STT

Từ ngữ

Số lần xuất hiện

Tác dụng

1

Mưa

18

Từ được sử dụng nhiều nhất, xuất hiện ở tất cả các khổ thơ (khổ 1: 6 lần; khổ 2: 5 lần; khổ 3: 4 lần; khổ 4: 3 lần) tạo cảm nhận về một cơn mưa bao trùm lên vạn vật.

2

Hoa

5

Hình tượng hoa luôn gắn với cái đẹp. Cùng với từ hoa, từ lan (tên một loài hoa, xuất hiện 2 lần) gợi nên vẻ tao nhã.

3

Rơi

7

Các từ này dùng để miêu tả hình ảnh những hạt mưa rơi xuống (cùng với mưa có hoa, bóng tà dương). Trạng thái rơi xuống, di chuyển theo chiều hướng đi xuống của các sự vật, hiện tượng gợi nỗi buồn thê lương trong xúc cảm.

4

Xuống

6

5

Rụng

4

6

Xuân

4

Ngoài ý nghĩa trực tiếp nói về mùa xuân, từ xuân còn gợi liên tưởng đến cái đẹp.

7

Khách

4

Nhân vật “khách” là hình ảnh con người duy nhất trong bài thơ. Nếu ở khổ thơ đầu nhân vật chưa xuất hiện thì càng về sau càng hiện lên rõ nét (từ khách xuất hiện 1 lần ở khổ 2 và 3; xuất hiện 2 lần ở khổ cuối, thậm chí câu thơ cuối cùng còi nên rõ đó là khách tha hương). Nhà thơ muốn gửi gắm những nỗi niềm tâm sự của chính mình qua nhân vật này.

8

Nước non

3

Từ này tuy chỉ xuất hiện 3 lần (ít hơn một số từ khác), nhưng không thể không gây chú ý trong một bài thơ mà nhan đề chỉ nhắc đến tiếng đàn và mưa. Đặt trong bối cảnh lịch sử Việt Nam thời bấy giờ (đang nằm dưới ách cai trị của thực dân Pháp), có thể cảm nhận được lòng yêu nước thầm kín của tác giả gửi gắm qua từ ngữ này.