Câu thơ mở ra hai thế giới tâm trạng của nhân vật, hai khía cạnh của một tâm hồn tác giả:

- Chưa ngủ vì cảnh khuya quá đẹp, say mê tận hưởng vẻ đẹp chứa cùng tri âm tuyệt vời của cảnh đến độ không ngủ được ⇒ tâm hồn nghệ sĩ.

- Chưa ngủ vì thao thức lo lắng vì vận mệnh của đất nước ⇒ tâm hồn chiến sĩ – đây mới là ý chính của câu thơ.