan xen hoà quyện của ngôn từ...

+ Tố Hữu đã khơi rất sâu vào nguồn mạch đạo lý ân nghĩa thủy chung của dân tộc để thể hiện tình cảm cách mạng. M­ười lăm năm ấy là trở về với cội nguồn những năm tiền khởi nghĩa sâu nặng biết bao ân tình.

- 4 câu thơ điệp lại 4 chữ mình, 4 chữ “nhớ”, 1 chữ ta hòa quyện, 1 câu hỏi về thời gian (15 năm…) một câu hỏi về không gian (nhìn cây…). Khổ thơ ngắn nhưng đã dồn góp lại cả một thời cách mạng.

* Bốn câu tiếp là cảnh tiễn đưa bâng khuâng trong nỗi lưu luyến nhớ nhung của người đi kẻ ở:

- Đoạn thơ cho thấy những nhớ nhung xao xuyến, những day dứt trăn trở trong lòng người ở lại đã được  người ra đi thấu hiểu, cảm nhận. Đó là cảm xúc buồn vui, luyến tiếc nhớ nhung về sự chân thành, giản dị, mộc mạc, quyến luyến của người ra đi và người ở lại.

- Tiết tấu 2/2 của nhịp lục bát bỗng xao động trong nhịp 3/3/2 diễn tả thật đắt tấm lòng ng­ười đi với ngư­ời ở lại. Dấu chấm lửng như­ khoảng trống khó lấp đầy, sự im lặng hàm chứa bao xao xuyến khôn.

 Đoạn 2: Nỗi nhớ thiên nhiên, con người Việt Bắc của người ra đi

- Nỗi nhớ được so sánh với nhớ người yêu: Nỗi nhớ mãnh liệt và da diết.- Từ nỗi nhớ như nhớ người yêu, Việt Bắc hiện lên với những nét đẹp rất riêng: Trăng đầu núi, nắng lưng nương cùng những tên gọi, địa danh cụ thể.- Điệp từ “nhớ từng” lặp đi lặp lại làm cho nỗi nhớ thêm da diết. - Nỗi nhớ về con người, về ân tình Việt Bắc: bình thường, giản dị mà ân nghĩa thủy chung:...

* Đánh giá:

- Tóm lại vẻ đẹp của hai đoạn thơ.

- Cảm nghĩ về phong cách thơ Tố Hữu

- Bài học cuộc sống rút ra từ thơ Tố Hữu

* Nhận xét phong cách trữ tình - chính trị trong thơ Tố Hữu

- Nhà thơ chọn thời điểm lịch sử mang tính bước ngoặt của đời mình, cũng là của dân tộc để rung cảm thành thơ. Tình cảm thuỷ chung cách mạng được hoà điệu trong ngôn ngữ gần gũi, hình ảnh tươi sáng…làm nên tính dân tộc đậm đà.

- Cái tôi nhân danh Đảng, nhân danh cộng đồng, dân tộc, nhất là trong Việt Bắc. Điều đó thể hiện sự phát triển vượt bậc trong việc thể hiện tư tưởng lớn, tình cảm lớn của nhà thơ.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.

e. Sáng tạo:

Thể hiện sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ